Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 64 Tập 2 - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Phương diện so sánh

Thơ lục bát

Thơ song thất lục bát

Số chữ, số dòng

Một cặp lục bát gồm một dòng lục và một dòng bát.

Mỗi khổ thơ bốn dòng được cấu trúc bằng hai dòng thất kết nối với hai dòng lục bát.

Vần

Tiếng thứ sáu của dòng lục vần với tiếng thứ sáu của dòng bát kế nó, tiếng thứ tám của dòng bát vần với tiếng thứ sáu của dòng lục tiếp theo.

Hiệp vần ở mỗi cặp, cặp song thất có vần trắc, cặp lục bát có vần bằng; giữa cặp song thất và cặp lục bát có vần liền.

Nhịp

Thường ngắt nhịp chẵn, ví dụ:

2/2/2, 2/4/2,...

Thường ngắt nhịp 3/4 ở hai dòng thất, 2/2/2 và 2/2/2/2 ở cặp lục bát.

Hài thanh

Các tiếng ở vị trí 1,3,5,7 có thể phối thanh tự do. Riêng tiếng ở vị trí 2,4,6,8 phải tuân thủ chặt chẽ theo quy định: Tiếng thứ hai là thanh bằng; tiếng thứ tư là thanh trắc; riêng trong dòng bát, nếu tiếng thứ sáu là thanh bằng (ngang) thì tiếng thứ tám phải là thanh bằng (huyền) và ngược lại.

Cặp song thất lấy tiếng ở vị trí thứ ba làm chuẩn, có thể có thanh bằng hoặc thanh trắc nhưng không bắt buộc. Cặp lục bát thì sự đối xứng bằng - trắc chặt chẽ hơn (giống như thơ lục bát).

Yếu tố Hán Việt

Nghĩa

Từ ngữ chứa yếu tố Hán Việt

đồng 1

đứa trẻ

hài đồng, thư đồng, đồng dao,...

đồng 2

con ngươi mắt

đồng tử,...

đồng 3

một loại kim loại (kí hiệu Cu)

đồng trụ,...

đồng 4

cùng, cùng nhau

đồng bào, đồng hương, đồng minh, đồng cam cộng khổ,...

Kì 1

không tầm thường, lạ lùng

kì ảo, kì diệu, kì quan, kì hoa dị thảo, thần kì, truyền kì, kì hình dị dạng,...

Kì 2

khác nhau, sai biệt

kì thị, ý kiến phân kì,...

Kì 3

thời hạn, thời gian

chu kì, định kì, thời kì,...

Kì 4

địa giới, cõi

Bắc Kỳ, Nam Kỳ,...

Kì 5

lá cờ

quốc kì, tinh kì,...

Minh 1

-sáng sáng suốt làm cho rõ

minh nguyệt, minh tinh,...

minh chủ, minh quân, công minh, cao minh,...

minh oan, thuyết minh, minh chứng,...

Minh 2

-mù mịt, tối tăm

âm phủ liên quan tới việc sau khi chết

-u minh,...

-minh phủ,...

- minh hôn, minh thọ, minh khí,...

Minh 3

-thề

- có quan hệ tín ước

thệ hải minh sơn,...

đồng minh, liên minh,...

Minh 4

ghi nhớ không quên

khác cốt minh tâm,...