Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 14 (trang 61, 62, 63, 64, 65, 66)

Với lời giải Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 14 trang 61, 62, 63, 64, 65, 66 hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà môn Tiếng Việt lớp 5.

Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 14 (trang 61, 62, 63, 64, 65, 66)

* KHỞI ĐỘNG

Em hãy đọc câu chuyện vui sau và cho biết câu chuyện gây cười ở những điểm nào.

Một anh sinh viên người nước ngoài sang Việt Nam học tiếng Việt. Vào đợt kiểm tra, anh gặp một đề bài như sau: “Anh (Chị) hãy giải thích câu ca dao: “Gió đưa cành trúc la đà/ Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương”.

Đọc xong đề, anh chàng khoái chí lắm vì nghĩ rằng không có gì là khó, nhất là khi anh được tra từ điển. Sau một hồi tra cứu chảy nước mắt, xem ra anh ta đã tường tận nhiều điều: “Gió đưa (được) cành trúc” thì ắt hẳn phải là gió to, ý hẳn là có bão. Với từ “la” anh phân vân giữa hai cách hiểu: Một là, “la” là sự kết hợp giữa lừa và ngựa. Hai là, anh đoán rằng đề đã in sai, phải là “lao” mới đúng. Và anh đã chọn cách hiểu “la” là “lao”. “Đà” là thanh tà vẹt để tàu có thể chuyển động trên đó. “Thiên Mụ”: Đàn bà trời – ý hẳn là vợ trời. “Canh gà” là món súp gà. “Thọ”: Nhiều lần (lâu). Và cuối cùng anh ta đã cho ra đời một sản phẩm “bất hủ” như sau:

Ý nghĩa của câu ca dao là:“Trời nổi cơn bão lớn/ Lao xuống tà vẹt đường/ Vợ trời đánh một tiếng chuông/ Canh gà húp vội, hóc xương mấy lần”.

Trả lời:

Câu chuyện gây cười ở việc anh sinh viên nước ngoài hiểu sai nghĩa của các từ, anh dịch từng từ theo kiểu máy móc và thiếu hiểu biết về ngữ cảnh, văn hóa. Từ đó tạo ra một kết luận đầy vô lý và lủng củng, nhưng anh chàng lại rất tự tin với kết quả của mình.

* ĐỌC

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Chuyện của rồng Dex

Dex là một chú rồng thích được kết bạn và chơi đùa với hết thảy bạn bè. Tuy nhiên, Dex thường nói to và hay phấn khích quá khiến các bạn bị thương nên mọi người dần xa lánh cậu. Một lần, Dex muốn chơi cùng những chú chim con xinh đẹp nhưng chim mẹ ngăn cản: “Này rồng Dex, cậu hãy học cách để trở nên dịu dàng hơn trước khi chơi cùng bạn nhé!”. Nghe vậy Dex buồn lắm. Nó rời đi và tự hỏi “Làm thế nào để trở nên nhẹ nhàng?”.

Dex gặp bác gấu đang lấy mật. “Giúp bác lấy tổ ong trên cây cao kia. Cách tốt nhất để lấy được mật là phải thật cẩn thận và nhẹ nhàng nhé nếu không cháu sẽ bị đau vì những chiếc vòi lợi hại của bầy ong đấy.”. Dex cố gắng lấy mật thử nhưng thất bại.

Chiếc tổ ong đã bị gỡ xuống một cách quá mạnh và đột ngột khiến bầy ong giật mình bay túa ra. Chúng quay lại tấn công Dex, khiến mình mẩy cậu đầy những vết chích, sưng vù. Biết mình đã quá mạnh tay, Dex từ tốn đặt tổ ong thật nhẹ nhàng trở lại cành cây như một lời xin lỗi.

Gặp hươu đang thu dọn rác ở bìa rừng, Dex lại hỏi: “Làm thế nào để tớ có thể nhẹ nhàng hơn?”. “Giúp tớ di chuyển những thùng rác kia lên xe nhé, hãy thật cẩn thận và nhẹ nhàng nếu không mọi thứ sẽ trở nên lộn xộn đấy.. Giơ cặp tay chắc khoẻ, Dex nâng từng chiếc thùng lên một cách dễ dàng, nhưng nó lại ghì quá chặt khiến chiếc thùng méo mó và kìa... mọi thứ lại vương vãi trở lại đầy trên mặt cỏ. Dex buồn lắm, nó lủi thủi thu gom lại hết chỗ rác bừa bộn vào xe rác giúp hươu và rời đi. Hươu tặng Dex một chiếc bánh kẹp để cảm ơn và an ủi anh bạn to lớn.

Trên đường về, Dex đi ngang qua nhà của chồn. Thấy mùi thơm của chiếc bánh kẹp, chồn ngỏ ý:

– Cậu có thể chia cho tớ một nửa chiếc bánh được không?

– Nếu cậu giúp tớ biết được cách làm thế nào để trở nên nhẹ nhàng hơn.

– Hãy lại đây ôm tớ một cái nào cậu bạn tốt bụng. Nhưng nếu ôm chặt quá thì cơ thể tớ sẽ tiết ra mùi hương để tự vệ, nó có thể khiến cậu khó chịu đấy.

Nhưng rồi sau đó Dex đã được tắm trong thứ mùi hương tự nhiên của loài chồn, toàn thân hôi hám. Chồn e ngại nhìn Dex, xin lỗi cậu. Dex cười xoà vì cậu hiểu chồn cũng không cố ý. Nó tặng chồn chiếc bánh kẹp và trước khi đi còn ôm cậu ấy một cái thật dịu dàng.

Dex quay lại tổ chim, nó rất thất vọng vì chưa học được cách để nhẹ nhàng với mọi thứ xung quanh. Nhưng chim con đã reo lên khi gặp lại cậu: “Ôi anh bạn của tớ. Cậu đã nhẹ nhàng đặt ngôi nhà của ong lên lại cây cao, dọn dẹp rác trên bãi cỏ và cậu còn không ngại ngần mà ôm bạn chồn hội lần thứ hai để an ủi bạn ấy. Cậu thật ấm áp và dịu dàng.. Từ đó, Dex và những bạn chim nhỏ trở nên thân thiết. Chúng còn kết thêm nhiều bạn mới. Anh chàng Dex to lớn vẫn cố gắng học cách để trở nên dịu dàng và lịch thiệp hơn mỗi ngày, mỗi ngày...

(Phòng dịch theo It's Tough to be Gentle: A Dragon's Tale - St. Cindy R. Lee)

1. Vì sao rồng Dex chưa thể kết bạn được với hết thảy bạn bè cho dù cậu rất muốn điều này?

Trả lời:

Vì Dex thường nói to và hay phấn khích quá khiến các bạn bị thương nên mọi người dần xa lánh cậu.

2. Để được chơi cùng với chim con, chim mẹ yêu cầu rồng Dex điều gì?

Trả lời:

Để được chơi cùng với chim con, chim mẹ yêu cầu rồng Dex phải học cách để trở nên dịu dàng hơn.

3. Hãy nêu lí do ba lần thất bại của rồng Dex.

- Đầu tiên, rồng Dex giúp bác gấu lấy tổ ong nhưng thất bại vì

- Tiếp theo, rồng Dex đã làm hỏng việc khi chuyển các thùng rác lên xe giúp bạn hươu bởi vì

- Cuối cùng, rồng Dex phải chịu toàn thân hôi hám khi ôm chồn hôi bởi vì .

Trả lời:

- Đầu tiên, rồng Dex giúp bác gấu lấy tổ ong nhưng thất bại vì cậu gỡ tổ ong xuống một cách quá mạnh và đột ngột khiến bầy ong giật mình bay túa ra.

- Tiếp theo, rồng Dex đã làm hỏng việc khi chuyển các thùng rác lên xe giúp bạn hươu bởi vì Dex ghì quá chặt khiến chiếc thùng méo mó và mọi thứ lại vương vãi đầy trên mặt cỏ.

- Cuối cùng, rồng Dex phải chịu toàn thân hôi hám khi ôm chồn hôi bởi vì Dex ôm chồn quá chặt.

4. Câu chuyện kết thúc như thế nào? Rồng Dex đã học được bài học gì để hoà hợp với cộng đồng?

Trả lời:

Câu chuyện kết thúc bằng việc chim con đã thấy được sự nhẹ nhàng, ấm áp và dịu dàng của Dex. Từ đó, Dex và những bạn chim nhỏ trở nên thân thiết. Dex còn kết thêm nhiều bạn mới. Dex đã học được cách trở nên dịu dàng và lịch thiệp hơn mỗi ngày.

5. Theo em, rồng Dex là con vật như thế nào? Hãy viết 2 – 3 câu bày tỏ sự cảm thông, chia sẻ cùng rồng Dex.

Trả lời:

Rồng Dex là một con vật tốt bụng, thật thà và luôn cố gắng thay đổi để trở nên tốt hơn. Em rất cảm thông với Dex vì cậu đã rất nỗ lực dù thất bại nhiều lần. Em tin rằng với tấm lòng chân thành, Dex sẽ luôn có những người bạn yêu quý bên cạnh.

* LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Các từ in đậm dưới đây có những tác dụng gì? Xếp chúng vào các nhóm đại từ thích hợp.

Trên đường về, Dex đi ngang qua nhà của chồn. Thấy mùi thơm của chiếc bánh kẹp, chồn ngỏ ý:

– Cậu có thể chia cho tớ một nửa chiếc bánh được không?

– Nếu cậu giúp tớ biết được cách làm thế nào để trở nên nhẹ nhàng hơn.

– Hãy lại đây ôm tớ một cái nào cậu bạn tốt bụng. Nhưng nếu ôm chặt quá thì cơ thể tớ sẽ tiết ra mùi hương để tự vệ, nó có thể khiến cậu khó chịu đấy.

Nhưng rồi sau đó Dex đã được tắm trong thứ mùi hương tự nhiên của loài chồn, toàn thân hôi hám. Chồn e ngại nhìn Dex, xin lỗi cậu. Dex cười xoà vì cậu hiểu chồn cũng không cố ý. Nó tặng chồn chiếc bánh kẹp và trước khi đi còn ôm cậu ấy một cái thật dịu dàng.

Trả lời:

- Tác dụng: nhằm tránh lặp lại từ ngữ trong câu.

- Phân loại: đây đều là đại từ nhân xưng:

+ Ngôi thứ nhất: tớ.

+ Ngôi thứ hai: cậu.

+ Ngôi thứ ba: nó.

* VIẾT

1. Đọc một số cách mở đoạn cho đoạn văn nêu ý kiến về một hiện tượng xã hội dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Cách 1: Giới thiệu yếu (giới thiệu chủ đề một cách trực tiếp)

Cách làm: Có thể dùng khung câu như sau để giới thiệu ngay quan điểm của người viết về vấn đề gì đó.

Tôi thích... hơn/nhất; Tôi chọn..; Tôi nghĩ..; Tôi cho rằng...; Ý kiến của tôi về... là... Theo quan điểm của tôi thì...; Giữa... tôi chọn...

Ví dụ: Giữa việc chọn làm bài tập về nhà hay làm việc nhà, tôi chọn làm việc nhà để giúp đỡ bố mẹ.

Cách 2: Giới thiệu mạnh (giới thiệu chủ đề một cách gián tiếp)

Phần giới thiệu mạnh thể hiện quan điểm của người viết dẫn dắt việc nêu quan điểm, hướng tới việc thuyết phục người nghe.

Vậy làm thế nào để có những cách mở đầu bài viết nêu quan điểm một cách mạnh mẽ? Có thể có những chiến thuật gợi ý sau:

Chiến thuật 1: Sử dụng câu hỏi

Đây có thể là câu hỏi tu từ nhằm gợi cho người đọc những suy nghĩ, liên tưởng hoặc ý kiến riêng về chủ đề.

Ví dụ: Bạn đã từng...; Bạn đã bao giờ thưởng thức...?

Chiến thuật 2: Nêu một sự thật thú vị

Đây có thể là những điều hiển nhiên nhưng mọi người ít nghĩ đến. Nó có thể hài hước và cuốn hút người đọc ngay từ những câu đầu tiên.

Ví dụ: Mọi người đều có loại sách mà mình thích đọc. Đối với tôi, đó là...

Chiến thuật 3. Sử dụng một tuyên bố gây “sốc”

Đây là những tuyên bố khiến người đọc sẽ dừng lại, ngạc nhiên và tự hỏi điều đó có nghĩa là gì. Bằng cách đó nó có thể thu hút người đọc với điều bạn viết.

Ví dụ: Có nhiều bạn nhỏ chưa từng biết đến mùi vị của bất kì loại kẹo nào. Và sẽ thật là may mắn nếu mọi trẻ em đều được nếm thử loại kẹo... tuyệt vời này.

a. Hãy viết câu nêu quan điểm bằng cách giới thiệu yếu cho những vấn đề sau:

- Bạn thích học môn học nào nhất?

- Bạn thích xem phim hoạt hình hay đọc truyện trinh thám?

- Bạn thích mùa nào nhất trong năm?

Trả lời:

a. Tôi thích môn Tiếng Việt nhất.

b. Giữa việc xem phim hoạt hình hay đọc truyện trinh thám, tôi chọn xem phim hoạt hình.

c. Tôi nghĩ tôi thích mùa thu nhất.

b. Em hãy chọn một trong ba vấn đề ở bài tập a và viết phần mở đầu giới thiệu mạnh bằng ba chiến thuật đã giới thiệu trên.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Tôi từng ước cả năm chỉ có mùa thu – mùa của những chiếc lá vàng rơi, mùa của sự dịu dàng và sâu lắng.

2. Viết phần thân đoạn cho đoạn văn nêu ý kiến về một hiện tượng xã hội theo sơ đồ bánh Hamburger là cách viết phổ biến.

Các phần “bánh” bao gồm: Nêu quan điểm – Phần diễn giải 1– Chi tiết cho phần diễn giải 1 - Phần diễn giải 2 – Chi tiết cho phần diễn giải 2 - Phần diễn giải 3 – Chi tiết cho phần diễn giải 3... - Khẳng định lại quan điểm.

Ví dụ: Hãy nêu quan điểm về việc có nên có bài về nhà không.

Diễn giải 1: Không nên có bài về nhà vì khiến trẻ quá mệt mỏi. Thông thường một học sinh sẽ có ít nhất 6 tiếng ở trường học. Trong 6 tiếng đó, học sinh vừa học vừa hoạt động thể chất cho nên đã mất rất nhiều năng lượng. Nếu tiếp tục sử dụng năng lượng cho việc làm bài về nhà sẽ khiến học sinh quá tải.

Diễn giải 2: Không nên có bài về nhà vì có thể làm ngay tại lớp. Trong một giờ học bao giờ cũng gồm cả lí thuyết và thực hành vì thế có thể làm bài ngay ở giờ thực hành. Việc làm bài ngay tại thời điểm này khiến học sinh làm tốt hơn vì không bị quên kiến thức.

Diễn giải 3: Không nên có bài về nhà vì trẻ em cần dành thời gian buổi tối cho việc kết nối với bố mẹ. Trẻ cần có thời gian để chơi với bố mẹ, trò chuyện hoặc đọc sách, xem phim. Nhưng làm bài về nhà sẽ choán hết thời gian đó và không khí gia đình có thể trở nên nặng nề, khó chịu.

Vì vậy theo quan điểm của tôi thì không nên có bài tập về nhà.

Em hãy dùng sơ đồ bánh Hamburger viết phần nội dung cho việc nêu quan điểm về một trong ba vấn đề sau:

a. Bạn chọn làm bài tập về nhà hay làm việc nhà giúp đỡ bố mẹ?

b. Bạn chọn đọc truyện cổ tích hay truyện trinh thám?

c. Bạn muốn trở thành một ca sĩ nổi tiếng hơn hay một nhà toán học tài năng?

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Chọn chủ đề a: Bạn chọn làm bài tập về nhà hay làm việc nhà giúp đỡ bố mẹ?

Quan điểm: Giữa việc chọn làm bài tập về nhà hay làm việc nhà, tôi chọn làm việc nhà để giúp đỡ bố mẹ.

Diễn giải 1: Làm việc nhà giúp tôi vận động và rèn luyện sức khỏe.

Chi tiết: Khi quét nhà, rửa chén hay lau bàn, tôi được vận động toàn thân, điều này rất tốt sau nhiều giờ ngồi học mệt mỏi.

Diễn giải 2: Làm việc nhà giúp tôi thấu hiểu và chia sẻ với bố mẹ nhiều hơn.

Chi tiết: Khi cùng mẹ nấu ăn hay cùng bố gấp quần áo, tôi mới hiểu bố mẹ vất vả thế nào, từ đó biết trân trọng công sức của họ.

Diễn giải 3: Làm việc nhà giúp tôi hình thành thói quen tự lập.

Chi tiết: Biết tự dọn phòng, sắp xếp sách vở hay giặt quần áo là những việc nhỏ nhưng giúp tôi chủ động và tự tin hơn trong cuộc sống.

Kết: Vì vậy, tôi nghĩ rằng làm việc nhà không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để tôi trưởng thành hơn mỗi ngày.

* NÓI VÀ NGHE

Em hãy nói:

– Ba lí do khiến em thích các kì nghỉ.

– Bốn lí do khiến em thích đến trường.

Trả lời:

- 3 lí do khiến em thích các kì nghỉ:

+ Thư giãn và giảm căng thẳng.

+ Gắn kết gia đình và bạn bè.

+ là cơ hội để khám phá những điều mới mẻ.

- 4 lí do khiến em thích đến trường:

+ Thầy cô giáo tuyệt vời, luôn hỏi han và lắng nghe ý kiến của học sinh.

+ Các bạn giúp đỡ nhau như anh em một nhà.

+ Được tham gia nhiều trò chơi và các dự án học tập thú vị và bổ ích.

+ Nhiều hoạt động ngoại khóa rất vui và bổ ích.

Xem thêm lời giải bài tập Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 hay, chi tiết khác:

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 13

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 15

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 16

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 17

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18: Ôn tập cuối học kì 1

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 19

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 5 hay khác:

• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Chân trời sáng tạo
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Cánh diều
• Giải lớp 5 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 5 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 5 Cánh diều (các môn học)

---