(Siêu ngắn) Soạn bài Gương báu khuyên răn - Cánh diều

Bài viết soạn bài Gương báu khuyên răn trang 18, 19, 20 siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 10 Cánh diều giúp học sinh lớp 10 dễ dàng soạn văn 10.

(Siêu ngắn) Soạn bài Gương báu khuyên răn - Cánh diều

A/ Hướng dẫn soạn bài Gương báu khuyên răn

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 18 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn và những hiểu biết về Nguyễn Trãi trong các bài đã học để đọc hiểu văn bản này.

- Gương báu khuyên răn (Bài 43) là bài thơ Nôm Đường luật viết theo thể thất ngôn xen lục ngôn của Nguyễn Trãi trong tập thơ Quốc âm thi tập, mục Bảo kính cảnh giới (Gương báu khuyên răn).

- Đọc trước bài thơ, tìm hiểu kĩ các chú thích để hiểu rõ các từ Việt cổ.

Trả lời:

- Tìm hiểu các chú thích để hiểu rõ các từ việt cổ:

(1) Rồi: nhàn, rỗi.

(2) Thuở ngày trường: thuở ngày dài.

(3) Hoè: một loại cây mùa hè ra hoa có màu vàng tươi. Hình tượng cây hoè xum xuê, tươi tốt là biểu trưng cho sự thanh bình, phát đạt, sum họp.

(4) Tán rợp giương: tán cây toả rộng che rợp mặt đất.

(5) Cây thạch lựu nở hoa đỏ thắm vào mùa hè (thức: màu).

(6) Hồng liên: sen hồng.

(7) Trì: ao.

(8) Tiễn: đầy, thừa; nghĩa trong câu là ngát hoặc nức. Tiễn mùi hương: ngát mùi hương.

(9) Làng ngư phủ: làng nghề chài lưới đánh bắt cá.

(10) Dắng dỏi: tiếng kêu liên tục không dứt.

(11) Cầm ve: tiếng ve kêu như tiếng đàn.

(12) Tịch dương: nắng chiều.

(13) Lẽ có: mong có được.

(14) Ngu cầm: đàn của vua Ngu Thuấn. Ngu là tên một triều đại huyền thoại do vua Thuấn lập nên, nơi đây xã hội thanh bình, người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Vua Thuấn gảy đàn ca khúc Nam phong, có câu: “Gió nam mát mẻ / Làm cho dân ta bớt ưu phiền / Gió nam thổi đúng lúc / Khiến cho dân ta thêm sung túc”.

(15) Đòi: nhiều, muôn.

2. Đọc hiểu

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Chú ý số chữ trong các câu; những từ thuần Việt; động từ; từ chỉ màu sắc, hương vị, âm thanh trong bài thơ.

Trả lời:

- Số chữ trong các câu: có câu thơ 6 chữ xen lẫn các câu thơ 7 chữ.

- Những từ thuần Việt: ngày trường, tán rợp giương, tiễn, hồng liên, …

- Những động từ: rợp, phun, tiễn, đàn.

- Những từ chỉ màu sắc, hương vị, âm thanh trong bài thơ: đỏ, lao xao, dắng dỏi, …

Câu 2 (trang 19 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Tiếng đàn Ngu cầm và mong ước của Nguyễn Trãi có mối liên hệ như thế nào?

Trả lời:

Tác giả mong muốn nhân dân ấm no, hạnh phúc.

* Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Tìm hiểu về nhan đề và nội dung chính của bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43)

Trả lời:

- Nội dung: bức tranh thiên nhiên mùa hè sôi động, tươi đẹp.

Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Nhận biết vai trò của các từ chỉ màu sắc, âm thanh, từ láy và phép đối trong việc thể hiện cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống trong bài thơ.

Trả lời:

- Màu sắc rực rỡ: màu “xanh” của cây hòe, màu “đỏ” của cây thạch lựu, màu “hồng” của hồng liên

- Âm thanh: tiếng ve, “lao xao” của chợ cá.

- Từ láy: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi.

- Phép đối:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

=> Thể hiện sinh động, biểu cảm.

Câu 3 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Phân tích mối quan hệ giữa cảnh và tình trong bài thơ Gương báu khuyên răn (Bài 43).

Trả lời:

Cảnh: bức tranh ngày hè sôi động, náo nhiệt.

Mối quan hệ: tình yêu thiên nhiên, cuộc sống, yêu quê hương, đất nước tha thiết.

Câu 4 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Theo em, bài thơ đã thể hiện tâm trạng và mong ước gì của Nguyễn Trãi? Những thông tin nào về cuộc đời và con người Nguyễn Trãi giúp em hiểu rõ hơn điều đó.

Trả lời:

- Tình yêu thiên nhiên, đất nước.

- Khát vọng nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, thái bình.

Câu 5 (trang 20 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 ): Điểm khác biệt về hình thức của bài thơ này so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật là gì? Nêu ý nghĩa của sự khác biệt đó.

Trả lời:

Điểm khác biệt:

- Hình thức: Bảo kính cảnh giới (bài 43) thì đan xen câu 6 chữ: các câu 1 và 8 là câu thơ 6 chữ; có những câu 7 chữ ngắt theo nhịp 3 / 4 (Thạch lựu hiên/ còn phun thức đỏ - Hồng liên trì/ đã tiễn mùi hương) # Các bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật toàn bài đều là câu 7 chữ và ngắt nhịp 4/3

B/ Học tốt bài Gương báu khuyên răn

1/ Nội dung chính Gương báu khuyên răn

“Gươm báu khuyên răn” (bài 43) đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, rực rỡ, qua đó làm nổi bật tình yêu thiên nhiên, khát vọng về một đất nước phồn vinh, một cuộc sống ấm no cho người dân của Nguyễn Trãi.

2/ Bố cục văn bản Gương báu khuyên răn

- Phần 1: 6 câu thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên cảnh ngày hè.

- Phần 2: câu thơ còn lại: Tâm sự của tác giả.

3/ Tóm tắt văn bản Gương báu khuyên răn

“Gương báu răn mình” là bài thơ được trích từ chùm thơ Bảo kính cảnh giới của nhà thơ Nguyễn Trãi. Bìa thơ là bức tranh mùa hè tươi tắn, rực rỡ mà không chói chang. Đọc bài thơ ta có thể cảm nhận được tư tưởng, tình cảm yêu đời, yêu thiên nhiên và ước vọng cao đẹp của nhà thơ.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Gương báu khuyên răn

a. Giá trị nội dung:

- Bức tranh cảnh ngày hè tràn đầy sức sống, sinh động vừa giản dị, dân dã đời thường vừa tinh tế, gợi cảm.

- Tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống, tấm lòng vì dân, vì nước của tác giả.

b. Giá trị nghệ thuật:

- Cách ngắt nhịp đặc biệt.

- Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn.

- Ngôn ngữ giản dị mà tinh tế, biểu cảm.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 Cánh diều siêu ngắn, hay khác:

• Thực hành tiếng Việt trang 20

• Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

• Thuyết trình và thảo luận về một vấn đề xã hội

• Tự đánh giá: Thư dụ Vương Thông lần nữa

• Hướng dẫn tự học trang 32

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 10 hay khác:

• Soạn văn 10 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn văn 10 Cánh diều (ngắn nhất)
• Soạn văn 10 Cánh diều (siêu ngắn)
• Giải Chuyên đề học tập Văn 10 Cánh diều
• Giải lớp 10 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 10 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 10 Chân trời sáng tạo (các môn học)

---