(Siêu ngắn) Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng - Cánh diều

Bài viết soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng trang 11, 12, 13, 14, 15 siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 6 Cánh diều giúp học sinh lớp 6 dễ dàng soạn văn 6.

(Siêu ngắn) Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng - Cánh diều

A/ Hướng dẫn soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 11 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2):

- Khi đọc truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, các em cần chú ý:

+ Nhận biết được các sự kiện chính và diễn biến nội dung câu chuyện được kể.

+ Xác định các nhân vật trong truyện và tìm hiểu đặc điểm tính cách của nhân vật chính (qua ngoại hình, điệu bộ, hành động, lời nói, suy nghĩ,...).

+ Chỉ ra được các chi tiết kì ảo và tác dụng của chúng trong truyện.

+ Suy nghĩ về ý nghĩa của truyện, những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong đó.

- Đọc trước truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, tìm hiểu thêm về tác giả: A-lếch-xan-dro Xec-ghe-e-vich Pu-skin ( Aleksandr Sergeyevich Pushkin).

Trả lời:

- Các sự kiện chính:

- Các nhân vật trong truyện: Ông lão đánh cá, vợ ông lão đánh cá, con cá vàng.

Nhân vật	Tính cách
Ông lão đánh cá	- Thật thà, tốt bụng, hiền lành: thả cá vàng ra mà không đòi trả ơn. - Nhu nhược, sợ vợ: mỗi lần vợ mắng đều ra biển gọi cá vàng và làm theo yêu cầu của bà lão.
Vợ ông lão đánh cá	- Lòng tham vô độ: liên tục đòi hỏi từ ông lão và cá vàng. - Bội bạc: khi giàu sang thì quên ngay những việc ông lão làm cho mình. - Dữ dằn, thô lỗ: luôn mắng, quát ông lão
Con cá vàng	Tốt bụng, nhưng không nhu nhược chừng trị những kẻ tham lam, quá quắt thích đáng.

- Chi tiết kì ảo:

+ Cá vàng khi bị mắc lưới cất tiếng xin tha và hứa trả ơn

+ Mỗi lần ra biển ông lão gọi cá vàng thì con cá sẽ bơi lên

+ Cá vàng có phép thuật thực hiện điều ước của ông và cũng có thể lấy lại tất cả.

=> Tác dụng: Câu chuyện li kỳ, hấp dẫn người đọc và làm nổi bật giá trị nội dung tác phẩm muốn truyền tải.

- Ý nghĩa, thông điệp: Bài học về hậu quả của sự tham lam, vong ân bội nghĩa. Ngoài ra đó cũng là bài học cho những nhu nhược dễ bị người khác lợi dụng.

* Tác giả Puskin:

- A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Puskin (1799 - 1837) là đại thi hào, nhà thơ mở đầu và đặt nền móng cho văn học hiện thực Nga thế kỉ XIX.

- Ông xuất thân trong gia đình quý tộc, lớn lên trong thời đại cả nước Nga đang bị đè nặng bởi ách thống trị của chế độ nông nô chuyên chế.

- Puskin có đóng góp trên nhiều mặt, nhiều thể loại, nhưng cống hiến vĩ đại nhất của ông vẫn là Thơ trữ tình với hơn 800 bài thơ và 13 bản trường ca bất hủ. Vì thế mà Puskin được xem là “Mặt trời của thi ca Nga” (Léc-môn-tốp).

2. Đọc hiểu

* Trong khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Các chi tiết nào cho biết hoàn cảnh sống của ông lão và cách ông lão cư xử với cá vàng?

- Hoàn cảnh sống của ông lão:

+ Sống trong một túp lều nát, cạnh bờ biển.

+ Ngày ngày chồng đi đánh cá, vợ ở nhà kéo sợi

=> Cuộc sống nghèo khổ, túng thiếu, tạm bợ.

- Cách ông cư xử với cá vàng:

+ Ngạc nhiên nhưng rồi cũng thả con cá xuống biển

+ “Trời phù họ cho ngươi! Ngươi trở về biển khơi mà vùng vẫy. Ta không đòi hỏi gì cả, ta cũng chẳng cần gì cả”.

=> Ông lão là người tốt bụng, giúp đỡ không cần được trả ơn.

2. Lần thứ nhất, bà vợ đã yêu cầu ông lão điều gì? Lúc này, cảnh biển thế nào?

- Bà vợ yêu cầu ông bão quay lại biển xin con cá vàng cái máng lợn.

- Cảnh biển lặng sóng êm ả.

3. Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai có gì khác với lần thứ nhất? Hãy tiếp tục chú ý chi tiết tả cảnh biển trong phần này.

- Lần thứ hai, bà ta muốn một tòa nhà đẹp => Nguyện vọng càng lớn, lòng tham càng dâng cao.

- Cảnh biển lần 2 đã gợn sóng.

4. Câu nào cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão? Cảnh biển có thay đổi gì so với lần trước?

- Câu nói cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão:

+ “Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế! Đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo nó rằng tao không muốn làm một mụ nông dân quèn, tao muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân kia”.

- Cảnh biển lần thứ ba lúc này: biển nổi sóng dữ dội

5. Lần này, người vợ lại có đòi hỏi gì? Cách cư xử của bà ta với ông lão như thế nào?

- Bà vợ muốn làm nữ hoàng.

- Cách cư xử vô lý, ích kỷ, bạc tình bạc nghĩa:

+ Xưng mày- bà

+ Bắt chồng đi quét dọn chuồng ngựa

+ Tát vào mặt ông khi ông có ý không muốn đi

+ Nếu ông không ra biển sẽ bắt người lôi ông đi

6. Vợ ông lão muốn cá vàng làm điều gì? Tác giả đã tả cảnh biển trong phần này thế nào?

- Bà vợ muốn cá vàng biến mụ thành Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ mụ và làm theo ý mụ.

- Cảnh biển lúc này: biển nổi sóng ầm ầm.

7. Quan sát bức tranh để hiểu nội dung được nói tới trong đó, nét mặt ông lão và bà vợ thể hiện điều gì?

- Nội dung được nói tới: Sau nguyện vọng phi lý của bà vợ, cá vàng tức giận và biến mọi thứ trở lại như cũ.

- Nét mặt ông lão thể hiện sự ngạc nhiên, còn bà vợ thể hiện sự hậm hực, tức giận.

* Sau khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Hãy liệt kê ra vở những chi tiết thể hiện sự đòi hỏi, thái độ, hành động của vợ ông lão đánh cá; phản ứng của ông lão đánh cá và trạng thái của biển trong các phần 2,3,4,5,6 theo gợi ý sau:

Phần	Vợ ông lão đánh cá	Ông lão đánh cá	Biển
2
3
4
5
6

Trả lời:

Phần	Vợ ông lão đánh cá	Ông lão đánh cá	Biển
2	Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn.	Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn.	Gợn sóng êm ả
3	Mụ đòi một tòa nhà đẹp.	Không phản ứng lại, nghe lời mục vợ cứ thế ra biển xin	Biển đã gợn sóng
4	Mụ không muốn làm nông dân mà muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân.	Không phản ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin	Biển nổi sóng dữ dội
5	Mụ muốn trở thành nữ hoàng.	Khúm núm với vợ, cãi lại vợ khi biết ước muốn của bà nhưng rồi vẫn lủi thủi ra biển	Biển nổi sóng mù mịt
6	Mụ muốn làm Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ và làm theo ý mụ.	Cung kính với vợ, không dám trái lời mụ	Biển nổi sóng ầm ầm

Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Từ bảng thống kê trên, em có nhận xét gì về tính cách của vợ ông lão đánh cá và ông lão đánh cá?

Trả lời:

- Tính cách của ông lão: thật thà, tốt bụng, không tham lam nhưng nhu nhược, yếu đuối.

- Tính cách của mụ vợ: tham lam vô độ, thô lỗ, bạc tình bạc nghĩa.

Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Cảnh biển trong mỗi lần ông lão ra gọi cá vàng thay đổi theo chiều hướng như thế nào? Theo em, sự thay đổi đó có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Cảnh biển tương ứng với mực độ với mỗi lần đòi hỏi của bà vợ: vợ: Bà vợ càng đòi hỏi nhiều hơn, càng quá quắt thì biển càng nổi sóng dữ dội; sau mỗi lần, mức độ dữ

dội lại tăng lên.

=> Những trạng thái ấy của biển thể hiện thái độ của nhà văn: không đồng tình với sự tham lam và những đòi hỏi quá quắt của những người như vợ ông lão.

Câu 4 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Bài học em rút ra được từ câu chuyện này là gì?

Trả lời:

Bài học rút ra: con người không nên tham lam, được voi đòi tiên mà nên sống đúng bổn phận, sống khiêm nhường và hài lòng với những gì mình đang có.

Câu 5 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Hãy nêu một điểm giống và một điểm khác nhau nổi bật của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian (Gợi ý: tìm điểm giống và khác về tác giả; yếu tố hoang đường, kì ảo; kiểu nhân vật;...).

Trả lời:

- Giống nhau:

+ Truyện có lối kết thúc theo mô típ nhân quả thường thấy trong các truyện cổ tích.

+ Truyện có yếu tố kì ảo, không có thật.

+ Truyện gửi gắm những bài học về lẽ sống, cách ứng xử.

- Khác nhau:

+ Truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng là truyện do cá nhân tác giả Puskin sáng tác.

+ Truyện cổ tích dân gian: Do nhân dân lao động sáng tác và truyền miệng nên có nhiều phiên bản khác nhau.

B/ Học tốt bài Ông lão đánh cá và con cá vàng

1/ Nội dung chính Ông lão đánh cá và con cá vàng

“Ông lão đánh cá và con cá vàng” là truyện cổ tích dân gian do A.Pu-skin kể lại. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những con người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc.

2/ Bố cục văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng

- Gồm 3 phần:

+ Phần 1 (từ đầu đến “vợ ở nhà kéo sợi”): Giới thiệu về nhân vật

+ Phần 2 (tiếp đó đến “làm theo ý muốn của mụ”): Sự đền ơn của cá vàng và lòng tham của mụ vợ

+ Phần 3 (còn lại): Sự trừng trị của cá vàng

3/ Tóm tắt văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng

Có hai vợ chồng ông lão đánh cá nghèo khổ. Một hôm, người chồng ra biển đánh cá, sau hai lần không được gì thì lần thứ ba kéo lưới được một con cá vàng. Con cá kêu van, xin thả ra và hứa đền ơn, ông không đòi hỏi gì. Về nhà, ông lão kể cho vợ nghe thì mụ vợ tham lam bắt ông ra biển đòi cá trả ơn. Lần thứ nhất, đòi cái máng cho lợn ăn. Lần thứ hai, một cái nhà rộng. Lần thứ ba, để mụ vợ làm nhất phẩm phu nhân. Lần thứ tư, mụ đòi làm nữ hoàng. Đến lần thứ năm, mụ muốn làm Long Vương bắt cá vàng hầu hạ. Tham vọng quá cao, cá vàng tức giận, lấy lại tất cả. Ông lão trở về với túp lều nát và mụ vợ bên cái máng sứt mẻ.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng

- Nội dung: “Ông lão đánh cá và con cá vàng” là truyện cổ tích dân gian do A.Pu-skin kể lại. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những con người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc.

- Nghệ thuật:

+ Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống cốt truyện

+ Sự đối lập giữa các nhân vật

+ Sử dụng các yếu tố tưởng tượng, hoang đường, kì ảo

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 Cánh diều siêu ngắn, hay khác:

• Kiến thức ngữ văn trang 3 - 4

• Bài học đường đời đầu tiên

• Thực hành tiếng Việt trang 16

• Thực hành đọc hiểu: Cô bé bán diêm

• Viết bài văn kể lại một trải nghiệm đáng nhớ

• Kể lại một trải nghiệm đáng nhớ

• Tự đánh giá: Anh Cút lủi

• Hướng dẫn tự học trang 26

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 6 hay khác:

• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (siêu ngắn)
• Giải lớp 6 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 6 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 6 Chân trời sáng tạo (các môn học)

---