Giáo án Hóa 12 Cánh diều Bài 7: Peptide, protein và enzyme

Hoạt động 1. Tìm hiểu về peptide

Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm peptide và viết được cấu tạo của peptide.

- Trình bày được tính chất hoá học đặc trưng của peptide (phản ứng thuỷ phân, phản ứng màu biuret).

- Thực hiện được thí nghiệm phản ứng màu biuret của peptide.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

• Giao nhiệm vụ học tập

HS làm phiếu học tập số 1 và phiếu học tập số 2 theo trạm. Mỗi trạm làm 10 phút.

• Thực hiện nhiệm vụ

Trạm 1: Nhóm 1,2,3,4 làm phiếu số 1; nhóm 5,6,7,8 làm phiếu số 2.

Trạm 2: Nhóm 1,2,3,4 làm phiếu số 2; nhóm 5,6,7,8 làm phiếu số 1.

GV giám sát các nhóm thực hành thí nghiệm an toàn, nhắc nhở HS đều tham gia hoạt động nhóm.

• Báo cáo thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm trình bày kết quả.

- Các nhóm nhận xét, bổ sung.

- GV đưa ra thang điểm chấm để các nhóm tự đánh giá.

- GV nhận xét, đánh giá chung và rút ra kết luận.

• Kết luận nhận định

GV cùng HS rút ra các kết luận chính về :

1. Khái niệm peptide: Hợp chất được hình thành từ sự kết hợp các đơn vị $\alpha$-amino acid kết hợp với nhau qua liên kết peptide.

2. Phân loại peptide: dipeptide, tripeptide…

3. Tính chất của peptide:

- phản ứng thủy phân (dung dịch acid/kiềm) tạo thành amino acid

- phản ứng màu biuret (trừ dipeptide) tạo phức chất màu xanh tím.

PHIẾU HỌC TẬP 1

1. Amino acid có cả tính acid và base

H₂N – CH₂- COOH + HCl $\stackrel{⬚}{\to }$ H₃N- CH₂- COOH

H₂N – CH₂- COOH + NaOH $\stackrel{⬚}{\to }$ H₂N- CH₂- COONa + H₂O

2. Các amino acid phản ứng với nhau tạo peptide

H₂N – CH₂- COOH + H₂N – CH₂-COOH $\stackrel{⬚}{\to }$ H₂N – CH₂ - CO – NH - CH₂-COOH

(dipeptide Gly-Gly)

3. Nhóm chức tham gia tạo liên kết peptide là nhóm (-NH₂) và nhóm (-COOH)

4. Khái niệm peptide: Hợp chất được hình thành từ sự kết hợp các đơn vị $\alpha$-amino acid kết hợp với nhau qua liên kết peptide

5. Phân loại peptide

Dipeptide: tạo thành từ 2 aminoacid, tripeptide được hình thành từ 3 amino acid…

PHIẾU HỌC TẬP 2

1. Liên kết peptide bị phá vỡ.

2. Sản phẩm của phản ứng thủy phân peptide là các $\alpha$-amino acid.

3. Peptide A có công thức là Ala – Gly-Ala.

- Peptide trên là tripeptide.

- Sản phẩm của tripeptide trên với dung dịch NaOH: Alanine + Glycine + Alanine.

Luyện tập về peptide

1. Sử dụng kí hiệu các amino acid để viết PTHH minh hoạ quá trình tạo thành peptide :

a) Gly và Ala

b) Val; Gly và Ala

Hãy viết phương trình phản ứng thủy phân các peptide trên (ghi rõ điều kiện)

2. Phân biệt loại 2 peptide trên?

Chú ý câu 1: phân biệt các peptide Gly – Ala và Ala – Gly; 6 tripeptide tạo nên từ Val, Ala, Gly.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về protein

Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm, đặc điểm cấu tạo phân tử, tính chất vật lí của protein.

- Trình bày được tính chất hoá học đặc trưng của protein (phản ứng thuỷ phân, phản ứng màu của protein với nitric acid và copper(II) hydroxide; sự đông tụ bởi nhiệt, bởi acid, kiềm và muối kim loại nặng).

- Nêu được vai trò của protein đối với sự sống; vai trò của enzyme trong phản ứng sinh hoá và ứng dụng của enzyme trong công nghệ sinh học.

- Thực hiện được thí nghiệm về phản ứng đông tụ của protein: đun nóng lòng trắng trứng hoặc tác dụng của acid, kiềm với lòng trắng trứng; phản ứng của lòng trắng trứng với nitric acid; mô tả các hiện tượng thí nghiệm, giải thích được tính chất hoá học của protein.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

• Giao nhiệm vụ học tập

* HS đọc SGK CD trang 49 để làm phiếu học tập 3

• Thực hiện nhiệm vụ

* HS trả lời câu hỏi phần khái niệm, cấu tạo và tính chất vật lí.

Làm bài tập vào vở ghi: Tìm thông tin về hình dạng, tên protein, vị trí trên cơ thể, tính tan vào bảng:

* Tổ chức cho HS làm thí nghiệm: Sự đông tụ protein (đun lòng trắng trứng), phản ứng màu (lòng trắng trứng với HNO₃ đặc)

* Làm các bài tập: Tìm thông tin ở mục 3b (SGK trang 47) để nêu hiện tượng, giải thích nguyên nhân gây ra các phản ứng màu của protein:

• Báo cáo thảo luận

GV gọi cá nhân HS trả lời câu hỏi phần vấn đáp.

Gọi đại diện các nhóm báo cáo kết quả thực hành và gọi HS nhận xét.

GV chốt kiến thức và kết luận

• Kết luận nhận định

GV kết luận về khái niệm, cấu tạo, tính chất của peptide.

1. Protein trong đời sống: là thành phần chính của nhiều thực phẩm (động vật và thực vật)

2. Khái niệm: Protein

Hợp chất cao phân tử được hình thành từ một hay nhiều chuỗi polypeptide.

3. Cấu tạo:

- Protein đơn giản: chuỗi polypeptide được hình thành từ nhiều α-amino acid.

- Protein phức tạp: mạch peptide kết hợp với các thành phần phi protein (cacbohydrate, phosphoric acid…)

4. Tính chất vật lí:

5. Tính chất hóa học

a) Phản ứng đông tụ protein (cấu trúc phân tử thay đổi)

b) Phản ứng thủy phân (xúc tác: acid/base/enzyme)

Protein → chuỗi peptide → các amino acid

c) Phản ứng màu