Cách xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất (hay, chi tiết)

---

---

Bài viết Cách xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất.

Cách xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất (hay, chi tiết)

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Cần nhớ một số điểm sau:

    - Hóa trị cao nhất với oxi của nguyên tố = STT nhóm A.

    - Hóa trị với H( nếu có) = 8 - hóa trị cao nhất với oxi.

    - % khối lượng của A trong hợp chất A_xB_y là: %A= M_A*100/M.

    - Muốn xác định nguyên tố đó là nguyên tố nào cần tìm được M =?.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Nguyên tố R có hóa trị cao nhất trong oxit gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất với hiđro. Hãy cho biết hóa trị cao nhất của R trong oxit.

Lời giải:

Gọi hóa trị cao nhất của R trong oxit là m, hóa trị trong hợp chất với hiđro là n. Ta có: m + n = 8.

Theo bài: m = 3n. Từ đây tìm được m = 6; n = 2.

Ví dụ 2. Một nguyên tố tạo hợp chất khí với hidro có công thức RH₃.Nguyên tố này chiếm 25,93% về khối lượng trong oxit bậc cao nhất. Xác định tên nguyên tố.

Lời giải:

Hợp chất với Hiđro là RH₃ ⇒ Chất cao nhất với oxi có công thức là: R₂ O₅

Ta có : (2.R) / (16.5) = 25,93/74,07

⇒ R= 14 ⇒ R là nguyên tố Nitơ

Ví dụ 3. Oxit cao nhất của một nguyên tố chứa 72,73% oxi, còn trong hợp chất khí với hidro chứa 75% nguyên tố đó.Viết công thức oxit cao nhất và hợp chất khi với hidro.

Lời giải:

Gọi hợp chất với hidro có công thức là : RH_x

⇒ Hợp chất với oxi có công thức là R₂ O_x-8

Ta có:

(1) (2.R) / 16(8-x )= 27,27/72,73.

(2) R/x = 75/ 25 = 3

⇒ R= 3x thay vào pt(1) ta có đáp án : x= 4 và ⇒ R = 12

Vậy R là cacbon ⇒ CO₂ và CH₄

Ví dụ 4. Oxit cao nhất của nguyên tố R thuộc nhóm VI_A có 60% oxi về khối lượng. Hãy xác nguyên tố R và viết công thức oxit cao nhất.

Lời giải:

Nhóm VIA nên hợp chất oxit bậc cao là RO₃

Ta có: R/ 48 = 40/60 vậy R= 32 ( Lưu huỳnh)

⇒ Công thưc Oxit cao nhất là : SO₃

Ví dụ 5. Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R₂O₅ . Trong hợp chất của R với hiđro ở thể khí có chứa 8,82 % hiđro về khối lượng. Công thức phân tử của hợp chất khí với hiđro là ( C = 12, N= 14, P= 31, S= 32)

A. NH₃.       B.H₂S.       C. PH₃.       D. CH₄.

Lời giải:

Oxit cao nhất của R là R₂O₅ nên R thuộc nhóm VA.

⇒ Hợp chất với H là RH₃

Ta có 3/R = 8,82 / 91,18 ⇒ R=31 (P)

⇒ Chọn C

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức R₂O₅. Hợp chất của nó với hidro là một chất có thành phần không đổi với R chiếm 82,35% và H chiếm 17,65% về khối lượng. Tìm nguyên tố R.

Lời giải:

Nguyên tố có oxit cao nhất là R₂O₅ → R thuộc nhóm VA.

→ Hợp chất với hidro: RH3

Câu 2. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức RO₃. Hợp chất của nó với hidro có 5,88% H về khối lượng. Xác định R.

Lời giải:

Oxit cao nhất là RO₃ → R thuộc nhóm VIA.

Hợp chất với hidro có dạng RH₂.

Đó là nguyên tố lưu huỳnh (S).

Câu 3. Một nguyên tố Q tạo hợp chất khí với hiđro có công thức QH₃. Nguyên tố này chiếm 25,93% theo khối lượng trong oxit bậc cao nhất. Định tên nguyên tố Q.

Lời giải:

Từ hợp chất QH₃ ⇒ Q có hóa trị III

⇒ Hợp chất oxit cao nhất lầ: Q₂O₅.

Theo đề bài, ta có: %Q = 2Q/(2Q + 80) × 100 = 25,93

⇔ Q + 40 = 3,875Q ⇒ Q = 14: Nitơ

Câu 4. Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R₂O₇. Sản phầm khí của R với hidro chứa 2,74% hidro về khối lượng. Xác định nguyên tử khối của R.

Lời giải:

Oxit cao nhất của nguyên tố R có công thức R₂O₇.

→ Công thức hợp chất khí với hidro có dạng RH theo đề:

%H = 1/(R+1) . 100% = 2,74%

Giải ra ta có: R = 35,5 (clo). Cl

→ Công thức phân tử của oxit là Cl₂O₇

Công thức hợp chất khí với hidro là HCl.

Câu 5. Tỉ số phần trăm của nguyên tố R trong oxit bậc cao nhất với phần trăm của R trong hợp chất khí với hiđro là 0,6994. R là nguyên tố phi kim ở nhóm lẻ. Xác định R.

Lời giải:

Đặt oxit cao nhất có dạng R₂O_n (X)

Hợp chất khí với hiđro có dạng RH_8-n (Y)

Vì R là nguyên tố phi kim ở nhóm lẻ nên n = 5 hoặc n = 7

n	5	7
R	83,07 (loại)	127 (nhận)

R là iot (I) ⇒ Công thức oxit cao nhất: I₂O₇; hợp chất khí : HI

Câu 6. Nguyên tử Y có hóa trị cao nhất với oxi gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất khí với hidro. Gọi X là công thức hợp chất oxit cao nhất, Z là công thức hợp chất khí với hidro của Y. Tỉ khối hơi của X đối với Z là 2,353. Xác định nguyên tố Y.

Lời giải:

Gọi hóa trị cao nhất với H là nH và với oxi là nO.

Câu 7. Hợp chất khí với hiđro của một nguyên tố ứng với công thức RH₄. Oxit cao nhất của nó chứa 53,3% oxi theo khối lượng. Xác định tên nguyên tố R.

Lời giải:

Từ công thức RH₄ ⇒ R có hóa trị IV

⇒ Công thức oxit cao nhất của R là: RO₂

Vậy nguyên tố R là silic (Si).

Câu 8. Nguyên tử của nguyên tố C có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns²np⁴. Trong hợp chất khí của X với hidro, X chiếm 94,12% khối lượng. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là:

A.50,00%       B.27,27%       C.60,00%       D.40,00%

Lời giải:

X: ns²np⁴ → X thuộc nhóm IVA → hợp chất khí với H là XH₂

→ oxit cao nhất là XO₃.

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Tỉ lệ khối lượng phân tử giữa hợp chất khí với hydrogen của nguyên tố R với oxide cao nhất của nó là 17 : 40. Xác định nguyên tố R.

A. P.

B. S.

C. Si.

D. C.

Câu 2: Oxide cao nhất của nguyên tố R có phân tử khối là 60. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. R tác dụng trực tiếp với oxygen ngay ở nhiệt độ thường.

B. R phản ứng được với dung dịch kiềm giải phóng khí hydrogen.

C. Oxide cao nhất của R tan nhiều trong nước.

D. Ở trạng thái cơ bản R có 4 electron ở phân lớp ngoài cùng.

Câu 3: X và Y là những nguyên tố có hợp chất khí với hydrogen có công thức là XH_a; YH_a (phân tử khối của chất này gấp đôi phân tử khối của chất kia). Oxide cao nhất của X và Y có công thức lần lượt là X₂O_b và Y₂O_b (phân tử khối hơn kém nhau 34 amu). Kết luận nào sau đây về X và Y là không đúng biết rằng Z_X < Z_Y.

A. X và Y đều phản ứng được với oxygen khi đun nóng.

B. Độ âm điện của X lớn hơn độ âm điện của Y.

C. Trong các phản ứng hóa học, đơn chất của X và Y vừa thể hiện tính oxi hóa vừa thể hiện tính khử.

D. Ở điều kiện thường đơn chất của X là chất khí còn đơn chất của Y là chất rắn.

Câu 4: Oxide cao nhất của một nguyên tố là RO₃, trong hợp chất của nó với H có 2,47% H về khối lượng. R là

A. S.

B. Se.

C. Te.

D. Po.

Câu 5: Nguyên tố Y là phi kim thuộc chu kì 3, có công thức oxide cao nhất là YO₃. Nguyên tố Y tạo với kim loại M hợp chất có công thức MY trong đó M chiếm 63,64% khối lượng. Kim loại M là

A. Zn. 

B. Cu.

C. Fe.

D. Mg.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 10 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng 2: Mối quan hệ giữa cấu hình e và vị trí, cấu tạo

• Dạng 3: Bài tập về sự biến thiên tính chất của các nguyên tố hóa học

• Dạng 4: Xác định nguyên tố thuộc 2 nhóm A liên tiếp trong Bảng HTTH

• Dạng 5: Xác định 2 nguyên tố thuộc 2 nhóm A liên tiếp

• Dạng 6: Xác định nguyên tố thông qua nguyên tử khối

• Tổng hợp: Xác định tên nguyên tố dựa vào đặc điểm chu kì, nhóm

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---