(Siêu ngắn) Soạn bài Bức tranh của em gái tôi (trang 66-70) - Cánh diều

Bài viết soạn bài Bức tranh của em gái tôi trang 66, 67, 68, 69, 70 siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 6 Cánh diều giúp học sinh lớp 6 dễ dàng soạn văn 6.

(Siêu ngắn) Soạn bài Bức tranh của em gái tôi (trang 66-70) - Cánh diều

A/ Hướng dẫn soạn bài Bức tranh của em gái tôi

1. Chuẩn bị

Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc truyện ngắn, các em cần chú ý:

+ Truyện kể về việc gì? Thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện?

+ Truyện có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Nhân vật chính là người thế nào?

+ Truyện kể theo ngôi kể thứ mấy và tác dụng của ngôi kể ấy?

+ Truyện nêu lên vấn đề gì? Vấn đề ấy có liên quan đến cuộc sống hiện nay và cá nhân em như thế nào?

- Đọc trước truyện Bức tranh của em gái tôi; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Tạ Duy Anh.

Trả lời:

- Truyện kể về câu chuyện của hai anh em cô bé Kiều Phương, xoay quanh cảm xúc của người anh trước tài năng hội họa và tấm lòng của cô bé Kiều Phương dành cho anh của mình.

+ Thời gian: thời gian ở nhà và thời gian tham gia thi vẽ quốc tế của cô bé Kiều Phương.

+ Địa điểm: ở nhà, phòng triển lãm tranh.

- Truyện có các nhân vật: Tôi, em gái tôi – Kiều Phương, bố mẹ, chú Tiến Lê. Nhân vật chính là “tôi” và em gái Kiều Phương

+ Nhân vật “tôi”: đố kị, xem nhẹ tài năng của em gái → chán nản vì không tài năng như em gái → ngỡ ngàng và xấu hộ trước tấm lòng nhân hậu của em gái.

+ Nhân vật em gái Kiều Phương: đam mê hội họa, nhân hậu và yêu thương anh trai chân thành.

- Truyện kể ở ngôi thứ nhất với tác dụng thể hiện cảm xúc của người anh một cách chân thực.

- Truyện nêu lên vấn đề: đố kị, mặc cảm, tự ti trước thành công hay tài năng của người khác. Vấn đề này vẫn luôn thường trực trong tâm lí của mỗi người, nhất là trong xã hội hiện nay, khi mỗi người đều phải nỗ lực không ngừng để có vị trí, đồng thời luôn có tác động của xã hội khiến con người liên tục đặt bàn cân so sánh lẫn nhau. Cá nhân em mong rằng bản thân và mọi người sẽ thay đổi suy nghĩ vì mỗi người cần nỗ lực để phát triển bản thân vì chính mình thay vì để tranh đua với người khác.

* Tác giả Tạ Duy Anh (9/9/1959)

+ Tên khai sinh là Tạ Viết Đăng với các bút danh khác nhau: Lão Tạ, Chu Quý, Bình Tâm,…

+ Quê quán: Hoàng Diệu, Chương Mĩ, Hà Tây…

+ Hiện tại ông là hội viên hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1993 và công tác tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn.

+ Ông là cây bút trẻ trong thời kì đổi mới.

+ Tác phẩm chính: Bức tranh của em gái tôi, Dưới bàn tay vô hình, Vó ngựa trở về,…

+ Giải thưởng: Giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên Tiền phong cho câu truyện ngắn Bức tranh của em gái tôi,…

2. Đọc hiểu

* Trong khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi trong khi đọc: 

1. Từ nhan đề và hình minh họa, em có thể đoán nội dung chính của truyện này nói về việc gì?

Câu chuyện về hai anh em, người em gái rất thích vẽ tranh, đặc biệt thích mô phỏng lại những hình ảnh thực tế. Vì vậy, người em đã vẽ hình ảnh người anh trai. Bức tranh được treo ở buổi triển lãm. Người anh vô cùng bất ngờ khi nhìn thấy chính mình trong tranh qua bàn tay hội họa của em gái.

2. Người kể câu chuyện ở ngôi nào? Kể với ai?

- Người kể ngôi thứ nhất

- Kể với người đọc

3. Tại sao nhân vật tôi lại bí mật theo dõi em gái?

Nhân vật tôi bí mật theo dõi em gái mình vì thấy em mình chế thuốc vẽ.

4. Phần (2) giúp người đọc hiểu ra điều gì

Người đọc hiểu ra lí do Kiều Phương “nghịch ngợm” là do em rất đam mê vẽ tranh và có tài hội họa.

5. Chú ý sự thay đổi của nhân vật "tôi" qua tâm trạng, suy nghĩ và hành động ở phần (3)

- Nhân vật “tôi” tự ti, mặc cảm, đố kị với tài năng của em gái mình. Sau đó nhân vật đã có hành động xem trộm bức tranh của em gái.

6. Sự việc nào trong phần 4 làm cho câu chuyện tiếp tục hấp dẫn? Hấp dẫn ở chỗ nào?

- Sự việc: Bé Kiều Phương tham gia trại thi vẽ quốc tế và được trao giải Nhất. Bức tranh được trao giải chính là vẽ người anh. Điều đó khiến người anh ngỡ ngàng, sững sờ.

- Sự việc hấp dẫn ở chỗ người anh đã thấy được bức tranh em gái vẽ điều thân thuộc nhất lại chính là người anh (trái ngược với những đố kị, mặc cảm của người anh với cô bé)

7. Chú bé trong bức tranh được miêu tả như thế nào?

Chú bé ngồi suy tư nhìn ra cửa sổ, nơi có bầu trời xanh mây trắng. Khuôn mặt chú bé thể hiện sự thư thái, đầy mơ mộng.

8. Chú ý sự thay đổi tâm trạng của nhân vật " tôi"

Nhân vật tôi đi từ sự ngỡ ngàng, sững sờ, đến hãnh diện và xấu hổ.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Truyện kể về việc gì? Hãy tóm tắt nội dung câu chuyện trong khoảng 8- 10 dòng.

Trả lời:

Truyện kể về hai nhân vật chính là cô em gái nhỏ Kiều Phương có biệt danh là Mèo với tài năng hội họa thiên bẩm cùng người anh trai nhỏ nhen, mang những ghen tị, mặc cảm khi em gái giỏi giang hơn mình. Mọi chuyện vẫn diễn ra như vậy, cho đến khi người anh trai nhìn thấy mình trong bức tranh đạt giải của em gái. Những khúc mắc trong lòng người anh đến nay được cởi bỏ. Tình cảm anh em lại trở nên thân thiết.

Câu 2 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Hãy nêu ra một số chi tiết trong văn bản để thấy sự khác nhau giữa tính cách của nhân vật người anh và nhân vật người em (Kiều Phương).

Trả lời:

Nhân vật	Anh trai	Kiều Phương
Chi tiết khác nhau	- Hay gắt gỏng, nổi nóng bực mình với em gái - Khi thấy em gái có tài năng hội họa, được mọi người quan tâm thì tự ti, chán nản đố kị - Không vui khi thấy em mình được giải Nhất cuộc thi vẽ	- Hay nghịch ngợm lục lọi nhưng lại rất vui vẻ - Luôn yêu thương, quý mến anh trai của mình. - Ôm lấy cổ anh và muốn anh đi nhận giải cùng với mình
Nhận xét	Tính cách còn tự ti và đôi chút độ kị với em gái mình	Cô bé vô tư, có trái tim và lòng nhân hậu

Câu 3 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Nhân vật người em thường được tái hiện qua hành động, còn nhân vật người anh thường được tác giả chú ý miêu tả tâm trạng. Hãy chỉ ra các chi tiết cụ thể để làm sáng tỏ điều đó. Ngôi kể có liên quan gì đến cách miêu tả hai nhân vật đó?

Trả lời:

Hành động của người em

Tâm trạng của người anh

+ Vui vẻ chấp nhận cái tên anh trai đặt và còn dùng xưng hô với bạn bè. + Hay lục lọi các đồ vật. + Chế tạo thuốc vẽ, đưa mắt canh chừng rồi lại nhét tất cả vào túi sau khi cho màu đen nhọ nồi vào một cái lọ, rồi vui vẻ vừa làm vừa hát. + Khuôn mặt lúc nào cũng lem nhem, bị quát thì xịu xuống, miệng dẩu ra. + Trước khi đi thi, cô bé cứ hay xét nét người anh. + Khi nhận tin giải nhất, lao vào ôm cổ anh trai và đòi anh trai đi nhận giải cùng. + Bức tranh đạt giải nhất là cô vẽ người anh trai của mình.

+ Khó chịu trước những hành động nghịch bẩn, lục lọi của Kiều Phương. + Kể từ khi mọi người phát hiện ra tài năng của Mèo, tôi luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài, chỉ muốn gục đầu xuống khóc. + Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì. Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia được nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên. + Tôi từng thấy nó rất ngộ với vẻ mặt ấy. Nhưng đấy là trước kia. Bây giờ, tôi cảm thấy nó như chọc tức tôi… + Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ.

- Ngôi kể thứ nhất, dưới góc nhìn của người anh đã cho thấy những quan sát của người anh với người em, đồng thời để người đọc cảm nhận được những thay đổi trong từng cung bậc cảm xúc của người anh sau mỗi sự kiện.

Câu 4 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Đọc phần 5 và trả lời các câu hỏi:

a) Tại sao người anh “muốn khóc quá”?

b) Câu nói "Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy!" cho em hiểu gì về người anh?

c) Điều gì đã tạo nên sự bất ngờ cho kết thúc truyện?

Trả lời:

a. Người anh “muốn khóc quá” vì người anh vừa sững sờ vừa hãnh diện, cũng vừa hổ thẹn vì những cảm xúc nhỏ nhen, đố kị em gái trong khi em gái luôn yêu thương mình.

b. Người anh đã nhận ra và hối hận hành động, suy nghĩ sai lầm của mình, đồng thời cảm nhận được tình cảm mà người em dành cho mình.

c. Điều tạo bất ngờ chính là bức tranh người em vẽ người anh của mình. Điều đó đã giúp người anh thấy được tình cảm của người em, đồng thời thấy hổ thẹn về suy nghĩ của mình.

Câu 5 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Cuối truyện, tác giả viết: “Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi". Vậy mà dưới mắt tôi thì...". Em hiểu nội dung chưa được viết vào dấu ba chấm ấy là những gì? Điều đó thể hiện tâm trạng như thế nào của người anh? Em đã từng có tâm trạng ấy chưa?

Trả lời:

- Nội dung ở dấu “…” là những suy nghĩ đố kị, khó chịu về mọi hành động của em gái “tôi”.

- Điều đó thể hiện người anh đã nhận ra sự sai trái trong suy nghĩ của mình, cảm thấy hối hận, xấu hổ trước tấm lòng của em gái.

- Em cũng đã từng có tâm trạng như vậy với em trai khi còn nhỏ.

Câu 6 (trang 70 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 2): Theo em, truyện muốn đề cao, ca ngợi điều gì? Điều đó có liên quan đến cuộc sống hằng ngày của mỗi người như thế nào?

Trả lời:

- Truyện muốn đề cao, ca ngợt cách ứng xử nhân hậu, biết yêu thương, đồng cảm giữa người với người trong cuộc sống; không ghen tị, đố kị với người khác.

- Điều đó là rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người vì mỗi người chúng ta cần nỗ lực vì chính bản thân mình thay vì chỉ vì ganh tị với người khác, đồng thời cần biết sống yêu thương, quan tâm với mọi người để xã hội ngày càng phát triển hơn.

B/ Học tốt bài Bức tranh của em gái tôi

1/ Nội dung chính Bức tranh của em gái tôi

Qua câu chuyện về người anh và cô em gái có tài năng hội họa, truyện “Bức tranh của em gái tôi” cho thấy: Tình cảm trong sáng, hồn nhiên và lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình

2/ Bố cục văn bản Bức tranh của em gái tôi

- Gồm 3 phần:

+ Phần 1 (từ đầu đến “phát huy tài năng”): Tài năng của em gái được phát hiện

+ Phần 2 (tiếp đó đến “anh cùng đi nhận giả”): Lòng ghen tị và mặc cảm của người anh

+ Phần 3 (còn lại): Người anh nhận ra sai lầm của mình và tấm lòng của em gái

3/ Tóm tắt văn bản Bức tranh của em gái tôi

Kiều Phương là cô gái hay lục lọi đồ và thường bôi bẩn lên mặt. Cô bé có sở thích vẽ tranh nên thường bí mật pha chế màu và vẽ. Khi mọi người phát hiện ra Kiều Phương có tài năng hội họa thì người anh lúc này tỏ ra ghen tị và xa lánh em. Kiêù Phương đạt giải nhất tại trại thi vẽ tranh quốc tế với bức vẽ “anh trai tôi”, lúc này người anh trai mới nhận ra tấm lòng nhân hậu của em và hối lỗi về bản thân mình.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Bức tranh của em gái tôi

- Nội dung: Qua câu chuyện về người anh và cô em gái có tài năng hội họa, truyện “Bức tranh của em gái tôi” cho thấy: Tình cảm trong sáng, hồn nhiên và lòng nhân hậu của người em gái đã giúp cho người anh nhận ra phần hạn chế ở chính mình

- Nghệ thuật:

+ Ngôi kể thứ nhất tự nhiên, chân thật

+ Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sắc sảo

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 Cánh diều siêu ngắn, hay khác:

• Kiến thức ngữ văn trang 65 - 66

• Điều không tính trước

• Thực hành tiếng Việt trang 75 - 76

• Thực hành đọc hiểu: Chích bông ơi!

• Viết bài văn tả cảnh sinh hoạt

• Thảo luận nhóm về một vấn đề trang 82 - 83 - 84

• Tự đánh giá: Nắng trưa bồi hồi

• Hướng dẫn tự học trang 88 Tập 2

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 6 hay khác:

• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (ngắn nhất)
• Soạn Văn lớp 6 Cánh diều (siêu ngắn)
• Giải lớp 6 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 6 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 6 Chân trời sáng tạo (các môn học)

---