(Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận văn học

Nội dung Văn bản nghị luận văn học của Chuyên đề Ôn tập tri thức thể loại đọc hiểu nằm trong bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Ngữ văn năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn.

(Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận văn học

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề Ngữ văn ôn thi Tốt nghiệp 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

A. Tri thức về thể loại

I. Khái niệm

– Nghị luận văn học là văn bản nghị luận mà trong đó người viết trình bày quan điểm, đánh giá của mình về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn học.

– Ví dụ:

+ Vấn đề thuộc tác phẩm văn học (các khía cạnh nội dung, nghệ thuật).

+ Vấn đề về tác giả (tư tưởng, cá tính sáng tạo, phong cách,...).

+ Vấn đề thể loại (tự sự, trữ tình, kịch,...).

+ Vấn đề lịch sử văn học (giai đoạn, thời kì, khuynh hướng sáng tác, trào lưu văn học,...).

II. Một số yếu tố trong văn bản nghị luận văn học

Luận đề	Là vấn đề chính (về tác phẩm, tác giả, thể loại,...) được bàn luận trong văn bản, thường thể hiện ở nhan đề, phần mở đầu hoặc được suy luận từ toàn bộ văn bản.
Luận điểm	Là những ý chính được triển khai nhằm cụ thể hoá luận đề, dựa trên đặc điểm của đối tượng được bàn luận.
Lí lẽ	Là những diễn giải của người viết về đặc điểm của một tác phẩm, tác giả, thể loại,... Lí lẽ có thể đan xen yếu tố biểu cảm, nhưng cần chặt chẽ, khúc chiết, tránh dài dòng và cảm tính.
Bằng chứng	Là những câu văn, đoạn văn, dòng thơ, chi tiết, hình ảnh, được dẫn từ tác phẩm văn học: hoặc những tài liệu, trích dẫn liên quan đến tác phẩm, tác giả, thể loại.... được dùng để làm sáng tỏ luận điểm.

B. Cách đọc hiểu văn bản nghị luận văn học

– Đọc kĩ văn bản, xác định vấn đề nghị luận (luận đề).

– Xác định cấu trúc nghị luận.

– Phân tích nội dung của luận đề, luận điểm.

– Phân tích nghệ thuật lập luận.

– Phân tích sự kết hợp các thao tác nghị luận.

– Phân tích sự kết hợp các phương thức khác như miêu tả, tự sự,…

– Xác định được mục đích, quan điểm của người viết.

C. BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài số 1: Đọc văn bản sau:

MỘT NHÀ THƠ KHÔNG CHỦ ĐỊNH: CHẤT THƠ ĐÍCH THỰC

TRONG “NHẬT KÍ TRONG TÙ”

(Trích)

(Phong Lê)

….Tất cả những gì Bác viết trong “Nhật kí trong từ” có thể có một ý nghĩa chiến đấu, tiến công, tích cực. Nhưng riêng về tác giả, người làm ra nó, không phải nhất nhất và toàn bộ đều tuân theo các định hướng ấy. Ở đây, trên nhiều bài, lắm khi đơn giản chỉ là sự ghi lại một cảnh huống, một tâm trạng, một xúc cảm ở dạng nhật kí – thơ hoặc thơ – nhật kí theo một cách hiểu và cảm nhận thông thường. Không nhằm bất cứ một định hướng nào của ý chí, của nghị lực, của niềm tin mà chỉ là trạng huống tự nhiên, hồn nhiên của cảm xúc, Bác đã đến với hồn thơ, hay chính vì vậy mà có chất thơ thực sự.

Chất thơ trong tư thế của con người gắn hoà với thế giới người; càng là người cùng khổ bất hạnh càng nhận được sự chia sẻ nhiều hơn; từ người “phu làm đường” đến “cháu bé trong nhà lao Tân Dương” rồi “người bạn tù thổi sáo”; cho đến cả người bạn tù cờ bạc vừa chết: “Thân anh da bọc lấy xương/ Khổ đau đói rét hết phương sống rồi.”.

Chất thơ trong gắn bó không chỉ với nhân quần, với đồng loại mà cả với thế giới rộng lớn chung quanh; một mùi hương, một tiếng chim, một nhành hoa, một bếp lửa, một ánh trăng – nhất là trăng, cho đến cả bầu trời, cả không gian vũ trụ “Đất trời một thoảng thu màn ướt/ Sông núi muôn trùng trải gấm phơi”.

Chất thơ, tưởng như “siêu thoát”, không chút gắn bó, không mối liên quan gì với cảnh ngộ cực kì gian khổ và bi thảm của người tù, trong “Giải đi sớm”, “Cảnh đồng nội”, “Cảnh chiều hôm”, “Trên đường đi”,... Và chất thơ đến từ những sự thật trần trụi, không “thở” chút nào: chiếc răng rụng, cây gậy, cảnh chia nước và cơm tù...

Chất thơ lồ lộ, tràn đầy trong những cảnh trăng, ngay cả trăng trong đêm lạnh với “gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an” và chất thơ kín đáo, lẫn thoáng, phải tinh ý lắm mới nắm bắt được như trong chuyện cháo hoa, muối trắng ở một quán nhỏ bên đường. [...]

Nếu hình dung cả cuộc đời Bác như một dòng sông lớn, chảy từ nguồn ra biển thì “Nhật kí trong từ” có thể xem là một khúc sông lặng trước lúc đổ ra đại dương.

Một khúc lặng, có xoáy ngầm, nhưng trong suốt tận đáy, để cho ta soi mà nhận ra chân dung Bác, con người Bác: và qua Bác mà nhận ra gương mặt dân tộc. [....] “Nhật kí trong tù” vì vậy, có giá trị đặc biệt trong cuộc đời hoạt động của tác giả.

(In trong: Nhà văn và tác phẩm trong trường phổ thông,

Tập Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, Vũ Dương Quỹ tuyển chọn và biên soạn, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1998, tr.108-111)

................................

................................

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2025 có đáp án hay khác:

• (Tổng ôn Ngữ văn) Truyện truyền kì

• (Tổng ôn Ngữ văn) Truyện ngắn hiện đại/ hậu hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Tiểu thuyết hiện đại/ hậu hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Thơ trữ tình hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Hài kịch

• (Tổng ôn Ngữ văn) Kí

• (Tổng ôn Ngữ văn) Tác giả Hồ Chí Minh

• (Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận xã hội

• (Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản thông tin khoa học

---