Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18: Ôn tập cuối học kì 1 (trang 84, 85, 86, 87, 88)

Với lời giải Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18: Ôn tập cuối học kì 1 trang 84, 85, 86, 87, 88 hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà môn Tiếng Việt lớp 5.

Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 18: Ôn tập cuối học kì 1 (trang 84, 85, 86, 87, 88)

* ĐỌC HIỂU

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Giới thiệu sách

Sự tích các loài vật – Chuyện như thế đó của Kipling và Những câu chuyện thời tiền sử của Moravia dẫn dắt người đọc đi đến cội nguồn hoang dã bằng cách kể hôm hỉnh, hấp dẫn. Các câu chuyện kể mở ra trước mắt trẻ thơ những tưởng tượng phong phú, niềm ham thích khám phá thiên nhiên không giới hạn.

12 câu chuyện trong tập Sự tích các loài vật – Chuyện như thế đó là một loạt gợi ý đầy tò mò: Vì sao cổ họng cá voi lại hẹp? Vì sao lạc đá có bướu trên lưng? Vì sao da tê giác sần sùi? Vì sao báo có đốm chấm? Cái vòi của con voi có gì đặc biệt?...

Trong những câu chuyện về loài vật của Kípling xuất hiện con người. Ở đó con người cùng sống hoà bình với loài vật, thuần hoá những con vật hoang dại để cùng tận dụng sức lực của nhau vượt qua các trở ngại. Con người học từ loài vật sự thông minh, nhanh trí. Có hai truyện ngắn Kípling dành kể về cô gái nhỏ Tapphi, được tác giả viết cho chính con gái ông. Đó là chuyện về bức thư đầu tiên của loài người được viết thế nào, và các chữ cái được phát minh ra sao. Kì diệu biết bao là những câu chuyện của người cha chia sẻ cùng con gái nhỏ, từ bức vẽ đầu tiên, ý tưởng đầu tiên đến những nét thảo nguệch ngoạc đầu tiên về chữ viết.

Những câu chuyện thời tiền sử – chuyện về các loài vật – được Moravia kể bằng giọng văn hóm hỉnh đến kinh ngạc. Những câu chuyện của ông miêu tả thế giới ngày xưa sinh động một cách khác lạ.

24 truyện ngắn trong sách đưa người đọc thực hiện những chuyến phiêu lưu cùng với muôn loài, để khám phá giống loài, tìm vùng đất mới, hiểu về mẹ thiên nhiên, hiểu về đặc điểm kì lạ của cơ thể.

Thành ngữ “Nước mắt cá sấu” được nhà văn Moravia giải thích một cách rất dễ thương. Ông bắt đầu bằng chuyện chú cá sấu mở vũ trường trong miệng mời các loài cá đến chơi để làm mồi cho nó. Nhưng âm mưu của cá sấu bị chú cá tầm nhỏ bé phát hiện và dạy cho cá sấu bài học đích đáng.

Ông kể về thời cá voi nhỏ xíu có chân. Nhưng khi có chân thì chúng lại luôn muốn mình to lớn, lúc được to lớn thì lại trở nên ù lì ngu ngốc,...

Những câu chuyện có kết thúc không phải lúc nào cũng tốt đẹp. Tuy nhiên, qua đó bạn đọc nhỏ tuổi cũng có thể nhận ra hàm ý: mọi việc đều có bản chất riêng, ý nghĩa riêng, không phải người này phải giống như người khác, không phải nơi này sẽ tốt hơn nơi khác.

Đọc hai cuốn sách trên, các bạn nhỏ đều hiểu rằng trí tưởng tượng không bao giờ có giới hạn. Và các bạn hoàn toàn có quyền bay bổng trong trí tưởng tượng của riêng mình.

(Sưu tầm)

1.Văn bản giới thiệu những cuốn sách nào?

☐ Sự tích loài vật và Chuyện như thế đó

☐ Sự tích loài vật – Chuyện như thế đó và Những câu chuyện thời tiền sử

☐ Sự tích loài vật và Những câu chuyện thời tiền sử

Trả lời:

☐ Sự tích loài vật và Chuyện như thế đó

☑ Sự tích loài vật – Chuyện như thế đó và Những câu chuyện thời tiền sử

☐ Sự tích loài vật và Những câu chuyện thời tiền sử

2. Những câu hỏi, gợi ý được đặt ra trong cuốn sách Sự tích loài vật - chuyện như thế đó là gì?

Các câu chuyện nhằm giải thích về:

……………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….

Con người trong những câu chuyện sống với thiên nhiên như thế nào? Con người sống với thiên nhiên:

……………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………….

Trả lời:

- Các câu chuyện nhằm giải thích về các đặc điểm kì lạ của các loài vật.

- Con người sống với thiên nhiên một cách hòa bình, thuần hóa những con vật hoang dại để cùng tận dụng sức lực của nhau vượt qua các trở ngại. Con người học từ loài vật sự thông minh, nhanh trí.

3. Em hãy ghi lại những nhận xét của tác giả về cuốn sách Những câu chuyện thời tiền sử.

Về giọng văn của tác giả:

Về cách giải thích thành ngữ “nước mắt cá sấu”:

Về kết thúc những câu chuyện:

Trả lời:

Về giọng văn của tác giả: hóm hỉnh đến kinh ngạc.

Về cách giải thích thành ngữ “nước mắt cá sấu”: dễ thương.

Về kết thúc những câu chuyện: không phải lúc nào cũng tốt đẹp, nhưng giúp các bạn đọc nhỏ tuổi nhận ra được thông điệp: mỗi người đều đều có bản chất riêng, ý nghĩa riêng, không phải người này phải giống như người khác, không phải nơi này sẽ tốt hơn nơi khác.

4. Em muốn lựa chọn cuốn sách nào để đọc hơn? Vì sao?

Trả lời:

Em muốn lựa chọn cuốn “Sự tích các loài vật – Chuyện như thế đó” để đọc hơn vì những câu chuyện trong sách mang đến trí tưởng tượng phong phú, thú vị và giúp em hiểu hơn về loài vật dưới góc nhìn mới mẻ, sáng tạo. Hơn nữa, cuốn sách còn gắn kết con người với thiên nhiên qua những câu chuyện đầy nhân văn.

5. Ý nghĩa của câu “Đọc hai cuốn sách trên, các bạn nhỏ đều hiểu rằng trí tưởng tượng không bao giờ có giới hạn” là:

☐ Hai cuốn sách giúp cho các bạn nhỏ được khám phá những vùng đất mới.

☐ Hai cuốn sách giúp cho các bạn nhỏ được mơ mộng sáng tạo và thoả sức tưởng tượng.

☐ Hai cuốn sách giúp cho các bạn thêm yêu thiên nhiên và loài vật.

Trả lời:

☐ Hai cuốn sách giúp cho các bạn nhỏ được khám phá những vùng đất mới.

☑ Hai cuốn sách giúp cho các bạn nhỏ được mơ mộng sáng tạo và thoả sức tưởng tượng.

☐ Hai cuốn sách giúp cho các bạn thêm yêu thiên nhiên và loài vật.

6. Em hãy thử giải thích thành ngữ “Nước mắt cá sấu”.

Trả lời:

Thành ngữ “Nước mắt cá sấu” dùng để chỉ sự dối trá hoặc cảm xúc giả tạo. Đó là những hành vi của kẻ giả nhân giả nghĩa, giả vờ khóc lóc để che giấu đi điều ác mà mình đã làm.

7. Nêu công dụng của các dấu gạch ngang trong câu văn sau:

Những câu chuyện thời tiền sử – chuyện về các loài vật – được Moravia kể bằng giọng văn hóm hỉnh đến kinh ngạc.

Trả lời:

Tác dụng: đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu.

8. Gạch dưới đại từ thay thế trong đoạn sau và nêu tác dụng của chúng.

Thành ngữ “Nước mắt cá sấu” được nhà văn Moravia giải thích một cách rất dễ thương. Ông bắt đầu bằng chuyện chú cá sấu mở vũ trường trong miệng mời các loài cá đến chơi để làm mồi cho nó. Nhưng âm mưu của cá sấu bị chú cá tầm nhỏ bé phát hiện và dạy cho cá sấu bài học đích đáng.

Ông kể về thời cá voi nhỏ xíu có chân. Nhưng khi có chân thì chúng lại luôn muốn mình to lớn, lúc được to lớn thì lại trở nên ù lì ngu ngốc,...

Trả lời:

Thành ngữ “Nước mắt cá sấu” được nhà văn Moravia giải thích một cách rất dễ thương. Ông bắt đầu bằng chuyện chú cá sấu mở vũ trường trong miệng mời các loài cá đến chơi để làm mồi cho nó. Nhưng âm mưu của cá sấu bị chú cá tầm nhỏ bé phát hiện và dạy cho cá sấu bài học đích đáng.

Ông kể về thời cá voi nhỏ xíu có chân. Nhưng khi có chân thì chúng lại luôn muốn mình to lớn, lúc được to lớn thì lại trở nên ù lì ngu ngốc,...

$\to$ Tác dụng: dùng để thay thế những từ hoặc cụm từ khác để hạn chế việc lặp lại từ.

9. Đọc đoạn sau:

Hoàng hôn bắt đầu ngả dài theo các bóng cây. Mặt trời không còn đỏ ửng mà thay vào đó là những ráng hồng tía như những bó đuốc sắp lịm vào bóng tối. Tuy trời hơi sẫm tối nhưng vẫn còn đủ để cho các lá cây rừng hắt lên những ánh sáng mờ mờ. Gió đang đẩy mây đi nhanh. Hình như nó muốn mây về nhà ngủ cho kịp kẻo bóng tối sập xuống.

Bầu trời chỉ còn lỗ chỗ một vài đám mây lưa thưa mải chơi, dùng dằng chẳng muốn về phía xa chân trời. Và đến khi mặt trời vừa khuất hẳn đã thấy từ phía bầu trời hiện lên vệt sáng của trăng. Vệt sáng ban đầu chỉ mơ hồ hắt nhẹ lên nền trời tối thẫm dải ánh sáng mờ nhạt nhưng càng lúc càng đậm dần.

a. Ghi lại các kết từ và nêu tác dụng của chúng.

Trả lời:

- Các kết từ: Tuy .... nhưng, và, nhưng.

- Tác dụng: tăng tính mạch lạc và logic giữa các câu văn. 

b. Sử dụng từ điển để tra cứu nghĩa của từ “lưa thưa” trong câu sau. Từ “lưa thưa” là từ loại gì? Vì sao em hiểu như vậy?

“Bầu trời chỉ còn lỗ chỗ một vài đám mây lưa thưa mải chơi, dùng dằng chẳng muốn về phía xa chân trời”

Trả lời:

Lưa thưa: chỉ sợ thưa thớt, mỗi nơi xuất hiện một ít.

“lưa thưa” là tính từ. Vì nó chỉ mức độ của một sự vật, hiện tượng nào đó.

* VIẾT

1. Viết đoạn văn giới thiệu về một con vật là nhân vật trong một câu chuyện em đã đọc hoặc đã nghe.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Em rất thích nhân vật Cóc trong câu chuyện “Cóc kiện Trời”. Nhân vật đã được khắc họa với tính cách dũng cảm, tốt bụng và mưu trí. Khi thấy trần gian hạn hán, Cóc đã không tỏ ra nhụt chí vì sự nhỏ bé của bản thân mà dũng cảm đi lên kiện Trời. Cóc đã tiếp thêm sức mạnh cho các loài vật khác để đi lên cùng mình. Cuối cùng, nhờ có sự dũng cảm của Cóc đã làm Thượng đế phải khuất phục, cho mưa xuống. Em rất khâm phục Cóc.

2. Dưới đây là bài thơ miêu tả đôi mắt của em bé gắn với hoạt động. Em hãy học tập cách miêu tả đó để viết đoạn văn tả về một em bé mà em yêu quý.

Đen láy là mắt bé

Rợp hàng mi cong cong

Ánh mắt ngây thơ quá

Nhìn trời xanh hiền hoà

 

Nhìn dòng suối hát ca

Nhìn triền đê lặng gió

Những điều yêu thương đó

Bé ngắm nhìn thật lâu

 

Từ trong đôi mắt sâu

Với tâm hồn trong sáng

Bé học bao điều mới

Bé lớn lên từng ngày...

(Cỏ Mềm)

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Bé Kim là con của dì Năm em, bé vừa tròn mười hai tháng. Khi em đến chơi, bé đang đứng trên chiếc nôi gỗ, giậm chân, nũng nịu giơ tay ra đòi bế. Em dang tay đón bé vào lòng. Hôm nay bé được mặc một chiếc váy đầm ngắn màu xanh da trời, trước ngực có kết ren trắng và thêu hoa rất xinh. Da bé trắng hồng, mịn màng. Đôi má bầu bĩnh trông rất dễ thương. Em thích hôn thật nhẹ vào chiếc má phúng phình ấy để bé cười lên như nắc nẻ. Cập mắt bé lúc nào cũng mở to, tròn đen lay láy như hai hạt nhãn. Chiếc miệng với đôi môi hồng tươi tắn luôn nhoẻn cười đế lộ mấy chiếc răng sữa nhỏ xíu, trắng muốt trông dễ yêu làm sao! Nhìn xa, trông bé như con búp bê biết khóc biết cười trong tủ kính của hiệu bán đồ chơi ngoài phố. Nhiều khi em lại thấy bé giống chú hề lật đật không lúc nào yên một chỗ, nhất là lúc tập lật, tập ngồi. Đến khi bé được hơn mười tháng, bắt đầu bập bẹ tập nói, bé thường bắt chước các chị làm đủ các động tác, cứ chỉ, kể cả nói từng tiếng rất ngộ nghĩnh dễ yêu. Bé rất hay cười mà cũng lại hay khóc nhè! Chiều chiều em hay bồng bé đi chơi, tập cho bé đi từng bước chập chững. Chưa đi vững mà lại thích đi nhanh nên cứ té hoài. Bây giờ em đã tập cho bé đi được năm bước rồi. Ngày nào đi học về em cũng ghé chơi với bé một chút, khi em đi bé khóc sướt mướt đòi theo, thương làm sao! Em rất yêu bé, cố gắng dạy bé nói, tập bé đi cho vững, chơi đùa với bé để bé không nhõng nhẽo với dì và mau chóng biết thêm nhiều điều khác nữa.

3. Bên đây là bức ảnh chụp khoảnh khắc con chồn cưỡi trên lưng chim gõ kiến được nhiếp ảnh gia Le-May chụp tại Công viên quốc gia Anh.

Sau khi bức ảnh được đăng tải, nó trở thành vấn đề gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng chú chồn đang cùng bạn của mình tham gia một cuộc phiêu lưu. Một số người khác lại cho rằng đó là cuộc chiến giữa con mồi và kẻ đi săn.

Em hãy viết đoạn văn nêu ý kiến của mình về bức ảnh này.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Em thấy chồn và gõ kiến đang tham gia một cuộc phiêu lưu. Hai bạn là những người bạn của nhau. Vì khi bay lên trời, chồn ôm bạn mình rất thắm thiết, không có hành động làm bạn bị thương. Và chim gõ kiến cũng đang rất cẩn thận để chở bạn, không chao liệng làm bạn ngã. 

Xem thêm lời giải bài tập Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 hay, chi tiết khác:

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 17

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 19

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 20

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 21

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 22

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 23

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 5 hay khác:

• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Chân trời sáng tạo
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Cánh diều
• Giải lớp 5 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 5 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 5 Cánh diều (các môn học)

---