(Siêu ngắn) Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên (trang 83-89) - Chân trời sáng tạo

Bài viết soạn bài Bài học đường đời đầu tiên trang 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89 siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh lớp 6 dễ dàng soạn văn 6.

(Siêu ngắn) Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên (trang 83-89) - Chân trời sáng tạo

A/ Hướng dẫn soạn bài Bài học đường đời đầu tiên

* Chuẩn bị đọc

Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Hãy chia sẻ với bạn về một chuyện đáng nhớ mà em từng trải qua.

Trả lời:

Học sinh có thể kể bất kì một câu chuyện mà bản thân đã trải qua. Một số vấn đề bên dưới có thể tham khảo:

- Câu chuyện về tình bạn đẹp.

- Câu chuyện về ngày đầu tiêu đến lớp.

- Câu chuyện về một chuyến đi du lịch trải nghiệm.

Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Dựa vào nhan đề và ấn tượng ban đầu của bản thân khi đọc lướt qua văn bản, em đoán xem “Bài học đường đời đầu tiên” được nhân vật kể lại sau đây là bài học gì?

Trả lời:

Bài học đường đời đầu tiên được nhân vật kể lại đó chính là bài học về sự kiêu ngạo, tự cao, tự đại, gây hại cho người khác.

* Trải nghiệm cùng văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” trong đoạn này là lời của ai? Điều này giúp em biết được gì về tính cách nhân vật?

Những chi tiết miêu tả ngoại hình nhân vật “tôi” là lời của Dế Mèn. Qua đó thấy được Dế Mèn hay khoe khoang, kiêu ngạo.

2. Qua cách nhân vật “tôi” tự miêu tả hành động của mình ở đoạn này, em biết thêm điều gì ở đặc điểm nhân vật?

Qua hành động của nhân vật tôi, ta thấy nhân vật là một kẻ trịch thượng, thích làm cao và không tôn trọng bất cứ ai.

3. Những từ ngữ “hung hăng”, “hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho thấy nhân vật “tôi” có thái độ và đánh giá như thế nào về trải nghiệm sắp kể ra dưới đây?

Những từ ngữ “hung hăng”, hống hách”, “ngu dại”, “ân hận” cho ta thấy nhận vật tôi đã thay đổi sau câu chuyện của mình. Nhân vật đã nhận ra lỗi sai.

4. Việc Dế Choắt muốn đào một cái ngách sang nhà nhân vật “tôi” phòng khi có kẻ nào bắt nạt cho thấy Dế Choắt suy nghĩ, đánh giá như thế nào về nhân vật “tôi”?

Dế Choắt xem nhân vật tôi là một người khỏe mạnh, sẵn sàng giúp đỡ kẻ yếu và xem Dế Mèn như một người anh.

5. Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự nhận thức của ai? Tự nhận thức về điều gì?

Cụm từ “đứa ích kỉ” thể hiện sự tự nhận thức của Dế Mèn. Đó là sự nhận thức về hành động đùa quá trớn, không suy nghĩ thiệt hơn.

* Suy ngẫm và phản hồi

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là trước hay sau cái chết của Dế Choắt? Dựa vào chi tiết nào mà em cho là như vậy?

Trả lời:

Thời điểm Dế Mèn kể lại cho chúng ta nghe bài học đường đời đầu tiên là sau cái chết của Dế Choắt thể hiện qua chi tiết “Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng có bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên”.

Câu 2 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Dựa vào gợi ý trong bảng dưới đây, em hãy tìm một vài câu thể hiện lời kể của Dế mèn (lời kể xưng “tôi”) và lời đối thoại của Dế Mèn với nhân vật khác.

Trả lời:

Lời kể của Dế Mèn	Lời đối thoại của Dế Mèn
- Tôi tợn lắm. Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm. - Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng thôi. Còn Dế Choắt than thở thế nào, tôi không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc, cứ miệng mình nói tai mình nghe chứ không biết ai nghe, thậm chí cũng chẳng để ý có ai nghe mình không.	- Được, chú mình cứ nói thẳng thửng ra nào. - Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ, chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. - Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không?

Câu 3 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Tìm những chi tiết thể hiện ngoại hình, hành động, ngôn ngữ và tâm trạng của nhân vật Dế Mèn. Trên cơ sở đó, nhận xét về tính cách của Dế Mèn.

Trả lời:

- Ngoại hình: Đôi càng mẫm bóng, vuốt cứng, nhọn hoắt, cánh dài, răng đen nhánh, râu dài uốn cong, hùng dũng.

- Hành động: tôi co cẳng lên, đạm phanh phách vào các ngọn cỏ; Tôi đi đứng oai vệ, Tôi đã quát mấy chị Cào Cào ngụ ngoài đầu bờ; thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên.

- Ngôn ngữ: gọi Dế Choắt là “chú mày” với giọng điệu khinh khỉnh...

- Tâm trạng: tôi lấy làm hãnh hiện với bà con về cặp râu ấy lắm. Tôi tợn lắm, tôi cho là tôi giỏi; thoát nạn rồi mà còn ân hận quá, ân hận mãi.

=> Dế Mèn là một chàng thanh niên trẻ trung, yêu đời, tự tin nhưng vì tự ý thức được vẻ bề ngoài và sức mạnh của mình, Dế Mèn đã kiêu căng, tự phụ, hống hách, cậy sức bắt nạt kẻ yếu.

Câu 4 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra sau sự việc xảy ra với Dế Choắt là gì? Theo em, việc tác giả để cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình bằng ngôi thứ nhất có tác dụng thế nào trong việc thể hiện bài học ấy?

Trả lời:

- Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra: thói ngông cuồng, trêu đùa, khinh thường người khác gây ra hậu quả khôn lường, phải ân hận suốt đời.

- Việc tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, cho Dế Mèn tự kể lại câu chuyện của mình đã khiến câu chuyện trở nên chân thực, khách quan, Dế Mèn có thể bộc lộ rõ tâm trạng, cảm xúc của mình khi đã trải qua.

Câu 5 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Có thể xem cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt khiến Dế Mèn thay đổi cách nhìn về bản thân và về người khác không? Vì sao?

Trả lời:

Cái chết của Dế Choắt là một bước ngoặt với Dế Mèn. Vì sau đó, chú đã nhận ra những sai lầm của bản thân đó là tính kiêu căng, tự phụ. Với mọi người, Dế Mèn đã nhận thức được sự ích kỉ, coi thường người khác là điều xấu.

Câu 6 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Bài học đường đời đầu tiên là truyện đồng thoại?

Trả lời:

- Nhân vật là các loài vật đã được nhân hoá: Dế Mèn, Dế Choắt, Chị Cốc, chị Cào Cào.

- Thể hiện đặc điểm sinh hoạt của loài vật như ngoại hình của Dế Mèn; hành động của Dế Mèn. Qua những đặc điểm đó cũng thể hiện đặc điểm của con người được thể hiện ở tính cách của Dế Mèn như tự tin, trẻ trung, yêu đời nhưng cũng vô cùng xốc nổi, kiêu căng, coi thường người khác.

Câu 7 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1): Từ trải nghiệm và bài học của Dế Mèn, em hiểu thêm điều gì về lỗi lầm của những người ở tuổi mới lớn và về thái độ cần có trước những lỗi lầm có thể mắc phải trong cuộc sống?

Trả lời:

Dế Mèn ở tuổi mới lớn, sống trong một thế giới nhỏ bé lại không có mẹ bên cạnh. Suốt ngày quanh quẩn gồm những người hiền lành nên đã lầm tưởng mình là người khỏe mạnh nhất, có thể coi thường người khác. Đây cũng là những lỗi lầm dễ mắc phải ở những người tuổi mới lớn. Tuy nhiên, trước những lỗi lầm, chúng ta phải biết nhận sai và sửa lỗi, cần phải nghiêm khắc trước những thiếu sót của mình.

B/ Học tốt bài Bài học đường đời đầu tiên

1/ Nội dung chính Bài học đường đời đầu tiên

Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” miêu tả Dế Mèn là một chàng dế thanh niên có vẻ đẹp cường tráng, khỏe mạnh, hùng dũng nhưng tính nết lại kiêu căng, xốc nổi. Vì bày trò trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt, người bạn hàng xóm gầy gò, ốm yếu, tội nghiệp. Dế Mèn vô cùng hối hận và rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho mình. Qua câu chuyện này tác giả muốn nói với chúng ta rằng sống ở đời không nên kiêu căng, tự phụ và xem thường người khác vì như thế có thể sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. Sống phải biết quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh.

2/ Bố cục văn bản Bài học đường đời đầu tiên

- Gồm 2 phần:

+ Phần 1 (Từ đầu đến ...không thể làm lại được): Bức tranh tự họa của Dế Mèn

+ Phần 2 (Còn lại): Bài học đường đời đầu tiên

3/ Tóm tắt văn bản Bài học đường đời đầu tiên

Dế Mèn là chàng dế thanh niên cường tráng biết ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực. Tuy nhiên Dế Mèn tính tình kiêu căng, tự phụ luôn nghĩ mình “là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ”. Bởi thế mà Dế Mèn không chịu giúp đỡ Dế Choắt - người hàng xóm trạc tuổi Dế Mèn với vẻ ngoài ốm yếu, gầy gò như gã nghiện thuốc phiện. Dế Mèn vì thiếu suy nghĩ, lại thêm tính xốc nổi đã bày trò nghịch dại trêu chị Cốc khiến Dế Choắt chết oan. Trước khi chết, Dế Choắt tha lỗi và khuyên Dế Mèn bỏ thói hung hăng, bậy bạ. Dế Mèn sau khi chôn cất Dế Choắt vô cùng ân hận và suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Bài học đường đời đầu tiên

- Nội dung: Văn bản kể về câu chuyện của Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.

- Nghệ thuật:

+ Ngôi kể: Thứ nhất xưng “tôi” khiến lời kể trở nên tự nhiên, chân thực.

+ Nghệ thuật miêu tả ngoại hình, tính cách nhân vật đặc sắc, sinh động.

+ Hệ thống ngôn ngữ tự nhiên, giàu chất gợi hình gợi cảm.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 Chân trời sáng tạo siêu ngắn, hay khác:

• Tri thức ngữ văn trang 81, 82
• Giọt sương đêm
• Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
• Thực hành tiếng Việt trang 96
• Cô Gió mất tên
• Kể lại một trải nghiệm của bản thân trang 102
• Kể lại một trải nghiệm của bản thân trang 107
• Ôn tập trang 109

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 6 hay khác:

• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (hay nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Chân trời sáng tạo (siêu ngắn)
• Giải lớp 6 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 6 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 6 Cánh diều (các môn học)

---