Lý thuyết, các dạng bài tập Hệ sinh thái sinh quyển và bảo vệ môi trường có đáp án

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức phần Hệ sinh thái sinh quyển và bảo vệ môi trường, loạt bài này sẽ tổng hợp lý thuyết quan trọng và các dạng bài tập Hệ sinh thái sinh quyển và bảo vệ môi trường chọn lọc, có lời giải. Hi vọng bộ tài liệu các dạng bài tập Sinh học lớp 12 này sẽ giúp học sinh ôn luyện và chuẩn bị tốt cho kì thi THPT Quốc gia năm 2021.

Lý thuyết Hệ sinh thái

I. Khái niệm

- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh.

- Sinh vật trong quần xã luôn tác động lẫn nhau và tác động đến các thành phần của sinh cảnh  hệ sinh thái là 1 hệ thống hoàn chỉnh.

II. Thành phần cấu trúc của hệ sinh thái:

Hệ sinh thái bao gồm 2 thành phần chính là thành phần vô sinh và thành phần hữu sinh

- Thành phần vô sinh là môi trường vật lí

- Thành phần hữu sinh chính là quần xã sinh vật. Các loài sinh vật trong quần xã được phần thành 3 nhóm là nhóm sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải.

III. Các dạng hệ sinh thái chủ yếu

1. Hệ sinh thái tự nhiên

- Hệ sinh thái trên cạn: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới, sa mạc, hoang mạc, đồng cỏ, rừng lá rộng ôn đới, …

- Hệ sinh thái dưới nước được chia thành 2 nhóm là hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái nước ngọt

2. Hệ sinh thái nhân tạo

- Các hệ sinh thái nhân tạo có vai trò hết sức quan trọng trong cuộc sống con người.

- Trong nhiều hệ sinh thái nhân tạo, ngoài nguồn năng lượng như các hệ sinh thái tự nhiên thì người ta còn bổ sung các nguồn vật chất và năng lượng khác, đồng thời thực hiện các biện pháp cải tạo hệ sinh thái.

Lý thuyết Trao đổi vật chất

I. Trao đổi vật chất

1. Chuỗi thức ăn

- Một chuỗi thức ăn gồm nhiều loài có quan hệ dinh dưỡng với nhau và mỗi loài đều là một mắt xích của chuỗi

- Có 2 loại chuỗi thức ăn: chuỗi thức ăn bắt nguồn từ sinh vật tự dưỡng và chuỗi thức ăn bắt nguồn từ sinh vật phân giải

2. Lưới thức ăn

- Lưới thức ăn là tập hợp các chuỗi thức ăn có chung nhiều mắt xích với nhau tồn tại trong một hệ sinh thái

3. Bậc dinh dưỡng

- Trong một lưới thức ăn, những loài có cùng mức độ dinh dưỡng tập hợp thành 1 bậc dinh dưỡng.

- Có nhiều bậc dinh dưỡng:

+ Bậc 1: sinh vật sản xuất

+ Bậc 2: sinh vật tiêu thụ bậc 1 gồm các sinh vật ăn thực vật

+ Bậc 3: sinh vật tiêu thụ bậc 2 gồm các sinh vật ăn động vật ăn thực vật

+ Bậc 4, 5, … : sinh vật tiêu thụ bậc 3, 4 là các sinh vật ăn thịt động vật bậc thấp hơn

II. Tháp sinh thái

- Lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng được xây dưng nhăm mô tả quan hệ dinh dưỡng giữa các loài trong quần xã.

- Độ lớn của các bậc dinh dưỡng được xác định bằng số lượng cá thể, sinh khối hoặc năng lượng ở mỗi bậc dinh dưỡng và các bậc dinh dưỡng khác nhau thì độ lớn cũng khác nhau

- Có 3 dạng tháp sinh thái là tháp số lượng, tháp sinh khối và tháp năng lượng.

III. Chu trình sinh địa hoá

- Chu trình sinh địa hoá là chu trình trao đổi chất trong tự nhiên, theo đường từ tự nhiên chuyển vào cơ thể sinh vật, trải qua các bậc dinh dưỡng rồi trở lại môi trường.

- Các chu trình sinh địa quan trọng là chu trình của các nguyên tố cần thiết cho sự sống như C, H, O, N, S, P

IV. Sinh quyển

- Sinh quyển bao gồm toàn bộ sinh vật trên Trái Đất.

- Sinh quyển dày khoảng 20km.

- Trên Trái đất, sinh quyển được chia thành nhiều khu sinh học khác nhau tuỳ theo đặc điểm địa lí, khí hậu và sinh vật sống trong môi khu.

V. Dòng năng lưọng trong hệ sinh thái

- Nguồn năng lượng chủ yếu cho sự sống trên Trái đất là Mặt trời.

- Năng lượng từ ánh sáng Mặt trời không phân bố đều mà theo vĩ độ, càng xa Xích đạo, ánh sáng càng yếu.

- Trong chu trình dinh dưỡng, năng lượng truyền tự bậc dinh dưỡng thấp lên bậc dinh dưỡng cao, càng lên các bậc dinh dưỡng cao thì năng lượng càng giảm do thất thoát theo nhiều cách.

- Trong hệ sinh thái, năng lượng được truyền 1 chiều từ sinh vật sản xuất qua các bậc dinh dưỡng đến môi trường.

VI. Hiệu suất sinh thái

- Hiệu suất sinh thái là tỉ lệ phần trăm chuyển hoá năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái.

- Phần lớn năng lượng truyền trong các hệ sinh thái bị tiêu hao qua hô hấp, chất thải, … chỉ có khoảng 10% năng lượng được truyền lên bậc cao hơn.

Trắc nghiệm Hệ sinh thái sinh quyển có đáp án

Câu 1: Hệ sinh thái là gì?

A. bao gồm quần xã sinh vật và môi trường vô sinh của quần xã

B. bao gồm quần thể sinh vật và môi trường vô sinh của quần xã

C. bao gồm quần xã sinh vật và môi trường hữu sinh của quần xã

D. bao gồm quần thể sinh vật và môi trường hữu sinh của quần xã

Câu 2: Sinh vật sản xuất là những sinh vật:

A. phân giải vật chất (xác chết, chất thải) thành những chất vô cơ trả lại cho môi trường

B. động vật ăn thực vật và động vật ăn động vật

C. có khả năng tự tổng hợp nên các chất hữu cơ để tự nuôi sống bản thân

D. chỉ gồm các sinh vật có khả năng hóa tổng hợp

Câu 3: Các kiểu hệ sinh thái trên Trái Đất được phân chia theo nguồn gốc bao gồm:

A. hệ sinh thái trên cạn và hệ sinh thái dưới nước

B. hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo

C. hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái nước ngọt

D. hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái trên cạn

Câu 4: Thành phần hữu sinh của một hệ sinh thái bao gồm:

A. sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải

B. sinh vật sản xuất, sinh vật ăn thực vật, sinh vật phân giải

C. sinh vật ăn thực vật, sinh vật ăn động vật, sinh vật phân giải

D. sinh vật sản xuất, sinh vật ăn động vật, sinh vật phân giải

Câu 5: Bể cá cảnh được gọi là:

A. hệ sinh thái nhân tạo

B. hệ sinh thái “khép kín”

C. hệ sinh thái vi mô

D. hệ sinh thái tự nhiên

Câu 6: Ao, hồ trong tự nhiên được gọi đúng là:

A. hệ sinh thái nước đứng

B. hệ sinh thái nước ngọt

C. hệ sinh thái nước chảy

D. hệ sinh thái tự nhiên

Câu 7: Đối với các hệ sinh thái nhân tạo, tác động nào sau đây của con người nhằm duy trì trạng thái ổn định của nó:

A. không được tác động vào các hệ sinh thái

B. bổ sung vật chất và năng lượng cho các hệ sinh thái

C. bổ sung vật chất cho các hệ sinh thái

D. bổ sung năng lượng cho các hệ sinh thái

Câu 8: Trong hệ sinh thái có những mối quan hệ sinh thái nào?

A. Chỉ có mối quan hệ giữa các sinh vật với nhau

B. Mối quan hệ qua lại giữa các sinh vật với nhau và tác động qua lại giữa các sinh vật với môi trường

C. Mối quan hệ qua lại giữa các sinh vật cùng loài và sinh vật khác loài với nhau

D. Mối quan hệ qua lại giữa các sinh vật cùng loài với nhau và tác động qua lại giữa các sinh vật với môi trường

Câu 9: Điểm giống nhau giữa hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo là:

A. có đặc điểm chung về thành phần cấu trúc

B. có đặc điểm chung về thành phần loài trong hệ sinh thái

C. điều kiện môi trường vô sinh

D. tính ổn định của hệ sinh thái

Câu 10: Quá trình biến đổi năng lượng Mặt Trời thành năng lượng hóa học trong hệ sinh thái nhờ vào nhóm sinh vật nào?

A. Sinh vật phân giải

B. Sinhvật tiêu thụ bậc 1

C. Sinh vật tiêu thụ bậc 2

D. Sinh vật sản xuất

Câu 11: Năng lượng được trả lại môi trường do hoạt động của nhóm sinh vật:

A. sinh vật phân giải

B. sinh vật sản xuất

C. động vật ăn thực vật

D. động vật ăn động vật

Câu 12: Đồng ruộng, hồ nước, rừng trồng, thành phố, … là những ví dụ về:

A. hệ sinh thái trên cạn

B. hệ sinh thái nước ngọt

C. hệ sinh thái tự nhiên

D. hệ sinh thái nhân tạo

Câu 13: Hệ sinh thái nào sau đây cần bón thêm phân, tưới nước và diệt cỏ dại:

A. hệ sinh thái nông nghiệp

B. hệ sinh thái ao hồ

C. hệ sinh thái trên cạn

D. hệ sinh thái savan đồng cỏ

Câu 14: Lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng được xây dựng nhằm:

A. mô tả quan hệ dinh dưỡng giữa các loài trong quần xã

B. mô tả quan hệ dinh dưỡng giữa các sinh vật cùng loài trong quần xã

C. mô tả quan hệ dinh dưỡng giữa các loài trong quần thể

D. mô tả quan hệ dinh dưỡng và nơi ở giữa các loài trong quần xã

Câu 15: Trong chu trình sinh địa hóa có hiện tượng nào sau đây?

A. Trao đổi các chất liên tục giữa môi trường và sinh vật

B. Trao đổi các chất tạm thời giữa môi trường và sinh vật

C. Trao đổi các chất liên tục giữa sinh vật và sinh vật

D. Trao đổi các chất theo từng thời kì giữa môi trường và sinh vật

Đáp án

Câu	1	2	3	4	5
Đáp án	A	C	B	A	A
Câu	6	7	8	9	10
Đáp án	A	B	B	A	D
Câu	11	12	13	14	15
Đáp án	A	D	A	A	A

Xem thêm lý thuyết trọng tâm và các dạng bài tập Sinh học lớp 12 chọn lọc, hay khác:

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 12 hay khác:

Tài liệu cho giáo viên: Giáo án, powerpoint, đề thi giữa kì cuối kì, đánh giá năng lực, thi thử THPT, HSG, chuyên đề, bài tập cuối tuần..... độc quyền VietJack, giá hợp lí

Sách VietJack thi THPT quốc gia 2025 cho học sinh 2k7:

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, GÓI THI ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12

Bộ giáo án, đề thi, bài giảng powerpoint, khóa học dành cho các thầy cô và học sinh lớp 12, đẩy đủ các bộ sách cánh diều, kết nối tri thức, chân trời sáng tạo tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official