Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Truyện ngắn (chọn lọc, hướng dẫn chi tiết)

Trọn bộ ngữ liệu ngoài chương trình sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11 phần Truyện ngắn đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh lớp 11 học tốt môn Văn. Mời các bạn đón đọc:

Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Truyện ngắn (chọn lọc, hướng dẫn chi tiết)

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Truyện ngắn bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

1. Ngữ liệu 1:

1.1. Văn bản ngữ liệu

BÍ ẨN CỦA LÀN NƯỚC

(Bảo Ninh)

Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước các triền sông biết bao nhiêu là chuyện đời đã diễn ra. Nhất là về đêm, trên làn nước của dòng sông quê hương tôi lấp lánh hằng hà những đốm sáng bí ẩn, có cả điều bí ẩn của đời tôi.

Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng tôi. Dứt dây nổ của bom và tiếng gầm ghê rợn của máy bay cường kích là chuỗi ầm ầm long lở của dòng sông phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng.

Từ trên điếm canh tôi chạy lao về làng. Hồi chiều hay tin vợ ở nhà trở dạ nhưng tôi không thể rời vị trí hộ đê. Bây giờ giời đất sập rồi, trong tôi chỉ còn con tôi, vợ tôì. Tôi dốc toàn lực bình sinh vào đôi chân. Đằng sau, cơn đại hồng thủy đuổi bén gót.

Nước đã ngập làng. Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái. Mái nhà tranh của vợ chồng tôi bị lôi đi trong đêm đen. Đến khi mái rạ sắp rã tan ra thì ơn trời nó vướng vào thân đa trước đình làng. Đã cả một đám đông bám trên các cành. Nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ con trèo lên. Vợ tôi ôm khư khư đứa con mới sinh, nhất định không để tôi bế đỡ.

- Con trai... con trai mà..., con trai... Để yên em ẵm, anh vụng...

Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết hơn. Cây đa đầy người hơn. Tôi mỏi nhừ. Tay ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Vợ tôi yếu lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.

Khoảng gần sáng, bỗng có tiếng quẫy nước ngay dưới cành đa của vợ chồng tôi. Một giọng nghẹn sặc với lên:

- Cứu mẹ con tôi mấy... cứu mấy... người ơi...

Một bàn tay nhớt và lạnh như tay ma rờ vào chân tôi đang buông thõng. Tôi vội cúi xuống, đưa tay ra. Nhưng bàn tay của người đàn bà dưới nước truội đi, chìm nghỉm. Cành đa kêu rắc, chao mạnh. Vợ tôi ối kêu một tiếng thảng thốt, và "ùm", con trai tôi, đứa con sơ sinh tôi chưa được nhìn thấy mặt, tuột khỏi bọc ni lông trên tay mẹ nó, sa xuống làn nuớc tối tăm.

- Con tôi ...! - Vợ tôi hét rú lên và lao ngay lập tức xuống nước hòng chụp lấy con.

Tôi phóng mình theo. Nước lạnh, ngầu bùn, sâu hút và cuốn mạnh. Tôi vớ kịp thằng con, nhao vội lên, trao nó cho những bàn tay đang chìa xuống, rồi lại lặn tiếp ngay để cứu vợ. Nhiều người phi xuống theo để trợ sức tôi...

Tôi tỉnh lại, thấy trời sáng rồi và đã tạnh mưa. Tôi nằm trong khoang một ca nô cứu nạn đầy ắp ngườì. Hồi đêm, tôi đã vật lộn điên dại quyết sống mái một phen với làn nước giết người, nhưng tôi đã thua cuộc. Ứa ra cả máu tai máu mũi mà không những không cứu nổi vợ, đến thi thể cô ấy cũng bất lực không tìm thấy. Khi ca nô quân đội tới, mọi người đã phải dùng sức để buộc tôi rời mặt nước. Kiệt sức, tôi ngất đi. Khổ đau, tôi tỉnh dậy, nước mắt nóng rực, tê nhói. Một chị phụ nữ chen tới bên tôi, lên lời an ủi:

- Phận chị ấy đã vậy, thôi thì anh phải nén lòng lại, giữ sức khoẻ mà nuôi con. Ơn trời, anh còn kịp cứu được cháu. Chao ôi, vừa kịp khóc chào đời đã trải một cơn kinh hoàng hú vía. Anh coi con anh này. Cứ như không. Đã bú, đã ngủ rồi đây này. Ngoan chưa này...Ôi chao, nó tè dầm rồi này.

Chị nựng nịu, và từ từ giở bọc chăn chiên đang ủ kín con tôì. Chị thay tã cho nó. Tôi nhìn, chết lặng.

- Con tôi ... - Tôi òa khóc, đỡ lấy bọc chăn. - Con tôi!

Từ bấy tới nay, thời gian trôi qua và triền nước trôi đi, tôi đã có tuổi và con gái tôi đã thành một thiếu nữ. Nó là đứa con của làn nước, mọi người đều nói thế bởi vì chuyện nó sa xuống dòng nước lụt rồi được cha nó cứu lên thì cả làng ai cũng biết. Nhưng điều bí mật kia thì không ai hay, kể cả con gái tôi nó cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết.

Có ngày nào mà tôi không ra đê ngắm làn nước trôi. Vợ tôi, con trai tôi và người đàn bà vô danh nhìn tôi từ đáy nước. Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất thảy đều đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi vì ấy là một niềm đau không thể nói nên lời.

(Theo Bảo Ninh, Những Truyện Ngắn Bảo Ninh, NXB Trẻ, 2013, tr11-12)

1.2. Bộ câu hỏi đọc hiểu và viết

1.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. Xác định không gian và thời gian của câu chuyện.

- Không gian: bên bờ đê trong mùa lũ cuốn.

- Thời gian: đêm Rằm tháng Bảy.

Câu 2. Xác định ngôi kể, điểm nhìn trong văn bản.

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất hạn tri

- Điểm nhìn: nhân vật tôi

Câu 3. Trong câu “Nhưng điều bí mật kia thì không ai hay, kể cả con gái tôi nó cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết.” Vậy điều bí mật mà chỉ dòng sông biết là gì?

Điều bí mật mà chỉ dòng sông biết là thân phận thật sự của đứa con: đứa con trai của nhân vật tôi đã mất dưới dòng sông trong trận lũ năm xưa, đứa con gái hiện tại là con của người đàn bà xa lạ.

Câu 4. Tại sao khi nhìn thấy người phụ nữ giở bọc chăn, thay tã, nhân vật tôi lại “nhìn, chết lặng”? Những việc làm trong chuỗi ngày sau đó của nhân vật tôi cho thấy ông là người như thế nào?

- Khi nhìn thấy người phụ nữ giở bọc chăn, thay tã, nhân vật tôi đã “nhìn, chết lặng” vì biết đó không phải là đứa con trai của mình.

- Những việc làm trong chuỗi ngày sau đó của nhân vật tôi, ông đã nén nỗi đau riêng để giữ bí mật về thân phận đứa con cho thấy ông là người bao dung, vị tha, nhân hậu, biết yêu thương người khác dù đó không phải là con mình.

Câu 5. Nhan đề “Bí ẩn của làn nước” thể hiện thái độ, tư tưởng gì của tác giả?

Nhan đề  “Bí ẩn của làn nước” thể hiện thái độ, tư tưởng của tác giả:

- Bí ẩn về nỗi đau của số phận con người, sự dữ dội của thiên nhiên.

- Ca ngợi, trân trọng tấm lòng bao dung của nhân vật “tôi”.

- Đề cao cách ứng xử nhân văn trong cuộc sống.

Câu 6. Câu chuyện đã để lại cho em ấn tượng gì? Từ đó, em rút ra bài học gì cho bản thân?

- HS nêu ra được ấn tượng của bản thân rút ra từ câu chuyện.

- Từ đó, rút ra được bài học riêng cho bản thân phù hợp với nội dung câu chuyện.

1.2.2. Câu hỏi viết

Câu 1: Từ đoạn trích “Bí ẩn của làn nước” (Bảo Ninh), anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống con người.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc sống con người.

- Hệ thống ý

+ Giải thích:

. Tình yêu thương là cảm xúc gắn bó, đồng cảm, sẻ chia giữa con người với nhau.

. Sức mạnh của tình yêu thương là khả năng khiến con người vượt qua nỗi đau, khơi dậy ý chí sống và lòng nhân ái.

+ Phân tích – bàn luận:

. Trong truyện, người chồng lao mình trong dòng nước dữ để cứu vợ con – đó là hành động bản năng của tình yêu thương mãnh liệt.

. Dù mất mát khôn nguôi, chính tình thương dành cho vợ, cho con đã giúp anh tiếp tục sống, nuôi nấng đứa con gái – biểu tượng của sự sống và hi vọng.

. Tình yêu thương giúp con người nhận ra giá trị của sự sống, thức tỉnh lương tri và giữ cho nhân tính không bị cuốn trôi giữa bạo lực, chiến tranh.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện được suy nghĩ về sự cần thiết của việc trân trọng giá trị lịch sử với thế hệ trẻ.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong truyện “Bí ẩn của làn nước” của Bảo Ninh, câu chuyện về người đàn ông lao mình vào dòng nước dữ để cứu vợ con đã khiến người đọc lặng đi vì xúc động. Ẩn sau bi kịch ấy là sức mạnh thiêng liêng của tình yêu thương – ngọn lửa ấm nhất trong cuộc đời. Tình yêu thương là sự đồng cảm, gắn bó giữa con người với con người, là động lực khiến ta sẵn sàng hi sinh vì người khác. Chính tình yêu thương đã khiến người cha quên đi sợ hãi, liều mạng trong cơn lũ dữ để cứu vợ con, và cũng là tình thương ấy giúp anh tiếp tục sống, nuôi con giữa nỗi đau mất mát. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, tình yêu thương luôn giúp con người vượt lên khổ đau, khơi dậy lòng nhân hậu và giữ cho tâm hồn không trở nên lạnh giá. Ngày nay, khi cuộc sống còn nhiều thờ ơ, ích kỷ, ta càng cần biết trân trọng và nuôi dưỡng tình yêu thương, để cuộc đời này thêm phần nhân văn và ý nghĩa.

Câu 2: Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) về một vấn đề xã hội gợi ra từ truyện ngắn “Bí ẩn của làn nước” của Bảo Ninh.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nghị luận về một vấn đề xã hội gợi ra từ truyện ngắn “Bí ẩn của làn nước” của Bảo Ninh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát truyện “Bí ẩn của làn nước” của Bảo Ninh — câu chuyện thấm đẫm nỗi đau chiến tranh, thiên tai, nhưng cũng là khúc ca về tình người và nghị lực sống.

- Dẫn dắt đến vấn đề nghị luận: Nỗi đau và sự kiên cường của con người sau mất mát – một giá trị nhân bản sâu sắc gợi ra từ truyện.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Mất mát: là sự tổn thất, chia ly, mất đi điều quý giá (người thân, niềm tin, quê hương…).

- Nỗi đau: cảm xúc tự nhiên, là sự phản ứng của tâm hồn trước những mất mát.

- Sự kiên cường: là khả năng vượt lên, chịu đựng và tiếp tục sống, tiếp tục yêu thương dù trái tim từng bị tổn thương.

→ Hai mặt này tạo nên vẻ đẹp nhân bản của con người – đau nhưng không gục ngã.

b. Phân tích, chứng minh qua truyện ngắn

- Hoàn cảnh bi kịch: Người chồng trong truyện trải qua đêm lũ kinh hoàng – mất đi người vợ và đứa con trai vừa chào đời, chỉ còn lại “đứa con của làn nước”.

- Nỗi đau tột cùng:

+ Mất vợ, mất con, bất lực trước dòng nước hung dữ.

+ Cả đời sống trong day dứt, mang theo “niềm đau không thể nói nên lời”.

- Sự kiên cường và sức sống:

+ Dù mang vết thương tinh thần sâu thẳm, người đàn ông ấy vẫn tiếp tục sống, nuôi con, làm cha, làm người.

+ Ông đối diện quá khứ trong lặng lẽ, chấp nhận số phận nhưng không đầu hàng.

+ Nỗi đau trở thành phần của đời sống — làm cho ông sâu sắc, nhân hậu, thấu hiểu giá trị của sự sống.

→ Hình ảnh con người sau mất mát vẫn đứng vững là biểu tượng cho ý chí kiên cường, sức sống bất diệt của con người Việt Nam.

c. Mở rộng, liên hệ

- Trong cuộc sống, ai cũng có thể trải qua mất mát — người thân qua đời, thất bại, đổ vỡ...

- Vấn đề là cách con người đối diện và vượt qua:

+ Có người buông xuôi, tuyệt vọng;

+ Có người biến đau thương thành sức mạnh, sống tốt hơn, nhân ái hơn.

- Dẫn chứng thực tế: những con người sau thiên tai, chiến tranh, bệnh tật… vẫn vươn lên, tái thiết cuộc đời.

d. Phê phán

- Phê phán thái độ buông xuôi, trốn tránh, tuyệt vọng trước mất mát.

- Khẳng định: Nỗi đau là điều không tránh khỏi, nhưng chính sự kiên cường mới giúp con người trưởng thành và nhân hậu hơn.

* Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa: Nỗi đau và sự kiên cường sau mất mát làm nên chiều sâu tâm hồn con người, là sức mạnh tinh thần giúp con người tồn tại và tiếp tục yêu thương.

- Liên hệ bản thân: học cách trân trọng hiện tại, mạnh mẽ vượt qua thử thách để sống xứng đáng hơn với những điều đã mất.

Bài văn tham khảo

Có những mất mát làm con người không thể nào quên, nhưng chính trong nỗi đau ấy, ta nhận ra sức mạnh của sự sống. Truyện ngắn “Bí ẩn của làn nước” của Bảo Ninh kể lại một câu chuyện đầy ám ảnh về chiến tranh, thiên tai và tình người, đồng thời gợi lên suy ngẫm sâu sắc về nỗi đau và sự kiên cường của con người sau mất mát.

Mất mát là điều không ai tránh khỏi trong đời. Nó có thể là sự ra đi của người thân, là sự sụp đổ của niềm tin, hay đơn giản là khoảnh khắc con người bị buộc phải đối diện với giới hạn của bản thân. Nỗi đau là cảm xúc tự nhiên, là cách tâm hồn phản ứng trước điều không thể thay đổi. Nhưng con người không chỉ biết đau – con người còn biết kiên cường, biết đứng lên từ chính đổ nát của mình.

Người đàn ông trong truyện của Bảo Ninh là minh chứng cho sức mạnh ấy. Đêm Rằm tháng Bảy năm ấy, lũ tràn về, cướp đi người vợ và đứa con trai sơ sinh của anh. Trong cơn tuyệt vọng, anh vẫn cố cứu lấy đứa bé còn lại – “đứa con của làn nước”. Nhiều năm sau, anh vẫn sống, vẫn yêu thương, vẫn nhìn dòng sông như một phần của đời mình – nơi gửi gắm niềm đau và ký ức. Anh không quên, nhưng anh sống cùng nỗi đau. Sự im lặng của anh không phải yếu đuối, mà là biểu hiện của một tâm hồn mạnh mẽ, dám đối diện với quá khứ. Nỗi đau không bị xóa mờ, nhưng được hóa thành tình yêu thương, thành sự bao dung, thành ý nghĩa tồn tại.

Cuộc đời luôn có những biến cố khiến con người tưởng chừng không thể gượng dậy. Nhưng chính trong nghịch cảnh, bản lĩnh con người mới tỏa sáng. Như những người mẹ mất con nhưng vẫn nuôi những đứa trẻ mồ côi khác; như những vùng quê sau thiên tai vẫn hồi sinh trong màu xanh mới. Đó là sức sống kỳ diệu – sức mạnh đi qua nỗi đau để tiếp tục yêu thương.

Nỗi đau làm con người trưởng thành, sự kiên cường làm con người đáng sống. Bởi vậy, điều quan trọng không phải là tránh mất mát, mà là học cách đi qua nó. Mỗi người trong chúng ta, dù trong hoàn cảnh nào, cũng nên giữ một ngọn lửa nhỏ trong lòng – ngọn lửa của tình yêu và hy vọng, để không chỉ sống sót, mà còn sống có ý nghĩa hơn.

................................

................................

................................

Trên đây tóm tắt một số nội dung miễn phí trong Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Truyện ngắn, để mua tài liệu mời Thầy/Cô xem thử:

Xem thử

Xem thêm tài liệu ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 11 hay khác:

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Truyện thơ Nôm dân gian

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Thơ tượng trưng

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Thơ văn Nguyễn Du

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Kí

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Bi kịch

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Văn bản nghị luận

• Ngữ liệu ngoài sgk lớp 11 phần Văn bản thông tin

Xem thêm tài liệu ngữ liệu ngoài sách giáo khoa các lớp hay khác:

• 120+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 6
• 90+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 7
• 90+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 8
• 90+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 9
• 80+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 10
• 220+ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12

Xem thêm tài liệu Chuyên đề Tiếng Việt các lớp hay khác:

• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 6
• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 7
• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 8
• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 9
• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 10
• Chuyên đề Tiếng Việt lớp 12

Tài liệu Chuyên đề Tập làm văn các lớp hay khác:

• Chuyên đề Tập làm văn lớp 6
• Chuyên đề Tập làm văn lớp 7
• Chuyên đề Tập làm văn lớp 8
• Chuyên đề Tập làm văn lớp 9
• Chuyên đề Tập làm văn lớp 10
• Chuyên đề Tập làm văn lớp 12

Xem thêm tài liệu Đề thi, bài tập lớp 11 các môn học hay khác:

Xem thêm tài liệu Giáo án lớp 11 các môn học hay khác:

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---