(Tổng ôn Ngữ văn) Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

Nội dung Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ của Chuyên đề Ôn tập kiến thức tiếng Việt nằm trong bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Ngữ văn năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn.

(Tổng ôn Ngữ văn) Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề Ngữ văn ôn thi Tốt nghiệp 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

I. Lí thuyết

1. Khái niệm

– Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là những hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,… góp phần chuyển tải ý tưởng, quan điểm trong giao tiếp.

2. Phân loại

Các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ gồm có:

– Các tín hiệu của cơ thể: ánh mắt, nụ cười,...

– Các tín hiệu bằng hình khối: kí hiệu, công thức, biển báo,...

– Các tín hiệu bằng âm thanh: tiếng kêu, tiếng gõ,...

3. Chức năng biểu đạt

– Số liệu: cung cấp những thông tin cụ thể, chính xác.

– Các đường nối giữa các hình vẽ: biểu đạt mối quan hệ giữa các thông tin.

– Các biểu đồ, sơ đồ: trình bày thông tin một cách hệ thống.

– Các hình vẽ: tăng tính hấp dẫn và trực quan của thông tin,...

4. Tác dụng

Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ:

– Bổ trợ, giải thích thêm cho phương tiện ngôn ngữ.

– Đôi khi, chỉ cần sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ (dùng đèn giao thông, vẫy cờ, ra hiệu vì không tiện nói, mỉm cười thay cho lời nói,...) để giao tiếp mà vẫn đạt hiệu quả.

5. Yêu cầu khi sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

– Lựa chọn liên quan trực tiếp đến các luận điểm của bài viết.

– Sử dụng đúng thời điểm.

– Đưa ra các chỉ dẫn cần thiết.

– Chú thích cho các hình ảnh, sơ đồ,…trong bài viết.

6. Sự khác nhau của phương tiện giao tiếp ngôn ngữ và phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

Phương tiện ngôn ngữ	Phương tiện phi ngôn ngữ
Chủ yếu sử dụng lời nói, ngữ điệu, phát âm, ngôn từ của người nói, người viết.	Giao tiếp kết hợp giữa âm thanh, công cụ hỗ trợ (hình ảnh, số liệu,...) và các cử chỉ hành động.
Sử dụng từ ngữ để thể hiện điều muốn nói, muốn viết và người nghe, người đọc hay nhận cũng hiểu rõ được ý của người nói.	Người nhận có thể hiểu sai hoặc chưa hiểu hết ý của người thể hiện do không đồng nhất trong cách thể hiện.

II. Bài tập vận dụng

Bài 1: Chọn đáp án đúng trong các câu sau:

Câu 1. Các sơ đồ có tác dụng gì trong bài viết?

A. Giúp người đọc hình dung được các mối quan hệ giữa các phần, các ý và đặc điểm của tổng thể một đối tượng nào đó.

B. Tạo nên điểm nhấn trong cách triển khai bài viết.

C. Tạo sự hài hoà giữa nội dung văn bản và hình ảnh.

D. Tạo sự hấp dẫn trong cách thể hiện nội dung.

Câu 2. Biểu đồ cột dùng để làm gì?

A. So sánh trực quan giá trị của một vài thứ.

B. Biểu thị tổng thể.

C. Tính toán giá trị của các mục

D. Hiển thị thay đổi dữ liệu trong một khoảng thời gian hoặc để minh họa so sánh giữa các mục.

Câu 3: Giả sử ta phải thể hiện sản lượng các mặt hàng nông sản qua một vài năm. Ta sẽ sử dụng loại biểu đồ nào?

A. Biểu đồ kết hợp.

B. Biểu đồ miền

C. Biểu đồ đường.

D. Biểu đồ cây

Trả lời:

Câu 1: A

Câu 2: D

Câu 3: C

Bài 2. Quan sát sơ đồ và cho biết:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện nào khác?

b. Những phương tiện đó được trình bày như thế nào và biểu đạt thông tin gì?

c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ có quan hệ với nhau như thế nào?

d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng gì?

Trả lời:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện phi ngôn ngữ: hình ảnh, đường dẫn, bản đồ, chú thích.

b. Những phương tiện phi ngôn ngữ được trình bày dưới dạng sơ đồ và biểu đạt toàn cảnh vườn quốc gia Ba Vì, nhằm hướng dẫn du khách tham quan.

c. Những phương tiện phi ngôn ngữ và những phương tiện ngôn ngữ trong sơ đồ có quan hệ mật thiết với nhau. Những phương tiện ngôn ngữ được dùng làm chú thích, nêu địa danh, giải thích cho những phương tiện phi ngôn ngữ.

d. Những phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong sơ đồ có tác dụng giúp người xem dễ dàng hình dung về các khu vực ở vườn quốc gia Ba Vì.

Bài 3. Quan sát bản đồ họa thông tin (infographic) và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

a. Có những loại phương tiện nào được dùng để biểu đạt thông tin trong văn bản?

b. Mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ được thể hiện trong văn bản như thế nào?

c. Nêu tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

a. Những loại phương tiện được sử dụng để biểu đạt thông tin trên là: phương tiện phi ngôn ngữ và phương tiện ngôn ngữ.

b. Mối quan hệ:

- Các con số biểu thị các cột mốc quan trọng diễn ra lễ hội: mồng 6 tháng Giêng, 3 tuyến chính.

- Hình ảnh danh thắng chùa Hương được hình tượng hoá bằng tranh, ảnh.

- Các đô thị, biển báo, hình vẽ,... được dùng để hướng dẫn chi tiết các nội dung, địa điểm diễn ra các hoạt động của lễ hội.

c. Tác dụng của phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản: Văn bản trên thuộc loại văn bản thông tin, được trình bày bằng infographic nên các phương tiện phi ngôn ngữ chủ yếu thuộc các tín hiệu bằng hình khối, đưa lại thông tin trực quan, sinh động, dễ nhớ.

Bài 4. Nhận xét tác dụng của việc sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ trong các đoạn trích dưới đây và cho biết khi sử dụng những phương tiện này, người viết đã chú thích nguồn như thế nào.

a. Trong số mười một mang khuôn đúc bằng đá được tìm thấy có mười mang khuôn đúc mũi tên ba cạnh và một tang đúc mũi tên lao hình cánh én. Theo các chuyên gia, đây là những hiện vật gốc, độc bản được phát hiện ở Việt nam, có giá trị đặc biệt, được tôn xưng như một danh từ riêng: mũi tên đồng Cổ Loa.

Phát hiện này vô cùng quan trọng và có giá trị để giải mã bí mật huyền thoại nỏ thần thời kì An Dương Vương.

b. Kết quả tính toán giá trị WQI dựa trên kết quả quan trắc trung bình năm giai đoạn 2016 - 2022 trên 09 lưu vực sông cho thấy chất lượng môi trường nước trên các lưu vực sông ở nước ta chủ yếu ở mức “Tốt” đến “Trung bình”. Mức “Ô nhiễm” ghi nhận phần lớn trên các đoạn sông chảy qua khu vực có hoạt động kinh tế - xã hội phát triển, điển hình như các đoạn qua nội thành Hà Nội, nội thành Thành phố Hồ Chí Minh.

Trả lời:

a. Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng là hình ảnh. Tác dụng: Minh họa một cách trực quan cho mang khuôn đúc mũi tên đồng ba cạnh và mũi lao cánh én, khiến thông tin trong ngữ liệu thêm sinh động, hấp dẫn. Người viết đã chú thích nguồn bằng cách: nêu tên và nguồn của hình 3.

b. Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng là biểu đồ. Tác dụng: Minh họa một cách trực quan kết quả tính toán giá trị WQI dựa trên kết quả quan trắc trung bình năm giai đoạn 2016 – 2022 trên 9 lưu vực sông ở nước ta, khiến người đọc dễ hình dung về nội dung văn bản và làm tăng tính hấp dẫn cho văn bản. Người viết đã chú thích nguồn bằng cách nêu tên và nguồn của biểu đồ.

................................

................................

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2025 có đáp án hay khác:

• (Tổng ôn Ngữ văn) Biện pháp tu từ nói mỉa

• (Tổng ôn Ngữ văn) Biện pháp tu từ nghịch ngữ

• (Tổng ôn Ngữ văn) Lỗi logic, lỗi câu mơ hồ và cách sửa

• (Tổng ôn Ngữ văn) Ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật

• (Tổng ôn Ngữ văn) Tôn trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

• (Tổng ôn Ngữ văn) Giữ gìn sự phát triển của tiếng Việt

---