Tính chất hóa học của Pentan C₅H₁₂ | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng

Bài viết về tính chất hóa học của Pentan C₅H₁₂ gồm đầy đủ định nghĩa, công thức phân tử, công thức cấu tạo, tên gọi, tính chất hóa học, tính chất vật lí, cách điều chế và ứng dụng.

Tính chất hóa học của Pentan C₅H₁₂

I. Định nghĩa

- Định nghĩa: Pentan (C₅H₁₂) là một hyđrocacbon no thuộc dãy đồng đẳng của alkane. Pentan

- Công thức phân tử: C₅H₁₂.

- Công thức cấu tạo:

- Đồng phân:

    Đồng phân mạch cacbon của C₅H₁₂

- Danh pháp

    + alkane không phân nhánh

    • Tên alkane: Tên mạch cacbon + an

    CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃ : (Pentan)

    • Tên gốc ankyl: Tên mạch cacbon chính + yl

    CH₃CH₂CH₂CH₂CH₃ : (Pentyl)

    + alkane phân nhánh

    • Số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + an

II. Tính chất vật lí

- Ở điều kiện thường, C₅H₁₂ ở trạng thái lỏng, có mùi xăng, nhẹ hơn nước và không tan trong nước nhưng tan tốt trong dùn môi không phân cực

III. Tính chất hóa học

- Trong phân tử C5H12 chỉ có liên kết C-C và C-H. Đó là các liên kết xích ma bền vững, vì thế C₅H₁₂ tương đối trơ về mặt hóa học: Ở nhiệt độ thường, chúng không phản ứng với axit, bazơ và chất oxi hóa mạnh (như KMnO₄) ...

- Dưới tác dụng của ánh sáng, xúc tác, nhiệt, C₄H₁₀ tham gia các phản ứng thế, phản ứng tách và phản ứng oxi hóa.

1. Phản ứng thế bởi halogen

- Khi chiếu sáng hoặc đốt nóng hỗn hợp pentan và clo sẽ xảy ra phản ứng thế lần lượt các nguyên tử hidro bằng clo. Tương tự như methane.

- C₅H₁₂ + Cl₂ →C₅H₁₁Cl + HCl

- Phản ứng thế H bằng halogen thuộc loại phản ứng halogen hóa, sản phẩm hữu cơ có chứa halogen gọi là dẫn xuất halogen.

2. Phản ứng tách (gãy liên kết C-C và C-H)

- Dưới tác dụng của nhiệt và xúc tác (Cr₂O₃, Fe, Pt,...), các alkane không những bị tách hidro tạo thành các hydrocarbon không no mà còn bị gãy các liên kết C-C tạo ra các phân tử nhỏ hơn.

3. Phản ứng oxi hóa

- Khi đốt, pentan bị cháy tạo ra CO₂, H₂O và tỏa nhiều nhiệt

- Nếu không đủ oxi, pentan bị cháy không hoàn toàn, khi đó ngoài CO₂ và H₂O còn tạo ra các sản phẩm như CO, than muội, không những làm giảm năng suất tỏa nhiệt mà còn gây độc hại cho môi trường.

IV. Điều chế

1) Khai thác từ dầu mỏ, khí tự nhiên qua các con đường cracking và chưng cất phân đoạn.

2)

V. Ứng dụng

- Pentan được sử dụng chủ yếu làm nhiên liệu và dung môi, xăng dầu cho động cơ, dầu thắp sáng và đun nấu.

Xem thêm tính chất hóa học của các chất khác:

• Tính chất hóa học của methane CH₄
• Tính chất của Etan C₂H₆
• Tính chất hóa học của propane C₃H₈
• Tính chất hóa học của Butan C₄H₁₀
• Tính chất hóa học của Hexan C_̉6H₁₄

---