Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 16 (trang 72, 73, 74, 75, 76, 77)

Với lời giải Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 16 trang 72, 73, 74, 75, 76, 77 hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà môn Tiếng Việt lớp 5.

Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 16 (trang 72, 73, 74, 75, 76, 77)

* KHỞI ĐỘNG

1. Em đã bao giờ tắm mưa chưa? Em có thích được chơi dưới mưa không?

Trả lời:

Em đã từng tắm mưa. Em rất thích được chơi dưới mưa.

2. Hình bên gợi em những cảm nhận gì?

Trả lời:

Hình bên gợi cho em sự vui vẻ, hồn nhiên của các bạn nhỏ khi được chơi dưới mưa.

ĐỌC

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Đợi mưa trên đảo Sinh Tồn

1)

Chúng tôi ngồi trên đảo Sinh Tồn

Bóng đen sẫm như gốc cây khô cháy

Mắt đăm đăm nhìn về nơi ấy

Nơi cơn mưa thăm thẳm xa khơi

Ánh chớp xanh lấp loáng phía chân trời...

2)

Ôi ước gì được thấy mưa rơi

Chúng tôi sẽ trụi trần, nhảy choi choi trên mặt cát

Giãy giụa tơi bời trên mặt cát

Như con cá rô rạch nước đón mưa rào

Úp miệng vào tay, chúng tôi sẽ cùng gào

Như ếch nhái uôm uôm khắp đảo

Mưa đi! Mưa đi! Mưa cho táo bạo

Mưa như chưa bao giờ mưa, sấm sét đùng đùng

Nhưng làm sao mưa cứ ngại ngùng

Chập chờn bay phía xa khơi...

3)

Chúng tôi ngồi ôm súng đợi mưa rơi

Lòng thắc thỏm niềm vui không nói hết

Mưa đi! Mưa đi! Mưa cho mãnh liệt

Mưa lèm nhèm, chúng tôi chẳng thích đâu

Nhưng không có mưa rào thì cứ mưa ngâu

Hay mưa bụi... mưa li ti... cũng được

Mặt chúng tôi ngửa lên hứng nước

Một giọt nhỏ thôi, cát cũng dịu đi nhiều

Ôi hòn đảo Sinh Tồn, hòn đảo thân yêu

Dẫu chẳng có mưa, chúng tôi vẫn sinh tồn trên mặt đảo

Đảo vẫn sinh tồn trên đại dương đầy gió bão

Chúng tôi như hòn đá ngàn năm, trong nhịp đập tim người

Như đá vững bền, như đá tốt tươi...

4)

Mưa vẫn giăng màn lộng lẫy phía xa khơi

Mưa yểu điệu như một nàng công chúa

Dù mưa chẳng bao giờ đến nữa

Thì xin cứ hiện lên thăm thẳm cuối chân trời

Để bao giờ cánh lính chúng tôi

Cũng có một niềm vui đón đợi...

(Trần Đăng Khoa)

1. Trong bài thơ, các chiến sĩ trên đảo Sinh Tồn đang chờ đợi điều gì?

☐ Đợi tàu từ đất liền ra đảo.

☐ Đợi nắng lên.

☐ Đợi mưa đến.

Trả lời:

☐ Đợi tàu từ đất liền ra đảo.

☐ Đợi nắng lên.

☑ Đợi mưa đến.

2. Ghi lại các chi tiết miêu tả niềm vui mà tác giả tưởng tượng ra khi mưa rơi.

Âm thanh ở khổ 2	Hoạt động ở khổ 2	Hoạt động ở khổ 3

Trả lời:

Âm thanh ở khổ 2	Hoạt động ở khổ 2	Hoạt động ở khổ 3
- Như ếch nhái uôm uôm khắp đảo.	- Trụi trần, nhảy choi choi trên mặt cát. - Giãy giụa tơi bời trên mặt cát. - Úp miệng vào tay, gào.	- Ôm súng đợi mưa. - Ngửa mặt lên hứng nước. - Sinh tồn trên mặt đảo.

3. Em hãy ghi lại:

a. Những câu thơ có dùng hình ảnh so sánh:

Trả lời:

- Bóng đen sẫm như gốc cây khô cháy.

- Giãy giụa tơi bời trên mặt cát/ Như con cá rô rạch nước đón mưa rào.

- Úp miệng vào tay, chúng tôi sẽ cùng gào/ Như ếch nhái uôm uôm khắp đảo.

- Chúng tôi như hòn đá ngàn năm, trong nhịp đập tim người/ Như đá vững bền, như đá tốt tươi....

- Mưa yểu điệu như một nàng công chúa. 

b. Những câu thơ có dùng hình ảnh nhân hoá:

Trả lời:

- Nhưng làm sao mưa cứ ngại ngùng

- Đảo vẫn sinh tồn trên đại dương đầy gió bão.

- Mưa vẫn giăng màn lộng lẫy phía xa khơi.

- Mưa yểu điệu như một nàng công chúa.

4. Hình ảnh so sánh mưa yểu điệu như một nàng công chúa có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Hình ảnh so sánh mưa yểu điệu như một nàng công chúa mang ý nghĩa: người lính trên đảo đang chờ mưa rơi, nhưng lại chỉ thấy những cơn mưa xa ngoài đảo, yểu điệu giống như một nàng công chúa kiều diễm. 

5. Xác định ý nghĩa đúng nhất của các câu thơ sau.

Ôi hòn đảo Sinh Tồn, hòn đảo thân yêu

Dẫu chẳng có mưa, chúng tôi vẫn sinh tồn trên mặt đảo

Đảo vẫn sinh tồn trên đại dương đầy gió bão

☐ Vì tên đảo là Sinh Tồn nên đảo sẽ không sợ gì khó khăn gian khổ.

☐ Thể hiện sức sống mãnh liệt, chấp nhận và sẵn sàng vượt qua khó khăn của những người lính đảo.

☐ Tất cả mọi người trên đảo chờ mưa đến với tinh thần lạc quan, vui vẻ.

Trả lời:

☐ Vì tên đảo là Sinh Tồn nên đảo sẽ không sợ gì khó khăn gian khổ.

☑ Thể hiện sức sống mãnh liệt, chấp nhận và sẵn sàng vượt qua khó khăn của những người lính đảo.

☐ Tất cả mọi người trên đảo chờ mưa đến với tinh thần lạc quan, vui vẻ.

6. Em hãy miêu tả những điều em biết hoặc em tưởng tượng về đảo Sinh Tồn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam theo gợi ý sau:

– Về khí hậu trên đảo:

– Về cây cối trên đảo:

– Về cảnh vật trên đảo: .

- Về con người sống trên đảo, nhất là những người lính:

Trả lời:

- Về khí hậu trên đảo: khí hậu khô nóng, gồm 2 mùa: mùa mưa và mùa khô.

- Về cây cối trên đảo: Có nhiều cây xanh, chủ yếu là các loài cây như phong ba, bàng vuông, dừa, mù u, có tác dụng chống sóng.

- Về cảnh vật trên đảo: đảo có nhiều cây xanh nhưng không có giếng nước ngọt.

- Về con người sống trên đảo, nhất là những người lính: họ là những con người chịu thương, chịu khó, vượt lên sự khắc nghiệt của khí hậu, cải tạo đất đai để trồng hoa màu, nuôi động vật.

* LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. Gạch dưới những kết từ và cặp kết từ trong đoạn sau. Nêu tác dụng của các kết từ em vừa tìm được.

Vì hòn đảo có tên là Sinh Tồn nên những người lính chúng tôi sinh tồn trước bất kì khó khăn, thử thách nào. Không những vững vàng vượt qua cái nóng khô khốc mà chúng tôi còn sẵn sàng hi sinh để bảo vệ đảo. Chúng tôi sẽ sinh sống trong bạt ngàn nước mặn bốn bề. Hàng ngày, chúng tôi vẫn sinh hoạt, luyện tập và luôn chắc tay súng bảo vệ biển đảo. Cây cối cũng bám rễ sinh trưởng trong điều kiện khắc nghiệt. Vì sự nỗ lực quyết tâm ấy nên đảo Sinh Tồn vẫn mãi mãi sẽ mang màu xanh của niềm tin và hi vọng.

Bởi còn có những cơn mưa sẽ đến từ phía chân trời.

Trả lời:

Vì hòn đảo có tên là Sinh Tồn nên những người lính chúng tôi sinh tồn trước bất kì khó khăn, thử thách nào. Không những vững vàng vượt qua cái nóng khô khốc mà chúng tôi còn sẵn sàng hi sinh để bảo vệ đảo. Chúng tôi sẽ sinh sống trong bạt ngàn nước mặn bốn bề. Hàng ngày, chúng tôi vẫn sinh hoạt, luyện tập và luôn chắc tay súng bảo vệ biển đảo. Cây cối cũng bám rễ sinh trưởng trong điều kiện khắc nghiệt. Vì sự nỗ lực quyết tâm ấy nên đảo Sinh Tồn vẫn mãi mãi sẽ mang màu xanh của niềm tin và hi vọng.

Bởi còn có những cơn mưa sẽ đến từ phía chân trời.

$\to$ Tác dụng: tăng tính mạch lạc và logic cho đoạn văn.

2. Đặt câu:

a. Có cặp kết từ “Vì ... nên ...” biểu thị quan hệ nguyên nhân – kết quả.

Trả lời:

Vì em cố gắng học tập nên cuối kì em đạt thành tích tốt.

b. Có cặp kết từ “Không những ... mà còn ...” biểu thị quan hệ tăng tiến.

Trả lời:

Lan không những hát hay múa giỏi mà còn nhảy đẹp.

3. Với mỗi hình ảnh dưới đây, hãy đặt câu trong đó có dùng cặp kết từ thích hợp.

Trả lời:

- Con thuyền tuy gặp bão lớn, nhưng vẫn cố gắng vượt qua để trở về đất liền an toàn.

- Chú chó không những dễ thương, mà còn ngoan ngoãn nên ai cũng yêu quý.

* VIẾT

Để viết phần thân đoạn trong kiểu bài viết đoạn văn nêu ý kiến về một hiện tượng xã hội, có thể sử dụng mô hình bánh OREO.

Mô hình bánh OREO kiểu 1

Quan điểm – Lí do 1 – Ví dụ 1– Lí do 2 – Ví dụ 2 – Nhắc lại quan điểm

Ví dụ: Hãy nêu quan điểm về việc có nên kể bí mật của mình cho người bạn thân nhất không.

Quan điểm của tôi là: Nên kể bí mật của mình cho bạn thân.

Lí do: Bạn thân là người có thể hiểu mình và chia sẻ mọi cảm xúc cũng như tâm trạng của mình. Ví dụ: Khi bạn có bí mật về việc bạn bị bắt nạt ở trường học, bạn rất buồn chán, nhưng khi kể cho bạn thân, nỗi buồn ấy có thể vơi đi.

Lí do tiếp theo: Bạn thân có thể sẽ không vui nếu biết mình giữ bí mật riêng vì như thế nghĩa là chưa thực sự tin tưởng ở bạn. Ví dụ: Khi bạn có bí mật về một nơi bí ẩn mà bạn khám phá. Một ngày tình cờ, bạn đi đến đó và rồi bạn thân của bạn cũng đã biết nơi đó. Chắc hẳn bạn thân sẽ không vui khi hoá ra bạn đã giấu giếm bạn ấy về điều đó.

Vì thế, theo mình nên kể bí mật cho bạn thân.

Em hãy sử dụng mô hình bánh OREO kiểu 1 để viết phần nội dung nêu quan điểm về một trong hai vấn đề sau:

Đề số 1. Có nên sử dụng điện thoại trong rạp chiếu phim?

Đề số 2. Các siêu thị có nên dùng túi giấy thay cho túi ni lông?

Em chọn đề số.

Trả lời:

Bài làm tham khảo:

Đề số 1

Hãy nêu quan điểm về việc có nên sử dụng điện thoại trong rạp chiếu phim? 

- Quan điểm của tôi là: Không nên sử dụng điện thoại trong rạp chiếu phim.

- Lí do: Gây phiền nhiễu, làm gián đoạn sự tập trung của người xem khác. 

- Lí do tiếp theo: Vi phạm nội quy của rạp chiếu phim, thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với những người xung quanh và nội quy của rạp chiếu phim.

Vì thế, theo tôi không nên sử dụng điện thoại trong rạp chiếu phim.

Đề số 2

Hãy nêu quan điểm về việc các siêu thị có nên dùng túi giấy thay cho túi ni lông không.

- Quan điểm của tôi là: Nên thay túi giấy thay cho túi ni lông.

- Lí do: Túi giấy thường được làm từ nguyên liệu tái chế và có thể phân hủy tự nhiên hơn so với túi ni lông, giúp giảm thiểu lượng rác thái nhựa và ô nhiễm môi trường.

- Lí do tiếp theo: Túi giấy có thể tái sử dụng hoặc tái chế dễ dàng, làm cho chúng trở thành một lựa chọn thân thiện với môi trường hơn.

Vì thế, theo tôi các siêu thị nên dùng túi giấy.

* NÓI VÀ NGHE

Ở đảo Sinh Tồn có một loại cây rất đặc biệt: Cây bàng vuông. Dưới đây là những hình ảnh về cây bàng vuông (em có thể tìm thêm hình ảnh và thông tin về loài cây này trên sách báo và internet).

Nơi em ở chắc hẳn có những cây/hoa mà đối với em nó thật đặc biệt. Em thử sưu tầm và nói cho bạn biết về loài cây/hoa đó nhé.

Trả lời:

Loài hoa đối với em nó thật đặc biệt là hoa thiên điểu. Hoa có dạng chú chim xinh đẹp, đầy màu sắc, mang ý nghĩa của tình yêu vĩnh hằng.

Xem thêm lời giải bài tập Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 hay, chi tiết khác:

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 15

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 17

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18: Ôn tập cuối học kì 1

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 19

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 20

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 21

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 5 hay khác:

• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Chân trời sáng tạo
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Cánh diều
• Giải lớp 5 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 5 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 5 Cánh diều (các môn học)

---