Giáo án Hóa học 11 Chương 5 : Hiđrocacbon no (mới, chuẩn nhất)

Hoạt động 1: Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp:

- Gv: yêu cầu hs nhắc lại khái niệm của đồng đẳng.

Hs: nêu khái niệm về đồng đẳng.

- Gv: nêu ra hệ thống câu hỏi.

+ Dãy đồng đẳng của CH₄ là ankan. Hãy lập CT các chất đồng đẳng tiếp theo?

+ Rút ra CTTQ của dãy đồng đẳng ankan và cho biết chỉ số n có giá trị như thế nào?

Hs: Trả lời

- Gv: Cho hs quan sát mô hình phân tử C₄H₁₀, yêu cầu hs cho biết loại liên kết trong phân tử ankan và góc liên kết trong phân tử bằng bao nhiêu? Các nguyên tử C trong phân tử ankan có nằm trên 1 đường thẳng không?

Hs: Trả lời

Hoạt động 2: Đồng phân

- Gv: đặt câu hỏi: với 3 chất đầu dãy.

+ Hãy viết CTCT của CH₄, C₂H₆, C₃H₈.

+ Các chất này có 1 hay nhiều CTCT?

Hs: Trả lời

- Gv: yêu cầu hs viết các CTCT của C₄H₁₀, C₅H₁₂

Hs: Thảo luận cặp đôi, 2 hs lên bảng trình bày

→ Nhận xét bổ sung: Các chất còn lại trong dãy đồng đẳng ankan có các đồng phân mạch cacbon: Thẳng và phân nhánh

Hoạt động 3: Danh pháp:

- Gv: giới thiệu bảng 5.1sgk/111

Hs: Rút ra nhận xét về đặc điểm trong tên gọi của ankan và gốc ankyl.

- Gv: Nêu quy tắc IUPAC và lấy ví dụ phân tích cho hs hiểu được quy tắc này.

Hs: Gọi tên các đồng phân của phần 2

- Gv: Cho hs nhận xét về số lượng nguyên tử C liên kết trực tiếp với mỗi nguyên tử C rồi rút ra định nghĩa bậc C.

Hs: bậc c (trong ankan) = số ngtử c liênkết với ngtử c đó.

Hoạt động 4: Tính chất vật lí

- Gv: Dựa vào sgk, gv yêu cầu hs thống kê được các đặc điểm sau của ankan: Trạng thái, quy luật về sự biến đổi nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan.

Hs: Nêu t/c vật lý.

- Gv: Bổ sung

I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp:

1. Dãy đồng đẳng metan:

- CH₄, C₂H₆, C₃H₈ …

- CTTQ: C_n H_2n+2 (n≥1)

2. Đồng phân:

Từ C₄H₁₀ trở đi có đồng phân mạch C.

Vd:Viết các đồng phân của C₅H₁₂:

3. Danh pháp:

* Ankan không phân nhánh: Bảng 5.1

- Ankan – 1H = nhóm ankyl (C_nH_2n+1^-)

- Tên nhóm ankyl= tên ankan - an + yl

* Ankan phân nhánh: Gọi theo danh pháp thay thế.

- Chọn mạch C chính (Dài nhất và nhiều nhánh nhất)

- Đánh số thứ tự mạch C chính phía gần nhánh hơn (sao cho tổng chỉ số nhánh là nhỏ nhất)

- Tên = chỉ số nhánh - tên nhánh + tên mạch chính

Lưu ý: Nếu có nhiều nhánh, gọi theo thứ tự âm vần

Vd: 2,2 – dimetylpentan

* Bậc C: Được tính bằng số liên kết của nó với các nguyên tử C khác

II.Tính chất vật lí:

- C₁ → C₄: Khí

- C₅ → C₁₀: Lỏng

- C₁₈ trở lên: Rắn

- Ankan nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan trong dung môi hữu cơ

Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng tăng theo phân tử khối

Hoạt động 1: Tổ chức lớp học.

- Gv: Chia lớp thành 10 nhóm; Phát phiếu học tập cho học sinh:

+ BT1: Nhóm 1 và 10

+ BT2: Nhóm 2 và 9

+ BT3: Nhóm 3 và 8

+ BT4: Nhóm 4 và 7

+ BT5: Nhóm 5 và 6

Hoạt động 2: Củng cố lí thuyết

- Gv: Phát vấn một số vấn đề về ankan:

+ Đặc điểm cấu tạo, đồng đẳng, đồng phân

+ Cách gọi tên

+ Tính chất hoá học

+ Điều chế

Hoạt động 3: Bài tập vận dụng

- Đại diện các nhóm lên bảng trình bày từng câu nhỏ, hs khác nhận xét

- Gv: Đánh giá

I. Kiến thức cần nắm vững:(SGK)

II. Bài tập:

II. Vận dụng:

Bài tập 1: Viết phương trình phản ứng của butan

a) Tác dụng với clo theo tỉ lệ 1:1

b) Tách 1 phân tử H2

c) Crăckinh

Giải:

Bài tập 2: Gọi tên các chất sau:

a) CH₃-C(CH₃)₂-CH₂-CH₃

b)CH₃-CHBr-(CH₂)₂-CH(C₂H₅)-CH₂-CH₃

Giải:

a) 2,2-đimetyl butan

b) 2-brom-4-etyl hexan

Bài tập 3: Viết CTCT và đọc lại tên đúng nếu có:

a) 3-metyl butan

b) 3,3-điclo-2-etyl propan

c) 1,4-đimetyl butan

Giải:

a) CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CH₃: 2-metyl butan

b) CHC₁₂-CH(C₂H₅)-CH₃: 1,1-điclo-2-metyl butan

c) CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃: Hexan

Bài tập 4: Viết các đồng phân cấu tạo có thể có của C6H12 và gọi tên?

Giải:

1) CH₃-CH(CH₃) -CH₂-CH₂-CH₃: 2-metyl pentan

2) CH₃-CH₂-CH(CH₃) -CH₂-CH₃ : 3-metyl pentan

3) CH₃-C(CH₃)₂ -CH₂-CH₃: 2,2-đimetyl butan

4) CH₃-CH(CH₃) -CH(CH₃) –CH₃: 2,3-đimetyl butan

5) CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃: Hexan

Bài tập 5: (BT3/123SGK)

Đốt cháy hoàn toàn 3,36 lit hỗn hợp khí A gồm metan và etan thu được 4,48 lit khí cacbonic. Các thể tích khí đo ở đktc. Tính thành phần phần trăm thể tích mỗi khí trong hỗn hợp A?

Giải: