Vitamin A là gì

Vitamin A là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho con người. Bài viết dưới đây giúp các bạn hiểu rõ hơn về vitamin A. Mời các bạn đón đọc:

Vitamin A là gì

1. Vitamin A là gì?

- Vitamin A là tên chung cho một nhóm hợp chất tan trong chất béo và một số dung môi hữu cơ, có hoạt tính sinh học giống retinol, bao gồm: retinol (vitamin A₁ – dạng rượu), retinal (dạng aldehyde), Retinoic acid (dạng acid), các tiền chất carotenoid (như β-caroten) có thể chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể. Retinol là dạng phổ biến nhất của vitamin A trong thực phẩm, có công thức phân tử là C₂₀H₃₀O.

- Công thức cấu tạo của retinol:

- Vitamin A có tính chất hóa học sau:

+ Có chuỗi polyen (nhiều nối đôi liên hợp) → dễ bị oxi hóa và phân hủy bởi ánh sáng, nhiệt, không khí.

+ Nhóm –OH ở retinol có thể ester hóa → tạo các dẫn xuất ester (retinyl acetate, retinyl palmitate) ổn định hơn.

+ Dễ bị mất hoạt tính khi tiếp xúc với môi trường kiềm mạnh hoặc tia UV.

2. Điều chế vitamin A

- Nguồn tự nhiên:

- Động vật: có sẵn dưới dạng retinol và ester của nó (gan cá, gan động vật, sữa, trứng).

- Thực vật: chứa carotenoid (đặc biệt β-caroten trong cà rốt, bí đỏ, rau xanh), có thể chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể.

- Tổng hợp công nghiệp: Vitamin A có thể được tổng hợp từ β-ionone và aldehyde tương ứng → tạo retinol tổng hợp. Sau đó có thể chuyển thành các dạng ester ổn định để dùng trong dược phẩm và thực phẩm bổ sung.

3. Ứng dụng của vitamin A

- Trong y học – dinh dưỡng:

+ Giúp duy trì thị giác, đặc biệt là nhìn trong bóng tối (retinal tạo rhodopsin ở võng mạc).

+ Hỗ trợ tăng trưởng, miễn dịch, sinh sản, và bảo vệ biểu mô.

+ Dùng để phòng và điều trị thiếu vitamin A (quáng gà, khô mắt, suy dinh dưỡng).

- Trong công nghiệp dược – thực phẩm:

+ Làm phụ gia bổ sung vitamin A trong sữa, bơ, ngũ cốc, thuốc bổ.

+ Dẫn xuất retinoid dùng trong mỹ phẩm, điều trị mụn trứng cá, lão hóa da.

- Trong thú y: phòng bệnh khô mắt và chậm lớn ở gia súc, gia cầm.

4. Bài tập minh họa vitamin A

Câu 1.Công thức phân tử retinol – dạng phổ biến nhất của vitamin A là

A.C₁₈H₃₀O₂.

B.C₂₀H₃₀O.

C.C₁₈H₂₄O₂.

D.C₂₁H₃₂O₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Câu 2.Vitamin A khôngtan trong chất nào sau đây?

A.Cồn.

B.Nước.

C.Chất béo.

D.Chloroform.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Câu 3: Vai trò quan trọng nhất của Vitamin A đối với cơ thể là gì?

A. Điều hòa quá trình đông máu.

B. Duy trì thị lực, đặc biệt là khả năng nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu.

C. Tham gia vào quá trình hấp thu canxi và photpho.

D. Là chất chống oxy hóa hòa tan trong nước.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Xem thêm kiến thức hóa học của các đơn chất, hợp chất hay khác:

• Vitamin B12 là gì?
• Xylitol là gì
• Xylene là gì
• p-Xylene là gì
• Toluene là gì

---