(Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận xã hội

Nội dung Văn bản nghị luận xã hội của Chuyên đề Ôn tập tri thức thể loại đọc hiểu nằm trong bộ Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Ngữ văn năm 2025 đầy đủ lý thuyết và bài tập đa dạng có lời giải giúp học sinh có thêm tài liệu ôn tập cho bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn.

(Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận xã hội

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Chỉ từ 350k mua trọn bộ Chuyên đề Ngữ văn ôn thi Tốt nghiệp 2025 theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

A. Tri thức về thể loại

I. Khái niệm

– Nghị luận xã hội là kiểu văn bản trong đó tác giả đưa ra ý kiến của mình về một vấn đề xã hội và dùng các lí lẽ, bằng chứng để luận bàn, làm sáng tỏ và thuyết phục người đọc về ý kiến đã nêu lên.

II. Một số yếu tố trong văn bản nghị luận xã hội

1. Các yếu tố chính

Luận đề	Là vấn đề trọng tâm bao trùm toàn bộ bài viết; thường được nêu ở nhan đề hoặc trong phần mở đầu của văn bản.
Luận điểm	Nhằm triển khai làm rõ luận đề. Luận điểm nhiều hay ít tùy thuộc vào nội dung của vấn đề được triển khai trong bài nghị luận. Các luận điểm lại được làm rõ bởi lí lẽ và bằng chứng.
Lí lẽ	Nảy sinh nhờ suy luận logic được dùng để giải thích và triển khai luận điểm, giúp luận điểm trở nên sáng tỏ và đứng vững.
Bằng chứng	Là những sự vật, số liệu có thật, có thể kiểm nghiệm được trong thực tế đời sống.

2. Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự

– Yếu tố thuyết minh: Cung cấp tri thức về nguồn gốc, cấu tạo, vai trò, ý nghĩa,… của đối tượng cần bàn luận.

– Yếu tố miêu tả: Thể hiện các đặc điểm, tính chất nổi bật của con người, con vật, đồ vật, cảnh sinh hoạt,…

– Yếu tố tự sự: Thuật lại các sự việc liên quan đến luận đề, luận điểm, các bằng chứng trong văn bản.

→ Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự trong văn bản nghị luận cần đáp ứng mục đích của văn bản là thuyết phục người đọc về ý kiến, quan điểm của người viết.

B. Cách đọc hiểu văn bản nghị luận xã hội

– Đọc kĩ văn bản, xác định vấn đề nghị luận (luận đề).

– Xác định cấu trúc nghị luận.

– Phân tích nội dung của luận đề, luận điểm.

– Phân tích nghệ thuật lập luận.

– Phân tích sự kết hợp các thao tác nghị luận.

– Phân tích sự kết hợp các phương thức khác như miêu tả, tự sự,…

– Xác định được mục đích, quan điểm của người viết.

C. BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài số 1: Đọc văn bản sau: 

(1) AI thật ra đã len lỏi sâu vào đời sống của nhiều nhân viên văn phòng, từ lĩnh vực tài chính, kinh doanh, tới luật, kế toán, thuế và sắp tới là viết văn. Tuy nhiên, những con bot đó về nhiều mặt, cũng quả thật đã bị thổi phồng.

(2) Rõ ràng AI có thể làm tốt hơn con người những việc lặp đi lặp lại, đơn giản và “chán như con gián”. Các nghiên cứu khoa học đã cho thấy, con người không có khả năng tập trung tốt khi phải làm những việc lặp lại, đơn giản và buồn tẻ. Những thứ đó sẽ thu hẹp cơ hội việc làm cho những người chỉ biết làm những việc đơn giản, như viết một bài báo đọc trong ba phút, hoặc viết email thay sếp. Một đồng nghiệp của tôi đã thử khoảng gần 60 email về các chủ đề khác nhau và ông tin rằng nó viết email với thái độ cầu thị và sự chuyên nghiệp hơn nhiều sinh viên thạc sĩ ở Đại học Bristol nơi tôi làm việc – một trong những trường top 5 được nhà tuyển dụng ưa thích trong suốt ba năm qua ở Anh. Nói cách khác, ChatGPT chưa thể thay thế nổi các nhân sự làm việc đàng hoàng, tạo ra giá trị cho công ty. Nhưng kinh tế khó khăn và sự phát triển của AI có thể là bộ đôi hoàn hảo giúp các ông chủ “khai đao” vĩnh viễn với một số vị trí không mấy cần thiết.

(3)  […] Bất luận bạn thích hay không, sống chung với AI là điều chắc chắn. Để sống chung thoải mái và nhàn nhã với nó, con người phải không ngừng học, nâng cấp bản thân. Nhiều năm trước, người ta từng nghĩ “máy móc sao bằng con người”. Nay thì người ta đã biết, máy tính đã thắng đại kiện tướng khi chơi cờ, và tranh do AI vẽ đã đoạt giải.

(4) Con bot có thể không bằng con người trong nhiều khía cạnh, nhưng coi thường nó, không liên tục học hỏi, bạn sẽ rơi vào nguy cơ bị thay thế. Có thể bạn không bị thay thế bởi AI, mà bởi những người biết dùng AI để làm nhanh và làm tốt công việc hơn bạn.

                     (Hồ Quốc Tuấn, Sống chung với AI, báo điện tử VnExpress ngày 11/2/2022)

Trả lời các câu hỏi từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn)

Câu 1. Văn bản bàn về vấn đề gì?

Câu 2. Trong bài viết, để chung sống với AI con người phải làm gì?

Câu 3. Trong đoạn văn (2) tác giả sử dụng thao tác lập luận chính nào? Nêu tác dụng của thao tác lập luận đó?

Câu 4. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn sau: “AI thật ra đã len lỏi sâu vào đời sống của nhiều nhân viên văn phòng, từ lĩnh vực tài chính, kinh doanh, tới luật, kế toán, thuế và sắp tới là viết văn.”

Câu 5. Anh/chị có đồng tình với quan điểm: “Con bot có thể không bằng con người trong nhiều khía cạnh, nhưng coi thường nó, không liên tục học hỏi, bạn sẽ rơi vào nguy cơ bị thay thế” không? Vì sao?

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1. Vấn đề: Sống chung với AI.

Câu 2. Theo tác giả “con người phải không ngừng học, nâng cấp bản thân”.

Câu 3. – Tác giả sử dụng thao tác lập luận chứng minh.

– Tác dụng:

+ Hình thức: tăng sức thuyết phục cho luận điểm; tạo sự chặt chẽ, logic cho đoạn văn.

+ Nội dung: nhấn mạnh những ưu thế vượt trội của AI có thể thay thế con người sản xuất, làm việc.

Câu 4. – Biện pháp tu từ liệt kê: “...từ lĩnh vực tài chính, kinh doanh, tới luật, kế toán, thuế và sắp tới là viết văn”

– Tác dụng:

+ Hình thức: Nhấn mạnh ý, tăng tính biểu cảm cho đoạn văn.

+ Nội dung: Khẳng định và nhấn mạnh sự tham gia và có khả năng thay thế của trí tuệ nhân tạo đối với các công việc trên nhiều lĩnh vực của con người. Thể hiện sự hiểu biết của tác giả, đồng thời tác động đến người đọc, gợi sự suy ngẫm về sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và hành động của con người.

Câu 5. – HS nêu rõ quan điểm. HS trả lời theo quan điểm riêng, lí giải thuyết phục, có thể lựa chọn đồng tình/ không đồng tình/ không hoàn toàn đồng tình.

Dưới đây là 1 số gợi ý trả lời:

+ Đồng tình vì trí tuệ nhân tạo không thể thay thế con người với nhiều lí do, nhưng không thể phủ nhận những lợi ích nó đem lại cho đời sống con người. Thực tế đã cho thấy trí tuệ nhân tạo đã làm nhiều việc với tốc độ nhanh, độ chính xác và hiệu quả hơn; lại ngày càng phát triển.

+ Nếu con người không tích cực học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu và sáng tạo sẽ bị thụt lùi/ dậm chân tại chỗ, khi đó trí tuệ nhân tạo hoàn toàn có khả năng thay thế.

................................

................................

................................

Xem thử Đề thi Tốt nghiệp Văn 2025 Xem thử Bộ đề Văn theo đề tham khảo Xem thử Chuyên đề ôn thi Tốt nghiệp Văn

Xem thêm các chuyên đề ôn thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn năm 2025 có đáp án hay khác:

• (Tổng ôn Ngữ văn) Truyện truyền kì

• (Tổng ôn Ngữ văn) Truyện ngắn hiện đại/ hậu hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Tiểu thuyết hiện đại/ hậu hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Thơ trữ tình hiện đại

• (Tổng ôn Ngữ văn) Hài kịch

• (Tổng ôn Ngữ văn) Kí

• (Tổng ôn Ngữ văn) Tác giả Hồ Chí Minh

• (Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản nghị luận văn học

• (Tổng ôn Ngữ văn) Văn bản thông tin khoa học

---