(Siêu ngắn) Soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Chân trời sáng tạo

Bài viết soạn bài Sự tích Hồ Gươm siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh lớp 6 dễ dàng soạn văn 6.

(Siêu ngắn) Soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Chân trời sáng tạo

A/ Hướng dẫn soạn bài Sự tích Hồ Gươm

* Chuẩn bị đọc

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Em biết những gì về Hồ Gươm (Hà Nội)? Hãy chia sẻ với bạn cùng nhóm về thắng cảnh này?

Trả lời:

Thắng cảnh Hồ Gươm (Hà Nội): nằm ngay trung tâm quận Hoàn Kiếm nên rất thuận tiện cho du khách tìm đến ngắm cảnh và khám phá nhiều trải nghiệm thú vị vào bất cứ thời điểm nào trong ngày. Tên gọi Hoàn Kiếm chính thức xuất hiện vào đầu thế kỷ 15 gắn với truyền thuyết vua Lê Thái Tổ trả gươm báu cho Rùa thần sau khi mượn gươm chiến đấu, đánh tan giặc Minh. Xung quanh Hồ Gươm có nhiều di tích nổi tiếng như Tháp Rùa, Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc, Tháp Bút, Đài Nghiên...

* Trải nghiệm cùng văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Hãy đoán xem Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm theo cách nào?

Trả lời:

Long Quân sẽ cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm theo cách có nhiều thử thách để thử tài trí của Lê Lợi cũng như khiến đội quân Lam Sơn phải trân quý thanh gươm.

2. Theo em, khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã "hiểu ra" điều gì?

Trả lời:

Nhà vua đã “hiểu ra”: đất nước bình yên thì thanh gươm đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử nên phải hoàn trả về cho Long Quân.

* Suy ngẫm và phản hồi

Gợi ý trả lời câu hỏi suy ngẫm và phản hồi: 

Câu 1 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Theo em, vì sao thanh gươm trong truyện này được gọi là gươm thần? Điều này thể hiện đặc điểm gì của truyền thuyết?

Trả lời:

- Thanh gươm trong truyện là thanh gươm thần vì việc có được thanh gươm diễn ra mang màu sắc li kì: Lê Thận đi đánh cá, cả ba lần thả lưới đều vớt được lưỡi gươm. Khi Lê Lợi đến nhà của Lê Thận thì thanh gươm bỗng sáng rực và trên gươm có hai chữ : “Thuận Thiên”. Khi bị giặc đuổi, đi qua khu rừng, Lê Lợi bỗng thấy ánh sáng lạ trên ngọn cây đa thì đó là cái chươm nạm ngọc và tra vào lưỡi gươm thì vừa như in. Từ khi có thanh gươm, nghĩa quân dành được nhiều thắng lợi.

- Điều này thể hiện đặc điểm về yếu tố kì ảo, hoang đường của truyền thuyết.

Câu 2 (trang 24 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Em hãy xác định không gian, thời gian Đức Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm, đòi lại gươm trong Sự tích Hồ Gươm và điền vào các ô tương ứng theo bảng dưới đây?

Trả lời:

Sự việc	Thời gian	Không gian
Cho mượn gươm thần	khi giặc Minh sang đô hộ	trong rừng khi bị giặc đuổi bắt
Đòi lại gươm thần	khi đất nước bình yên	trên thuyền rồng tại hồ Tả Vọng

Câu 3 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Trong truyền thuyết cũng như truyện kể nói chung, các sự việc thường được sắp đặt nhằm thể hiện một ý nghĩa nào đó. Trong Sự tích Hồ Gươm, Long Quân để cho Lê Thận tình cờ tìm thấy lưỡi gươm ở một nơi, Lê Lợi tình cờ tìm thấy chuôi gươm ở một nơi khác. Thông qua cách cho mượn gươm như vậy, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

Trả lời:

Qua đó thấy được sự kết hợp sức mạnh khắp nơi của dân tộc ta trong công cuộc đánh đuổi ngoại xâm cũng như tạo sự thử thách lòng kiên trì, bền chí của các tướng lĩnh.

Câu 4 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Sau khi đọc Sự tích Hồ Gươm, một số bạn cho rằng truyện này chỉ đơn giản mượn chuyện Lê Lợi trả gươm thần để "giải thích địa danh Hồ Gươm". Em  đồng  ý hay không đồng ý với ý kiến ấy? Vì sao?

Trả lời:

Theo em, ý kiến trên đúng nhưng chưa đủ. Thông qua việc Lê Lợi trả gươm thần, còn thể hiện ý nghĩa:

- Thể hiện chiến thắng của nhân dân ta trong cuộc chiến chính nghĩa. Khi đất nước bình yên thì không sử dụng vũ lực mà trị vì thiên hạ bằng tâm, bằng luật lệ nên gươm thần không cần thiết trong thời bình.

- Hành động trả gươm của vua cũng thể hiện khát vọng hoà bình của nhân dân ta, không có gươm đao là không có chiến tranh và nhân dân được ấm no, hạnh phúc.

Câu 5 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Tìm trong văn bản Sự tích Hồ Gươm:

- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi.

- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể (chẳng hạn: lo lắng khi nghĩa quân gặp khó khăn, phấn khởi khi nghĩa quân ngày đêm hùng mạnh)

Trả lời:

- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi: “minh công”, “bệ hạ”.

- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể: “Chúng coi dân ta như cỏ rác, làm nhiều điều bạo ngược khiến cho thiên hạ căm giận chúng đến tận xương tủy”

Câu 6 (trang 25 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Theo em, Sự tích Hồ Gươm thể hiện những đặc điểm nào của thể loại truyền thuyết?

Trả lời:

Sự tích Hồ Gươm có đầy đủ 4 tiêu chí của thể loại truyền thuyết:

- Là tác phẩm tự sự dân gian (có nhân vật, bối cảnh, cốt truyện, ý nghĩa ...).

- Nội dung đề cập đến những nhân vật lịch sử hoặc sự kiện lịch sử (Lê Lợi, cuộc kháng chiến chống quân Minh, Hồ Gươm ...).

- Có sử dụng các yếu tố kì ảo (gươm thần, Rùa Vàng, đức Long Quân).

- Thể hiện tình cảm thái độ của nhân dân đối với nhân vật, sự kiện được đề cập tới.

B/ Học tốt bài Sự tích Hồ Gươm

1/ Nội dung chính Sự tích Hồ Gươm

Truyện “Sự tích Hồ Gươm” kể về việc Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần, đánh thắng giặc Minh, bảo vệ bờ cõi. Truyền thuyết ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh do Lê Lợi đánh giặc ở đầu thế kỉ XV. Truyền thuyết còn giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm (hồ Hoàn Kiếm), đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân ta.

2/ Bố cục văn bản Sự tích Hồ Gươm

Gồm 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …Đất nước): Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc.

- Phần 2 (Còn lại): Long Quân đòi gươm sau khi đất nước đã hết giặc.

3/ Tóm tắt văn bản Sự tích Hồ Gươm

Thời nước Nam ta bị giặc Minh xâm lược, ở vùng Lam Sơn nghĩa quân nổi dậy chống xâm lược nhưng không thành. Đức Long quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần. Phần lưỡi gươm do người đánh cá Lê Thận nhặt được rồi chàng gia nhập đoàn quân khởi nghĩa Lam Sơn. Còn Lê Lợi nhặt được chuôi gươm nạm ngọc. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân lên cao. Gươm thần tung hoành khắp trận địa. Gươm thần giúp họ mở đường đánh tràn ra mãi cho đến khi không còn bóng quân thù. Khi Lê Lợi đã lên làm vua, Rùa Vàng ngoi lên đòi lại thanh gươm thần trên hồ Tả Vọng. Từ đó lấy tên là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Sự tích Hồ Gươm

- Nội dung: Truyện Sự tích Hồ Gươm ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược do Lê Lợi lãnh đạo ở đầu thế kỉ XV. Truyện cũng nhằm giải thích tên gọi hồ Hoàn Kiếm, đồng thời thể hiện khát vọng hòa bình dân tộc.

- Nghệ thuật:

+ Nghệ thuật tạo tình huống.

+ Chi tiết đặc sắc, ấn tượng như việc trao gươm cho Lê Thận, Lê Lợi; chi tiết gươm thần, Rùa thần.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 Chân trời sáng tạo siêu ngắn, hay khác:

• Tri thức ngữ văn trang 17, 18, 19
• Thánh Gióng
• Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân
• Thực hành tiếng Việt trang 27
• Bánh chưng, bánh giầy
• Tóm tắt nội dung chính của một văn bản bằng sơ đồ
• Thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất trang 34
• Ôn tập trang 36

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 6 hay khác:

• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (hay nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (siêu ngắn)
• Giải lớp 6 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 6 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 6 Cánh diều (các môn học)

---