Soạn bài Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Soạn bài Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man trang 87 → 97 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 9 dễ dàng hơn.

Soạn bài Pơ-liêm, quỷ Riếp và Ha-nu-man - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 88 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em biết truyện dân gian nào kể về cuộc đấu tranh giữa người với quỷ? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp.

Trả lời:

- Câu chuyện: Người học trò và ba con quỷ

- Nội dung: Câu chuyện kể về một chàng học trò can đảm đã ra tay trừng trị loài quỷ hay quấy nhiễu người dân.

- Tóm tắt: Ngày xưa, ở một vùng nọ có hai vợ chồng một nhà phú hộ tuổi đã già mới sinh được mụn con gái, nên hết sức chiều chuộng. Cô gái lớn lên hình dung đẹp đẽ ít ai bì kịp, bố mẹ lại càng nâng niu như vàng như ngọc. Họ bỏ tiền ra xây một ngôi lầu cho con ở. Lầu dựng xong, phú hộ lại cho người đi tìm hoa thơm cỏ lạ trồng xung quanh vườn để con thưởng ngoạn. Bấy giờ trong đám rừng sâu gần đấy có ba con cáo sống lâu năm thành quỷ, có phép biến hóa, thường quen thói hại người. Nghe tin có cô gái đẹp cấm cung mà bố mẹ thì đang bỏ tiền ra mua các cây hoa trồng ở vườn, chúng rắp tâm phá phách, bèn hóa thành một thứ cây có hoa rất lạ. Người phú hộ chặt cây thấy thớ gỗ đẹp, bèn chọn lấy một khúc, đẽo thành then cửa đem về chốt ở cửa buồng của con gái. Luc quỷ đã quấy nhiều gia đình phú hộ. Một thầy cử tên là Long đi thi hội, ghé nhà phù hộ nhờ nghỉ trọ đã ra tây trị lũ quỷ giúp người dân.

* Trải nghiệm cùng văn bản

1. Theo dõi: Chú ý tính biểu cảm của Ha-nu-man.

- Tính biểu cảm của Ha-nu-man thể hiện qua:

+ Từ ngữ có tính biểu cảm: Ôi, Trời ơi, ư, kinh khủng thế...

+ Các câu nghi vấn, cảm thán để bộc lộ cảm xúc của nhân vật

2. Suy luận: Điều gì khiến cả Ha-nu-man và người thị nữ đều muốn tìm cách cứu nàng Si-ta? 

- Điều khiến cả Ha-nu-man và người thị nữ đều muốn tìm cách cứu nàng Si-ta là:

+ Tấm lòng hướng thiện, khát vọng được trở thành một con người chân chính của Ha-nu-man

+ Tấm lòng yêu thương con người, mong muốn đứa trẻ con được có mẹ của người thị nữ

+ Niềm tin tưởng rằng Si-ta là người tốt, xứng đáng được giải cứu và trở về đoàn tụ với con cái.

3. Suy luận: Câu nói của Quỷ Riếp hé mở điều gì đáng lưu ý trong con người của vua Pơ-liêm và trong mỗi con người nói chung?

- Câu nói của Quỷ Riếp hé mở rằng: trong mỗi con người đều có một mặt xấu, một linh hồn của ác quỷ.

4. Suy luận: Các câu thoại của Quỷ Riếp, Ha-nu-man, Pơ-liêm trong đoạn này cho thấy cái ác kẻ thù của con người tồn tại ở đâu?

- Các câu thoại của Quỷ Riếp, Ha-nu-man, Pơ-liêm trong đoạn này cho thấy cái ác kẻ - thù của con người tồn tại ở:

+ Trong tâm hồn  con người.

+ Trong những suy nghĩ tiêu cực.

+ Trong những cám dỗ.

=> Cái ác không chỉ tồn tại bên ngoài  mà còn ẩn chứa sâu trong tâm hồn mỗi con người.

5. Suy luận: Những câu nói của Si-la trong đoạn này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?

- Những câu nói của Si-la trong đoạn này đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của văn bản: sự nghi ngờ, ghen tuông có thể  huỷ hoại hạnh phúc và dẫn đến những bi kịch không đáng có.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: 

Đoạn trích Pơ-liêm, Quỷ Riếp và Ha-nu-man nằm ở phần cuối của truyện Nàng Sita, khắc hoạ sâu sắc những biến cố đau lòng xảy ra sau khi nàng Sita bị vu oan, phản bội. Câu chuyện khép lại với nỗi buồn da diết của Pơ-liêm và sự chia li vĩnh viễn giữa hai nhân vật chính.

Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tóm tắt nội dung, xác định mâu thuẫn, xung đột chính trong văn bản.

Trả lời:

- Tóm tắt nội dung: Sau khi trở về kinh thành và trị vì vương quốc được một thời gian, vua Pơ-liêm đã tin theo lời đồn đại xấu xa của quỷ riếp, cho rằng hoàng hậu Si-ta đã phản bội mình. Vì thế, ông đã phế ngôi hoàng hậu  và xa lánh bà. Quỷ Riếp biến thành Su-pa-kha lén lút vào cung, chiếm đoạt ngôi vị hoàng hậu, sai Ha-nu-man giết chết So-ta vì tội phản nghịch. Trong lúc nguy nan, một cung nữ đã hi sinh thân mình cứu sống bà. Sự việc được giữ bí mật. Hoàng hậu Si-ta sống ẩn náu trong rừng, hạ sinh hoàng tử Si-la- con trai của vua Pơ-liêm. Tại kinh thành, vua sống trong niềm day dứt, buông phiền, cô đơn và không ngừng thương nhớ Si-ta. Một ngày nọ, tại triều đình, Ha-nu-man đã vạch trần âm mưu của quỷ Riếp, giúp vua tỉnh ngộ và hối hạn về sự ghen tuông. Sau đó, Ha-nu-man đã để vua gặp lại hoàng tử Si-la và hoàng hậu Si-ta. Tuy nhiên, lúc ấy, vua và hoàng hậu Si-ta đã thuộc về hai thế giới khác biệt.

- Mâu thuẫn, xung đột chính trong văn bản:

+ Xung đột bên ngoài:

Chính nghĩa >< Phi nghĩa

(những người yêu quý và bảo vệ Sita, như: Hanuman, thị nữ ><  những người tìm cách hãm hại Sita, lũng đoạn triều đình, như: Quỷ Riếp, hoàng hậu Sapukhan)

+ Xung đột bên trong nhân vật:

Pơ-liêm: tinh yêu >< ghen tuông, nghi ngờ

Ha-nu-man: khao khát làm người >< giới hạn kiếp thú

Câu 2 (trang 96 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phân tích tính cách của nhân vật Pơ-liêm. Lí giải nguyên nhân gây ra nỗi bất hạnh của Si-ta, Pơ-liêm và sự chia lìa giữa hai người ở phần cuối văn bản.

Trả lời:

- Tính cách của nhân vật Pơ-liêm:

+ Chứa đựng nhiều mâu thuẫn

+ Mắc sai lầm nên phải sống trong cô đơn, dằn vặt

+ Biết lắng nghe điều phải, biết sửa sai để xứng đáng làm cha và trở thành đấng minh quân.

- Nguyên nhân tạo nên cuộc chia li giữa Pơ-liêm và Si-ta:

+ Nguyên nhân trực tiếp: do sự dèm pha, lừa lọc của quỷ Riếp

+ Nguyên nhân sâu xa: do sự mâu thuẫn bên trong của vua Pơ-liêm, khi ngự trị trên đỉnh cao quyền lực, vua đã không kiềm chế cảm xúc tiêu cực như ghen tuông, nghi ngờ, vua đã để cho cái ác chi phối, tạo điều kiện cho quỷ Riếp làm điều ác, đây chính là cuộc tranh chấp bên trong con người.

Câu 3 (trang 97 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chỉ ra sự khác biệt trong tính cách giữa hai nhân vật Ha-nu-man và Quỷ Riếp. Tính cách của hai nhân vật này có vai trò như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật Pơ-liêm?

Trả lời:

- Ha-nu-man

+ Tính cách: nhân hậu, trung thực, yêu lẽ phải, khao khát trở thành con người

+ Hành động – suy nghĩ: thận trọng, biết điều phải, trái, đúng sai, cảm thương, chấp nhận nguy hiểm để cứu Si-ta, trung thành với vua, tìm cách cho cha con Pơ-liêm đoàn tụ

- Quỷ Riếp

+ Tính cách: hiện thân cho cái ác, dục vọng xấu xa

+ Hành động – suy nghĩ: hóa thân thành Su-pa-kha hãm hại Si-ta, tiếm ngôi hoàng hậu.

- Sự đối lập về đặc điểm tính cách và sự tranh đấu giữa hai nhân vật này, chính là hiện thân cho cuộc đấu tranh giữa mặt sáng (phần người, cái thiện) với mặt tối (sự độc ác, nghi kị, ghen tuông mù quáng) ở bên trong con người nhân vật Pơ-liêm => do đó, có vai trò quan trọng, giúp thực thể hóa cuộc đấu tranh trong tính cách của nhân vật Pơ-liêm.

Câu 4 (trang 97 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phân tích một số lời thoại mà theo em là có tác dụng thể hiện tính cách của nhân vật Si-ta.

Trả lời:

Lời thoại của Si-ta	Tính cách của Si-ta
(1) Ha-nu-man. Muộn rồi. Khi tình yêu không thắng nổi nghi ngờ thì mọi sự giải thoát giữa ta và chàng. Ha-nu-man hãy giết ta đi.	Tỉnh táo và nhận ra tình thế khó cứu vãn của mình cũng như những nguyên nhân của tình thế ấy
(2) “Ha-nu-man, lòng chú trung hậu quá! … nơi đã sinh ra ta từ luống cày đất mẹ yêu thương”.	- Phân biệt được cái thiện và cái ác - Can đảm và sẵn sàng đón nhận cái chết
(3) “Ha-nu-man … nêu người không giết ta thì người sẽ bị chết..” - Kìa em …Trời ơi … vì ta mà em phải chết …”	Nhân hậu, không muốn để những người tốt bụng vì mình mà gặp phiền phức

Câu 5 (trang 97 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xác định chủ đề của văn bản.

Trả lời:

- Chủ đề của văn bản: Sự đấu tranh giữa cái cái thiện và cái xấu

Câu 6 (trang 97 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Theo em, văn bản trên thể hiện những đặc điểm nào của thể loại bi kịch? Cho biết dựa vào đâu để em xác định được như vậy.

Trả lời:

- Văn bản trên thể hiện những đặc điểm của thể loại bi kịch:

+ Nhân vật: Pơ-liêm là một hoàng tử có bản chất tốt đẹp nhưng có những nhược điểm, sai lầm dẫn đến phải trả giá đắt, mất đi những người mình thương yêu; Si-ta, Ha-nu-man là hiện thân cho những  phẩm chất tốt đẹp.

+ Xung đột: Xung đột giữa cái cao cả (hướng thiện) với cái thấp kém (sự ghen tuông, ngờ vực và cái ác).

+ Cốt truyện: Tổn thất, đau thương gắn với nỗi bất hạnh của Si-ta, mất mát của Pơ-liêm.

+ Lời thoại: Nhiều lời thoại của Ha-nu-man và Si-ta,… thể hiện đặc điểm này.

Câu 7 (trang 97 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Có ý kiến cho rằng: Nàng Si-ta được Lưu Quang Thuận - Lưu Quang Vũ viết phỏng theo nhân vật, cốt truyện dân gian. Đó là câu chuyện thuộc về một thời đã xa. Tuy vậy, tác phẩm vẫn có khả năng gây xúc động cho người đọc người xem thời nay. Em có đồng ý với nhận định trên không? Vì sao?

Trả lời:

- Em đồng ý với ý kiến trên vì mặc dù câu chuyện được viết phỏng theo nhân vật, cốt truyện dân gian. Đó là câu chuyện thuộc về một thời đã xa. Nhưng cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, khát vọng làm người chân chính, sự bất hạnh của người phụ nữ, sự tan vỡ trong tình yêu và hạnh phúc gia đình do hiểu lầm, nghi kị,… vẫn còn giá trị đến ngày nay. Khi đọc câu chuyện, chúng ta xót thương cho số phận của nàng Si-ta, xúc động trước cách hành xử trung hậu, chân tình của Ha-nu-man, ái ngại trước sự nghi kị vợ vô cớ của Pơ-liêm, phẫn nộ trước hành động thâm độc của quỷ Riếp – Sa-pu-kha. Tác phẩm đã và đang lay động trái tim của nhiều thế hệ người đọc, người xem, khẳng định sức sống mãnh liệt của những giá trị nhân văn cao đẹp.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 Chân trời sáng tạo ngắn nhất, hay khác:

• Tình yêu và thù hận

• Cái roi tre

• Thực hành tiếng Việt trang 104

• Cái bóng trên tường

• Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

• Soạn văn 9 Chân trời sáng tạo (hay nhất)
• Soạn văn 9 Chân trời sáng tạo (ngắn nhất)
• Giải lớp 9 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 9 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 9 Cánh diều (các môn học)

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---