Giáo án Chuyên đề Văn 12 Tri thức tổng quát trang 56 - Kết nối tri thức

Lớp

Tiết

Ngày dạy

Sĩ số

Vắng

Hoạt động của Gv và Hs

Dự kiến sản phẩm

B1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV trình chiếu hình ảnh một số tác phẩm nổi tiếng thế giới.

-GV hướng dẫn HS xếp tên các tác phẩm vào 3 nhóm theo yêu cầu.

Ví dụ: Rô-mê-ô và Giu-li-ét (Uy-li-am Sếch-xpia), Những người khốn  khổ (Vích-to Huy-gô),  Tấn  trò đời (Ban-dắc), Đông Gioăng (Mô-li-e), Con cáo và chùm  nho (La-phông-ten), Đỏ và đen (Xtăng-đan), Trà hoa nữ (A-lếch-xăng-đrơ Đu-ma),…

B2. Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu của GV.

B3. Báo cáo thảo luận: Đại diện nhóm trình bày ý kiến. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

B4. Đánh giá kết quả thực hiện: GV nhận xét câu trả lời của HS và dẫn dắt vào nội dung bài học.

Hoạt động của Gv và Hs

Dự kiến sản phẩm

B1.Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc nội dung liên quan trong

SGK tr. 56 – 57.

- GV chia lớp thành  các nhóm, mỗi nhóm thực hiện một phiếu học tập:

B2. Thực hiện nhiệm vụ

- Mỗi nhóm HS đọc kĩ nội dung trong SGK và điền câu trả lời vào phiếu học tập theo yêu cầu của GV.

B3. Báo cáo thảo luận

 GV cử đại diện của từng nhóm trình bày câu trả lời của mình.

 Các thành viên trong nhóm  bổ sung, các nhóm khác trao đổi, thảo luận nếu cần thiết.

B4. Đánh giá kết quả thực hiện: GV đánh giá việc đọc hiểu nội dung SGK của HS và chuẩn hoá kiến thức.

1. Trường phái văn học

- Khái niệm: TPVH là một hiện tượng đặc biệt của đời sống văn học, ở đó, các nhà văn có cùng lí tưởng nghệ thuật tập hợp lại với nhau để thực hành và cổ suý một khuynh hướng sáng tác riêng, nhằm đáp ứng những nhu cầu tư tưởng - thẩm mĩ mới của thời đại mà họ là người cảm nhận được đầu tiên

- Các căn cứ để xác nhận sự tồn tại của một trường phái văn học:

+ Có việc tập hợp một nhóm nhà văn cùng lí tưởng nghệ thuật.

+ Nhóm nhà văn đó có định hướng hoạt động rõ nét nhằm thực hành và cổ xuý một khuynh hướng sáng tác riêng.

- Khuynh hướng sáng tác riêng của từng trường phái được hình thành trên cơ sở:

+ Thứ nhất, đó là sự nảy sinh những nhu cầu tư tưởng, thẩm mĩ mới của công chúng nghệ thuật – một nhu cầu đòi hỏi phải được đáp ứng;

+ Thứ hai, đó là sự nhạy bén của các nhà văn trong việc nắm bắt trúng nhu cầu tư tưởng, thẩm mĩ mới của thời đại;

+ Thứ ba, đó là sự bất cập của những khuynh hướng sáng tác đã có trong việc đáp ứng sự chuyển hướng trong nhu cầu nghệ thuật của công chúng;

+ Thứ tư, đó là sự xuất hiện của những sáng tác đầu tiên chứa đựng nhân tố mới có thể gợi ý cho cả một phong trào sáng tác sôi nổi.

- Các trường phái văn học tồn tại trong những khoảng thời gian dài, ngắn khác nhau, tuỳ vào các điều kiện văn hoá, xã hội, thẩm mĩ cụ thể; có những trường phái văn học có vận mệnh lâu dài, gây được ảnh hưởng quốc tế rộng rãi; mọi trường phái văn học, dù phạm vi hoạt động rộng, hẹp khác nhau, thời gian tồn tại không tương đồng, đều có những đóng góp giàu ý nghĩa vào quá trình văn học, làm đa dạng hoá sự phát triển của văn học.

Hoạt động của Gv và Hs

Dự kiến sản phẩm

B1. Chuyển giao nhiệm vụ

- HS đọc mục lớn thứ hai của phần Tri thức tổng quát trả lời câu hỏi:

? Khi muốn xác định phong cách sáng tác

của một trường phái văn học, người ta phải bao quát được những yếu tố cơ bản nào trong các sáng tác thuộc trường phái ấy?

? Vì sao khi nói về phong cách sáng tác của một trường phái văn học, cần phải quan tâm trình bày các “biến thể” của  nó ở những thể loại khác nhau?

? Giữa phong cách sáng tác của một trường phái văn học và phong cách nghệ thuật của từng nhà văn thuộc trường phái đó có mối quan hệ như thế nào?

B2. Thực hiện nhiệm vụ

HS thực hiện nhiệm vụ theo trình tự theo yêu cầu của nhiệm vụ.

B3. Báo cáo thảo luận

 Đại diện 2 nhóm trình bày sản phẩm sơ đồ. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

B4. Đánh giá kết quả thực hiện:

GV kết luận, nhận định về một số đặc điểm của các phong cách trường phái, lưu ý HS sử dụng bảng tóm tắt này khi thực hiện các phần sau của chuyên đề.

 2. Phong cách sáng tác của một trường phái văn học

- Phong cách sáng tác của một trường phái văn học: là sự tổng hợp những nét ổn định, bao trùm trong cái nhìn nghệ thuật về đời sống trong cách xử lí các đề tài, chủ đề và xây dựng hệ thống hình tượng, vận dụng các phương thức, phương tiện biểu hiện nghệ thuật ở nhiều sáng tác của trường phái. Nó có thể được xem là yêu tố cơ bản giúp ta nhận diện khuôn mặt tinh thần riêng đóng góp riêng của trường phái đó trong lịch sử văn học.

- Các yếu tố cơ bản trong sáng tác của một trường phái văn học: cái nhìn nghệ thuật về đời sống; cách xử lí các đề tài, chủ đề; cách xây dựng hệ thống hình tượng; cách vận dụng các phương thức, phương tiện biểu hiện nghệ thuật.

- Nếu chỉ nêu được các đặc điểm chung nhất  của phong cách trường phái, người ta khó vận dụng chúng khi đánh giá những sáng tác cụ thể vốn được viết theo những thể loại khác nhau, vì ngoài việc chịu sự chi phối của phong cách trường phái, một sáng tác cụ thể còn chịu sự chi phối của quy luật thể loại.

- Phong cách sáng tác chung của trường phái văn học không mâu thuẫn hay loại trừ phong cách nghệ thuật  riêng của từng nhà văn thuộc trường phái đó.

Hoạt động của Gv và Hs

Dự kiến sản phẩm

B1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 4 nhóm, các nhóm thực hiện ghi chép thông tin cơ bản về các trường phái văn học theo các nội dung sau:

+ Tên gọi trường phái.

+ Thời gian, điều kiện hình thành và phát triển.

+ Tư tưởng chủ đạo.

+ Tác giả, tác phẩm tiêu biểu.

Nhóm 1: Phong cách sáng tác của trường phái cổ điển.

Nhóm 2: Phong cách sáng tác của trường phái hiện thực.

Nhóm 3: Phong cách sáng tác của trường phái lãng mạn.

Nhóm 4: Hiện tượng trường phái trong văn học Việt Nam hiện đại có những đặc điểm gì đáng lưu ý?

B2. Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của GV.

- Trao đổi, thảo luận để hoàn thiện câu trả lời.

B3. Báo cáo thảo luận

- Đại diện của mỗi nhóm trình bày kết quả làm việc của nhóm mình.

- Các nhóm khác bổ sung, trao đổi nếu cần thiết.

3. Phong cách sáng tác của một số trường phái văn học tiêu biểu

a. Phong cách sáng tác của trường phái cổ điển

- Trường phái cổ điển thường  được gọi là chủ nghĩa cổ điển, ra đời và phát triển mạnh mẽ ở nước Pháp trong thế kỉ XVII.

- Văn học Việt Nam không có trường phái cổ điển.

- Phong cách sáng tác của chủ nghĩa cổ điển có biểu hiện khác nhau ở từng tác giả nhưng thống nhất trên các mặt cơ bản: lấy các tác phẩm tiêu biểu của thời cổ đại làm mẫu mực để mô phỏng và học tập; đề cao vai trò tối thượng của lí trí và đạo đức; luôn nhấn mạnh chức năng xã hội – giáo dục của văn nghệ; hướng tới nắm bắt cái điển hình của muôn vàn tính cách, hiện tượng, quá trình trong cuộc sống.

b. Phong cách sáng tác của trường phái hiện thực

- Trường phái hiện thực là khái niệm chỉ sự gần gũi về mặt  thẩm  mĩ của những  sáng tác, mặc dù xuất hiện ở những nền văn học khác nhau  trong thời hiện đại nhưng đều có cảm hứng mô tả những gì đã xảy ra (thường mang tính tiêu cực) được đa số mọi người tin là thật, phản ứng mạnh mẽ với cái “bóp méo” thực tại.

- Phong cách sáng tác của trường phái hiện thực có thể được nhận  biết qua hệ thống đề tài, chủ đề gắn với các trải nghiệm cá nhân hay dựa trên tài liệu xác thực; qua hình tượng nhân vật điển hình; qua sự miêu tả “chính xác” những nét đặc thù của hoàn cảnh bằng ngôn ngữ trực tiếp nhất,…