Lý thuyết Giải bài toán về hệ thấu kính hay, chi tiết nhất

---

---

Bài viết Lý thuyết Giải bài toán về hệ thấu kính với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Lý thuyết Giải bài toán về hệ thấu kính.

Lý thuyết Giải bài toán về hệ thấu kính

A. Tóm tắt lý thuyết

1. Lập sơ đồ tạo ảnh

a) Hệ hai thấu kính đồng trục ghép cách nhau

- Xét hệ quang học đồng trục gồm hai thấu kính L₁ và L₂.

Vật AB được đặt trên trục của hệ và ở trước L₁.

Vật AB có ảnh A'₁B'₁ tạo bởi L₁.

- Các tia sáng truyền đến L₂ có thể coi là do A'₁B'₁ mà có. A'₁B'₁ là vật đối với L₂.

    + Nếu A'₁B'₁ ở trước L₂, đó là vật thật.

    + Nếu A'₁B'₁ ở sau L₂, đó là vật ảo (không xét).

Thấu kính L₂ tạo ảnh A'₂B'₂ của vật

Ảnh A'₂B'₂ tạo bởi L₂ là ảnh sau cùng

- Sơ đồ tạo ảnh:

b) Hệ hai thấu kính đồng trục ghép sát nhau

Hệ hai thấu kính L1 và L2 được ghép sát nhau, có tiêu cự lần lượt là f1 và f2 tương đương với một thấu kính L có tiêu cự f:

Độ tụ của hệ hai thấu kính mỏng đồng trục ghép sát nhau bằng tổng đại số các độ tụ của từng thấu kính ghép thành hệ: D = D1 + D2

Vật AB qua hệ cho ảnh như qua thấu kính L:

2. Thực hiện tính toán

Gọi l là khoảng cách từ thấu kính L₁ đến thấu kính L₂

Khoảng cách từ ảnh A'₁B'₁ đến thấu kính L₁:

Khoảng cách từ A'₁B'₁ (xem như là vật) đến thấu kính L₂: d₂ = l - d'₁

Khoảng cách từ ảnh A'₂B'₂ đến thấu kính L₂:

Số phóng đại ảnh sau cùng:

B. Bài tập bổ sung

Câu 1: Một chiếc phông hình tròn, đường kính 210cm được chiếu sáng vào buổi tối. Để tạo độ sáng dịu trên phông, một học sinh đã lắp trước đèn, cách đèn 3cm một thấu kính phân kỳ có tiêu cự f = -5cm, đường kính 10cm. Coi đèn là nguồn sáng điểm. Vị trí đặt thấu kính thế nào để ánh sáng qua thấu kính chiếu vừa vặn vào phông?

A. Quang tâm thấu kính nằm trên đường vuông góc với mặt phẳng phông, đi qua tâm phông, cách phông 35,7 cm.

B. Quang tâm thấu kính nằm trên đường vuông góc với mặt phẳng phông, đi qua tâm phông, cách phông 375 cm.

C. Quang tâm thấu kính nằm trên đường vuông góc với mặt phẳng phông, đi qua tâm phông, cách phông 3,75 cm.

D. Quang tâm thấu kính nằm trên đường vuông góc với mặt phẳng phông tại tâm phông, cách phông 35,7 cm.

Câu 2: Một máy chiếu sử dụng thấu kính hội tụ có tiêu cự 10 cm tạo ảnh thật trên màn có diện tích gấp 400 lần diện tích vật. Thấu kính cách vật và màn bao nhiêu cm?

A. 11 cm, 440 cm.

B. 10,5 cm, 210 cm.

C. 11 cm, 220 cm.

D.  0,5 cm; 420 cm.

Câu 3: Vật sáng AB đặt song song với một màn M, cách màn một đoạn L = 45cm. Giữa vật và màn có một thấu kính hội tụ song song với vật và màn, trục chính của thấu kính đi qua A. Giữ cố định vật và màn, di chuyển thấu kính giữa vật và màn thì thấy có hai vị trí thấu kính cho hai ảnh trên màn, ảnh này gấp k = 4 lần ảnh kia. Tiêu cự thấu kính là:

A. 15 cm.

B. 5 cm.

C. 10 cm.

D. 9 cm.

Câu 4: Một thấu kính hai mặt lồi cùng bán kính R, khi đặt trong không khí nó có tiêu cự f = 30cm. Nhúng chìm thấu kính vào một bể nước, cho trục chính của nó thẳng đứng rồi cho một chùm sáng song song rọi thẳng đứng từ trên xuống thì thấy điểm hội tụ cách thấu kính 80cm. R = ? Biết chiết suất của nước là 4/3.

A. 20 cm.

B. 40 cm.

C. 25 cm.

D. 35 cm.

Câu 5: Một thấu kính thủy tinh có chiết suất n = 1,5 đặt trong không khí có độ tụ 8dp. Khi nhúng thấu kính vào một chất lỏng nó trở thành một thấu kính phân kì có tiêu cự 1m. Chiết suất của chất lỏng là:

A. 1,2.

B. 1.

C. 1,6.

D. 1,7.

Câu 6: Một màn ảnh đặt song song với vật sáng AB và cách AB một đoạn L = 72cm. Một thấu kính hội tụ có tiêu cự f đặt trong khoảng giữa vật và màn sao cho AB vuông góc với trục chính của thấu kính, người ta tìm được vị trí của thấu kính cho ảnh rõ nét trên màn. Hai vị trí này cách nhau 48cm, tính tiêu cự của thấu kính?

A. 5 cm.

B. 10 cm.

C. 15 cm.

D. 20 cm.

Câu 7: Vật sáng AB đặt vuông góc với trục chính qua thấu kính cho ảnh ngược chiều cao gấp 3 lần vật và cách nó 80cm. Tiêu cự của thấu kính là:

A. 30 cm.

B. 15 cm.

C. 20 cm.

D. 24 cm.

Câu 8: Đặt vật sáng phẳng, nhỏ trước thấu kính phân kì tiêu cự f = -10cm, cách thấu kính d = 20cm. Ảnh thu được:

A. Lớn hơn vật 2 lần

B. Cao bằng vật

C. Nhỏ hơn vật 2 lần

D. Nhỏ hơn vật 3 lần

Câu 9: Đặt vật AB cao 2cm trước một thấu kính phân kỳ có tiêu cự 12cm, cách thấu kính một khoảng 2cm thì ta thu được:

A. Ảnh ảo A’B’, cùng chiều với vật, vô cùng lớn.

B. Ảnh thật A’B’, ngược chiều với vật, vô cùng lớn.

C. Ảnh thật A’B’, ngược chiều với vật, cao 4 cm.

D. Ảnh ảo A’B’, cùng chiều với vật, cao 1 cm.

Câu 10: Đặt một thấu kính cách một trang sách 20cm, nhìn qua thấu kính thấy ảnh của dòng chữ cùng chiều với dòng chữ nhưng cao bằng nửa dòng chữ thật. Thấu kính thuộc loại gì và tiêu cự có giá trị là bao nhiêu?

A. Thấu kính hội tụ, f = 20 cm.

B. Thấu kính phân kì, f = -20 cm.

C. Thấu kính hội tụ, f = 10 cm.

D. Thấu kính phân kì, f = -10 cm.

Xem thêm các phần Lý thuyết Vật Lí lớp 11 Ôn thi THPT Quốc gia hay, chi tiết khác:

• Lý thuyết Lăng kính
• Lý thuyết Thấu kính mỏng
• Lý thuyết Mắt
• Lý thuyết Kính lúp
• Lý thuyết Kính hiển vi
• Lý thuyết Kính thiên văn
• Lý thuyết tổng hợp chương: Mắt. Các dụng cụ quang

---

---

---