5+ Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên (hay, ngắn gọn)

---

---

Tổng hợp Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên hay, chọn lọc từ những bài văn hay của học sinh lớp 9 trên cả nước giúp học sinh lớp 9 có thêm tài liệu tham khảo từ đó biết cách viết Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên dễ dàng hơn.

5+ Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên (hay, ngắn gọn)

Bài giảng: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga - Cô Nguyễn Dung (Giáo viên VietJack)

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 1

 Nguyễn Đình Chiểu được nhân dân ta nhớ tới như một nhà thơ yêu nước tiêu biểu nhất của thời kì đất nước bị thực dân Pháp xâm lược. Nhưng Nguyễn Đình Chiểu còn là một nhà thơ của đạo lí làm người ở đời, ca ngợi chính nghĩa, chống gian tà mà tác phẩm Lục Vân Tiên là một minh chứng hùng hồn. Nhân dân ta thực sự quý trọng tác phẩm này vì không chỉ nó là một tác phẩm có giá trị nghệ thuật mà còn phản ánh cuộc đấu tranh giữa "cái thiện" và "cái ác" trong xã hội phong kiến suy tàn. Có thể nói Nguyễn Đình Chiểu đã đưa vào trân "cả một đạo quân bừng bừng khí thế, kiên quyết vì chính nghĩa mà chiến đấu và chiến thắng" (Hoài Thanh).

Lục Vân Tiên là một truyện phản ánh cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa hại loại người chính nghĩa và phi nghĩa. Những việc làm và ý nghĩa của họ mâu thuẫn với nhau, đối chọi nhau, đấu tranh với nhau.

"Cái thiện" đó là những con người và việc làm đẹp đẽ, trong sáng, minh bạch đầy sức hấp dẫn như ánh sáng mặt trời. Còn "cái ác" đó là những con người và việc làm phi nghĩa ám muội, đê tiện, đen tối, mặc dù tìm cách che đậy bằng những lớp vỏ giả nhân giả nghĩa. Chúng đã dùng mọt thủ đoạn độc ác, mọi mưu ma chước quỷ nhằm tấn công cái thiện để tồn tại, Nhưng trải qua bao sóng gió, gian truân, thậm chí bị đày đọa, phải hi sinh cuối cùng cái thiện vẫn chiến thắng, Nguyễn Đình Chiểu đã đưa vào vì chính nghĩa mà chiến đấu, và chiến thắng.

Trước hết đó là Lục Vân Tiên tiêu biểu cho lí tưởng sống, đạo đức cao đẹp của nhân dân lúc bấy giờ. Chàng học rộng tài cao, văn võ kiêm toàn lại luôn luôn sẵn sàng rat ay cứu giúp người khi hoạn nạn. Đó là một người con chí hiếu với mẹ. Nghe tin mẹ mất, chàng bỏ đi thi trở về chịu tang. Vì thương mẹ chàng đã khóc lóc xót xa đến mức mù cả hai mắt. Từ đó cuộc đời Lục Vân Tiên liên tục mắc nhiều tai nạn. Khi thì bị xô xuống nước, khi thì bị đẩy vào hang sâu, bị phản bội lừa đảo, bị hãm hại nhưng lòng dạ chàng vẫn sáng như "trăng sao". Cuối cùng nhờ bạn bè, nhờ những người lương thiện giúp đỡ chàng lại được sáng mắt, thi đỗ Trạng Nguyên, thắng được giặc, vinh quang trở về.

Đó là Hớn Minh, bạn của Vân Tiên "giữa đường thấy sự bất bằng chẳng tha". Đó là Vương Tử Trực một nho sinh tuy không có được cái văn võ kiêm toàn như Vân Tiên hay cái ngang tang như Hớn Minh, song lại là con người trong sạch, thẳng thắn chân tình, nghĩa tình với bạn bè.

Ngoài ra, còn có những người lao động như ông Ngư, ông Tiều ... tuy nghèo khổ nhưng lại rất giàu lòng nhân đức sẵn sàng cứu giúp người khác không vì một lợi lộc nào.

Giữa những con người ấy, Kiều Nguyệt Nga nổi lên với lòng trung hậu, với tình thủy chung như một đóa hoa lộng lẫy. Được Vân Tiên cứu nạn "yêu vì nết", trọng vì tài" Nguyệt Nga đã tạc hình Vân Tiên thờ chàng như một ân nhân đồng thời như một người chồng lí tưởng.

Tất cả những con người ấy được tập hợp lại xuất hiện trong tác phẩm như một đạo quân chính nghaix nhân hậu nhưng cũng bừng bừng khí thế. Họ đã sống và chiến đấu cho đạo lí làm người, cho lòng nhân ái trung hậu thủy chung và sẵn sàng xả thân vì việc nghĩa. Trong tác phẩm "cái thiện" không phải là một điều gì trừu tượng, một vài câu châm ngôn răn dạy mà được hiện lên bằng những con người cụ thể bằng xương bằng thịt, những việc làm và hành động cụ thể, đặc biệt được thể hiện hùng hồn những phẩm chất cao đẹp trong các cuộc giao tranh giữa cái thiện và cái ác.

Nhưng phẩm chất cao đẹp của Lục Vân Tiên là tấm gương sáng về đạo đức nhân cách đối với chúng ta. Nhưng điều khiến cho nhân vật này sống mãi trong lòng nhân dân chính là cái phương châm sống cao quý của chàng, đó là sẵn sàng làm việc nghĩa một cách vô tư, dù phải hy sinh trong đấu tranh.

Trên đường đi, chợt nghe tiếng kêu cứu, không cần biết người bị nạn là ai. Kẻ cướp là bọn nào, không kể đến mối hiểm nguy nào có thể đe dọa tính mạng mình. Lục Vân Tiên tức thời xông vào giữa cả một bọn cướp, một mình tả xung hữu đột đánh tan bọn phi nghĩa. Làm xong việc nghĩa, chàng không hề coi đó là công ơn và khảng khái từ chối việc đền ơn, Chàng đã nói:

Sau này nhờ sự tình cơ, chàng đã gặp lại Kiều Nguyệt Nga, nhưng hẳn chàng đã không nghĩ rằng mình đã làm ơn cho người khác. Vân Tiên làm việc nghĩa một cách vô điều kiện, và coi đó như là điều tự nhiên ở đời phải thế, không thể nào khác được. Có lẽ khi kể lại cuộc giao tranh này nếu có điều Nguyễn Đình Chiểu muốn nói với người đời thì chính là điều đó.

"Cái ác" lại thể hiện trong bọn cường quyền áp bức. Đấu tranh với bọn chúng là "một mất, một còn". Đặng Sinh ỷ thế con quan huyện giàu sang giở trò cưỡng hiếp phụ nữ một cách trắng trợn trên đường đi giữa ban ngày. Trước những việc làm ngang ngược bỉ ổi đó. Hớn Minh đã nổi giận bất bình và đã hành động một cách kịp thời nhanh lẹ lạ thường:

Tên Thái Sư trong triều đình muốn hỏi Nguyệt Nga cho con trai hắn nhưng không được, Thái Sư bắt nàng đi cống giặc Ô Qua. Để giữ lòng chung thủy với Vân Tiên, nàng đã nhảy xuống sông tự tử với bức hình Vân Tiên.

Đó là một thái độ kiên quyết bảo vệ lòng chung thủy, nhân phẩm con người.

Đọc truyện Lục Vân Tiên, ta thấy rõ qua những cuộc giao tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa chính nghĩa và phi nghĩa, Nguyễn Đình Chiểu hình như muốn nhắn gửi với mọi người: Sống ở trên đời này con người cần phải có những đạo đức cao quý; lòng nhân ái trung hậu thủy chung, biết xả thân vì việc nghĩa. Đó là lí tưởng sống đẹp của nhân dân ta. Nhà thơ cũng phê phán lối sống như cha con Võ Công "tham vàng bỏ ngải" như Trịnh Hâm "lừa thầy phản bạn" ... Đó chính là ý nghĩa rút ra từ cuộc đấu tranh. Tác phẩm đã để lại bài học quý về đạo lý làm người cho thế hệ trẻ chúng ta trong cuộc sống hôm nay.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 2

Trong tác phẩm Một số tư liệu về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu (NXB Khoa học Xã hội, 1965), G. Ô-ba-rê từng nhận định: Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu từng được xem là "một trong những sản phẩm hiếm có của trí tuệ con người có cái ưu điểm lớn là diễn tả được trung thực những tình cảm của một dân tộc". Một trong những tình cảm lớn lao ấy là tấm lòng yêu mến, trân trọng cái thiện đồng thời căm ghét, lên án cái ác ở đời. Qua đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn”, nhà thơ đã thể hiện trọn vẹn sự đối lập thiện - ác tiêu biểu cho toàn bộ tác phẩm.

Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn" nằm ở phần thứ hai của truyện. Đang bơ vơ nơi đất khách với đôi mắt mù lòa và nỗi đau xót khôn nguôi về người mẹ mới qua đời, Lục Vân Tiên lại gặp Trịnh Hâm thi rớt trở về. Sẵn lòng đố kị, ganh ghét với Vân Tiên từ trước, Trịnh Hâm bèn lợi dụng cơ hội để hãm hại Vân Tiên. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng trói lại rồi giả bộ đưa Vân Tiên xuống thuyền, hứa hẹn sẽ dẫn về quê nhà. Chờ khi đêm tối, Trịnh Hâm mới thực hiện hành động tàn ác của mình.

Qua cách hành xử của các nhân vật khi gặp người bị nạn: Trịnh Hâm gặp Vân Tiên bị mù, Ngư ông và gia đình gặp Vân Tiên bị đẩy xuống sông, tác giả đã vạch mặt chỉ tên cái ác - mà đại diện là gã Trịnh Hâm tàn ác, nham hiểm đồng thời ngợi ca cái thiện, tiêu biểu là nhân vật ông Ngư cùng gia đình của ông.

Trịnh Hâm là một kẻ có tâm địa hèn hạ, xấu xa. Vốn ghen ghét, với Lục Vân Tiên nhưng đến khi Lục Vân Tiên mù lòa rồi, dã tâm của Trịnh Hâm vẫn chưa thỏa. Lục Vân Tiên đã bị mù, tiền bạc hết, thầy tớ bơ vơ. Với Vân Tiên, Trịnh Hâm lại là người quen cũ. Vậy mà gã họ Trịnh lại đang tâm lừa gạt, hãm hại con người tội nghiệp, đang trong cơn hoạn nạn, cần nhờ cậy sự giúp đỡ của hắn:

Trịnh Hâm khi ấy ra tay,

Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời

Không những vậy, Trịnh Hâm còn vừa ăn cướp vừa la làng đầy ghê tởm:

Trịnh Hâm khi ấy kêu trời

Cho người thức dậy lấy lời phôi pha.

Chẳng những không thực hiện lời mình nói (hứa đưa Vân Tiên trở lại quê nhà) mà còn hãm hại Vân Tiên. Đó là sự phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của chính mình. Đối với những người quân tử Nho học xưa, lời hứa vô cùng thiêng liêng, đó là bức tượng danh dự cho mỗi người: Lời đã nói ra như dao chém đá, một lời nói nặng tựa chín đỉnh đồng. Do vậy, hành động của Trịnh Hâm lột rõ tâm địa vừa bất nhân vừa bất nghĩa, vừa gian ngoan vừa xảo quyệt của hắn. Tất cả cũng vì lòng ganh ghét, vì sự đố kị tài năng với Vân Tiên. Nọc độc ấy ngấm vào xương tuỷ, trở thành bản chất độc ác của Trịnh Hâm.

 Chỉ tám dòng thơ, tác giả đã sắp xếp các tình tiết một cách hợp lí, thể hiện diễn biến hành động rất mau lẹ, có tính toán và rất độc ác của Trịnh Hâm. Cái ác trong con người này tiêu biểu cho cái ác trong toàn bộ tác phẩm. Đó là sự lọc lừa, phản trắc của những Bùi Kiệm, Võ Công,... Chúng đã không chỉ một hai lần hãm hại những tâm hồn lương thiện thanh sạch như Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga…

Nhưng Nguyễn Đình Chiểu không hề bi quan về cuộc đời, dựng lên hình ảnh của cái ác, tấm lòng nhân ái của nhà thơ muốn tạo ra sự đối lập để tôn vinh cái thiện. Cái thiện ấy được thể hiện qua sự hiệp nghĩa và trái tim nhân ái của ông ngư cùng gia đình của ông.

Thấy người bị nạn dưới sông, ông ngư đã ra tay cứu giúp:

Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ

Hối con vầy lừa một giờ,

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày

Từ "hối" có ý nghĩa là giục giã, thúc giục. Ông ngư cùng vợ con đang rất khẩn trương cứu sống Vân Tiên. Câu thơ mộc mạc, chỉ kể lại sự việc một cách tự nhiên, nhưng ẩn chứa bao ân tình của cả một gia đình vợ chồng, con cái đối với người gặp nạn. Chỉ riêng điều này đã đối lập gay gắt với hành động độc ác, bất nhân của Trịnh Hâm.

Không chỉ vậy, ông Ngư và cả gia đình còn sẵn sàng cưu mang người hoạn nạn: ông chân thành ngỏ ý mời Vân Tiên ở lại cùng sớm hôm chia sẻ cuộc sống đạm bạc nhưng đầm ấm tình người:

"Ngư rằng: Người ở cùng ta

Hôm mai hẩm hút một nhà cho vui".

 Khi Vân Tiên băn khoăn "ông lấy chi nuôi" ngư ông đã thể hiện lòng vị tha, tinh thần trọng nghĩa khinh tài của mình qua câu nói:

"Lòng lão chẳng mơ

Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn"

Có nghĩa là làm ơn mà không hề trông chờ sự báo đáp. Đó là sự trong sạch vô tư đến tuyệt vời của một tâm hồn lành mạnh khỏe khoắn... Điều đó một lần nữa còn được thể hiện qua cuộc sống lao động của ông Ngư. Đó là một cuộc sống trong sạch, không chạy theo danh lợi, khinh ghét thói đời bạc đen, tráo trả. Cuộc sống của ông gắn với thiên nhiên khoáng đạt, tâm hồn ông thanh thản và thư thái vô cùng:

“Một mình thong thả làm ăn

Tắm mưa trải gió trong vời hàn giang”.

Bằng đoạn thơ trên, tác giả gửi gắm khát vọng và niềm tin vào cái thiện, vào bản chất tốt đẹp của con người lao động bình thường. Cùng với những Hớn Minh, Vương Tử Trực, ông Tiều, ông quán,... ông Ngư đã đại diện cho cái thiện trong thiên truyện Truyện Lục Vân Tiên. Qua những nhân vật này, Nguyễn Đình Chiểu thể hiện một cái nhìn tiến bộ, lạc quan đậm chất nhân dân.

Giống như toàn bộ tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên, đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn không có điều kiện để được Nàng Thơ trau chuốt về hình thức song chính sự giản dị, mộc mạc đậm chất Nam Bộ của ngôn ngữ đã mang đến cho đoạn trích sự chân thành chẳng những diễn tả thành công tính cách các nhân vật mà còn bộc lộ tấm lòng nhân ái, lạc quan của nhà thơ.

Đặc biệt, đoạn trích diễn tả đời sống của ngư ông, ngôn ngữ và lời thơ rất thanh thoát, uyển chuyển, hình ảnh thơ đẹp, ý tình phóng khoáng mà sâu xa. Đọc đoạn thơ, ta có cảm giác như chính tác giả đang nhập thân vào nhân vật để nói lên cái khát vọng sống của mình.

Qua sự đối lập giữa thiện và ác trong đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn, tác giả đã thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp ở đời. Đó cùng chính là cái gốc sâu xa làm nên sức hấp dẫn của toàn bộ tác phẩm này.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 3

Lục Vân Tiên là một truyện thơ tiêu biểu của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu, truyện được viết bằng chữ Nôm - một tuyệt phẩm xuất sắc của dòng văn học Trung đại. Đọc truyện thơ này, ta không khỏi khâm phục trước một Lục Vân Tiên hào hiệp, tài năng, lại giàu lòng nhân ái, hành động để giúp người, giúp đời, chẳng màng công danh thế sự, cảm mến trước một Kiều Nguyệt Nga dịu dàng, nết na, tư dung tốt đẹp. Hơn thế nữa, truyện còn để lại cho chúng ta bài học sâu sắc về đạo lí sống ở đời, đặc biệt là ranh giới giữa thiện ác mong manh. Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn đã thể hiện được sự đối lập rõ rệt đó.

Vân Tiên trên đường đi thi thì nghe tin mẹ mất, chàng quay trở về quê để gặp mẹ lần cuối. Nhưng vì khóc, tiếc thương mẹ quá nhiều nên chàng bị mù. Giữa đường gặp sự chẳng lành, lại chẳng chốn nào nương thân, chàng chỉ mong nhanh chóng được trở về nhà thắp lên nén hương gửi mẹ. Vậy mà, độc ác thay, tên tiểu nhân Trịnh Hâm đã tàn nhẫn, hành động như một kẻ bất lương đầy nham hiểm. Trái ngược với một Lục Vân Tiên hào hiệp "giữa đường gặp chuyện bất bình chẳng tha" thì đó là một Trịnh Hâm ích kỉ, hẹp hòi. Đang trong lúc khó khăn, Lục Vân Tiên ngỡ rằng mình có thể nhờ người bạn của mình - Trịnh Hâm để trở về quê nhà. Nhưng "lời nói giáo bay", lời hứa chẳng được thực hiện mà trái lại đó là sự lừa gạt có toan tính của hắn. Vì ghen ghét, đố kị với tài năng và đức độ của Vân Tiên từ lâu mà hắn trở nên tàn bạo, vô nhân tính. Chính lòng ghen ghét đã ngấm sâu vào máu thịt của hắn mà biến hắn thành kẻ độc ác , dã man. Hắn vô cùng ác độc khi tính toán kĩ lưỡng cho hành động của mình. Lợi dụng đêm khuya để đẩy Lục Vân Tiên xuống sông:

"Đêm khuya lặng lẽ như tờ,

Nghinh ngang sao mọc mịt mờ sương bay.

Trịnh Hâm khi ấy ra tay,

Vân Tiên bị ngã xô ngay xuống vời.

Trịnh Hâm giả tiếng kêu trời,

Cho người thức dậy lấy lời phui pha"

Vừa hãm hại chàng lại còn làm bộ, làm tịch, ra vẻ đáng thương, một kẻ "vừa ăn cướp vừa la làng" cáo già giả dạng nai tơ la làng để lấy lời "phui pha" từ những người xung quanh. Đó chính là bản chất của một kẻ rành đời và xảo trá.

Nhưng ở đời vớn vẫn vậy, đó là quy luật " ở hiền gặp lành". Đâu đó, trong cuộc sống vẫn còn vô vàn những người tốt, những vòng tay chở che sẵn sàng che chở con người lúc gặp hoạn nạn, khó khăn. Đối lập với sự độc ác của một Trịnh Hâm là gia đình lão Ngư ông nghèo khó mà lương thiện. Một ông Ngư chài lưới bao dung, tốt bụng và đầy nhân ái.

"Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ.

Hối con vầy lửa một giờ,

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.

Vân Tiên vừa ấm chơn tay,

Ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi."

Sau khi vớt Vân Tiên lên bờ, cứu sống chàng, biết được hoàn cảnh khốn khó và trớ trêu của Lục Vân Tiên. Ông Ngư đã cưu mang và giúp đỡ chàng, dù nghèo khó, bữa cơm với vị tương cà nhưng tình người thì đồng đầy yêu thương.

Ngư rằng: "Người ở cùng ta,

Hôm mai hẩm hút với già cho vui".

Giúp đỡ Vân Tiên nhưng ông cũng chẳng màng đến lòng biết ơn hay trông chờ sự báo đáp "Dốc lòng nhân nghĩ há chớ trả ơn".

Nếu Trịnh Hâm hẹp hòi bao nhiêu thì Ngư ông rộng lượng bấy nhiêu. Nếu cuộc sống của Trịnh Hâm là sự ganh đua, tị nạnh, nhỏ nhen, ichskir thì cuộc sống của Ngư ông rất đỗi thanh cao, không bon chen tiền bạc, danh lợi. Một đời sống ung dung tự tại, phóng khoáng, tự do và trong sạch. Hoàn toàn xa lạ với những tính toan, sẵn sàng chà đạp cả danh dự, lương tri để đạt được mục đích, âm mưu của bản thân. Cuộc sống của Ngư ông dù nghèo nàn về vật chất nhưng ngập tràn niềm vui và tin yêu cuộc sống. Hài hoà giữa tình người với trời đất cao rộng, với thiên nhiên đẹp đẽ nên thơ.

"Nước trong rửa ruột sạch trơn,

Một câu danh lợi chi sờn lòng đây.

Rày voi mai vịnh vui vầy,

Ngày kia hứng gió đêm này chơi trăng.

Một mình thong thả làm ăn,

Khoẻ quơ chài kéo, mệt quăng câu dầm.

Nghêu ngao nay chích mai đầm"

Qua việc thể hiện sự đối lập giữa thiện- ác trong đoạn trích, Nguyễn Đình Chiểu đã tố cáo lên án những kẻ bất nhân, thiếu tình người. Đồng thời, gửi gắm ước mơ về vẻ đẹp chân - thiện - mỹ trong mỗi người. Gửi gắm niềm tin và khát vọng vào tính thiện, vào lòng nhân ái của con người, đó là tinh thần tương thân tương ái, đạo lí nhân nghĩa và cao đẹp muôn đời.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 4

Trong cuốn sách "Một số tư liệu về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu" của G. Ô-ba-rê (NXB Khoa học Xã hội, 1965), nhà phê bình này đã đưa ra nhận định sâu sắc về tác phẩm "Lục Vân Tiên" của Nguyễn Đình Chiểu. Ô-ba-rê nhấn mạnh rằng tác phẩm này không chỉ là một sản phẩm hiếm có của trí tuệ con người, mà còn có ưu điểm lớn là diễn đạt trung thực tình cảm của một dân tộc. Trong đó, tình cảm lớn lao nhất là lòng yêu mến và trân trọng cái thiện, đồng thời căm ghét, lên án cái ác trong cuộc sống.

Đoạn trích "Lục Vân Tiên gặp nạn" được đặt ở phần thứ hai của tác phẩm, khi Lục Vân Tiên đang bơ vơ nơi đất khách với đôi mắt mù lòa và nỗi đau xót về người mẹ mới qua đời. Trong bối cảnh đau khổ này, Trịnh Hâm xuất hiện, một nhân vật đầy ganh ghét với Vân Tiên từ trước đó. Trịnh Hâm lợi dụng cơ hội này để hãm hại Vân Tiên, giả bộ đưa chàng xuống thuyền và hứa hẹn dẫn về quê nhà. Tuy nhiên, vào đêm tối, hắn thực hiện hành động tàn ác bằng cách đẩy Vân Tiên xuống sông.

Những tình tiết này là biểu tượng cho sự đối lập giữa thiện và ác, một chủ đề chính của toàn bộ tác phẩm. Trịnh Hâm đại diện cho sự ác độc, tàn nhẫn, trong khi Vân Tiên, bị mù và đang gặp khó khăn, lại là hình ảnh của sự thuần khiết và lòng nhân ái. Tác giả đã thông qua đoạn trích này để tố cáo cái ác và ngợi ca cái thiện, đặc biệt là qua nhân vật ông Ngư và gia đình ông, người đã cứu giúp Vân Tiên khi chàng bị đẩy xuống sông.

Trong đoạn thơ này, tác giả không chỉ vạch mặt cái ác qua hành động của Trịnh Hâm mà còn tôn vinh tình người và lòng nhân ái của ông Ngư. Cuộc sống giản dị, nhưng giàu lòng nhân ái của ông Ngư và gia đình ông là một biểu tượng cho cái thiện, trong khi Trịnh Hâm đại diện cho cái ác và sự đen tối. Cảnh ông Ngư cứu giúp Vân Tiên, đưa ra tay chà đạp lẫn tình người, là một minh chứng rõ nét cho sự đối lập giữa hai thái cực này.

Cuối cùng, tác giả không chỉ trình bày sự đau đớn và gian khổ trong cuộc sống mà còn chứng minh rằng cái thiện luôn chiến thắng, dù có khó khăn và thử thách đến đâu. Đoạn trích này là một phần nhỏ nhưng rất ý nghĩa của tác phẩm, nó không chỉ thể hiện tài năng văn chương của Nguyễn Đình Chiểu mà còn truyền đạt thông điệp tích cực về sức mạnh của lòng nhân ái và lòng thiện.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 5

"Lục Vân Tiên" đúng là một tác phẩm thơ xuất sắc của Nguyễn Đình Chiểu, một nhà thơ yêu nước, và được viết bằng chữ Nôm, là một kiệt tác của văn học Trung đại. Truyện không chỉ là một bức tranh tuyệt vời về Lục Vân Tiên - một anh hùng hào hiệp, tài năng và giàu lòng nhân ái, mà còn khắc họa đầy đủ nhân vật như Kiều Nguyệt Nga, tạo nên một không khí đậm chất lãng mạn và tình cảm.

Ngoài ra, tác phẩm còn mang lại cho độc giả những bài học sâu sắc về đạo lý sống. Đặc biệt, "Lục Vân Tiên gặp nạn" là một đoạn trích thể hiện rõ sự đối lập giữa thiện và ác. Lúc này, Vân Tiên, sau khi nghe tin mẹ mất, quay trở về quê và bị mù do quá khóc. Trong bối cảnh đau khổ, chàng chỉ mong sớm trở về nhà để thắp hương cho mẹ. Tuy nhiên, Trịnh Hâm - một nhân vật ác độc, không lương tâm - đã lợi dụng tình thế này để hãm hại Vân Tiên. Trịnh Hâm không chỉ không giữ lời hứa đưa Vân Tiên về nhà mà còn lừa gạt, hành động đen tối và nham hiểm.

Trong khi đó, nhân vật của ông Ngư và gia đình ông lại là biểu tượng của cái thiện. Ông Ngư là một ngư dân chân thành và nhân ái. Khi thấy Vân Tiên gặp nạn, ông không ngần ngại giúp đỡ và cưu mang chàng, mặc dù gia đình ông đang trong hoàn cảnh khó khăn. Hành động của ông Ngư và gia đình ông là minh chứng cho tình người, lòng vị tha và sẵn sàng chia sẻ, trong khi Trịnh Hâm lại đại diện cho sự đen tối và đê tiện.

Đặc biệt, việc sử dụng ngôn ngữ trong đoạn trích là rất tinh tế, không chỉ giữ vững vẻ chân thực và mộc mạc của nguyên tác mà còn tạo nên một bức tranh sống động về sự đối lập giữa cái thiện và cái ác. Những cảm xúc, tình tiết và tâm trạng của nhân vật được diễn đạt một cách chân thực và cuốn hút.

Cuối cùng, tác giả không chỉ làm nổi bật sự đau đớn và gian khổ trong cuộc sống mà còn truyền đạt thông điệp tích cực về sức mạnh của lòng nhân ái và lòng thiện. "Lục Vân Tiên" không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật về văn hóa và lịch sử mà còn là một bài học về đạo lý sống, khẳng định rằng cái thiện sẽ luôn chiến thắng trong cuộc sống, dù cho đau khổ và thử thách có đến đâu.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 6

Trong cuốn sách "Một số tư liệu về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu" (NXB Khoa học Xã hội, 1965), G. Ô-ba-rê đã có nhận định đầy tinh tế về tác phẩm "Lục Vân Tiên" của Nguyễn Đình Chiểu. Ô-ba-rê mô tả tác phẩm như một trong những đỉnh cao của trí tuệ con người, với ưu điểm lớn là khả năng diễn đạt trung thực những tình cảm của một dân tộc. Trong số những cảm xúc đó, tình yêu thương, trân trọng đạo đức và sự căm ghét đối với ác đã được tác giả thể hiện rất tốt, đặc biệt qua đoạn trích "Lục Vân Tiên gặp nạn".

Trích "Lục Vân Tiên gặp nạn" nằm ở phần thứ hai của tác phẩm, khi Lục Vân Tiên đang đối diện với những khó khăn trong đất khách và nỗi đau mất mẹ. Trong thế gian đầy rẫy gian truân, Trịnh Hâm, kẻ đối đầu từ trước đó với Vân Tiên, thực hiện hành động đen tối để hãm hại anh. Trịnh Hâm lừa Vân Tiên, đẩy anh vào rừng và thực hiện kế hoạch đen tối của mình. Điều này tạo nên sự đối lập nổi bật giữa thiện và ác, là biểu tượng cho toàn bộ tác phẩm.

Trịnh Hâm, một kẻ ghen ghét Vân Tiên, không ngần ngại sử dụng mọi cơ hội để làm hại anh ta. Ngay cả khi Vân Tiên mù lòa và bất hạnh, Trịnh Hâm vẫn tiếp tục âm mưu đen tối của mình. Bằng cách này, tác giả đưa ra một bức tranh về sự phản bội, lòng đen tối của con người đối với người khác, nhất là khi họ đang trong cảnh khó khăn.

Nhìn vào các tình tiết trong "Lục Vân Tiên gặp nạn", ta nhận thấy sự đối lập rõ ràng giữa những nhân vật. Trịnh Hâm là biểu tượng cho cái ác, với lòng đen tối và sự gian xảo. Ngược lại, nhân vật ông Ngư và gia đình ông là biểu tượng cho cái thiện, với trái tim nhân ái và tinh thần hiệp nghĩa. Ông Ngư và gia đình ông không chỉ cứu giúp Vân Tiên mà còn mời anh ta ở lại chia sẻ cuộc sống.

Cụ thể, Trịnh Hâm không chỉ thất hứa khi không đưa Vân Tiên trở về quê nhà mà còn hãm hại anh ta. Hành động này không chỉ là sự phản bội đồng minh mà còn là việc phá vỡ lời hứa, điều mà trong tư tưởng Nho giáo được coi là vô cùng thiêng liêng. Tâm địa hèn hạ và xấu xa của Trịnh Hâm trở thành biểu tượng cho cái ác, một tình huống mà Nguyễn Đình Chiểu tận dụng để làm nổi bật sự chân thật và thuần khiết của những nhân vật thiện lành.

Mặt khác, ông Ngư và gia đình ông thể hiện lòng vị tha và tinh thần trọng nghĩa khi cứu giúp Vân Tiên. Họ không chỉ giúp anh ta thoát khỏi tình cảnh hiểm nghèo mà còn mời anh ta ở lại và chia sẻ cuộc sống. Sự hiệp nghĩa và lòng nhân ái của họ làm nổi bật cái thiện và làm đối lập với tâm đen tối của Trịnh Hâm.

Điều đặc biệt là tác giả không bi quan về cuộc đời mà ngược lại, thông qua việc tạo ra đối lập giữa thiện và ác, ông muốn tôn vinh cái thiện. Các nhân vật như ông Ngư, ông Tiều, Hớn Minh, Vương Tử Trực là những biểu tượng của sự lương thiện và lạc quan. Trong bối cảnh những đau khổ và khó khăn, tác giả vẫn tin rằng sự tốt lành và tình người có thể chiến thắng.

Điều tuyệt vời nhất là ngôn ngữ sử dụng trong đoạn trích "Lục Vân Tiên gặp nạn". Dù giữ nguyên vẻ chân thực và mộc mạc của nguyên tác, ngôn ngữ đã được sắp xếp một cách tinh tế để tạo nên một bức tranh sống động về sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa lòng nhân ái và lòng đen tối.

Đoạn thơ về cuộc sống của ông Ngư không chỉ mô tả hình ảnh đẹp đẽ và thanh thoát, mà còn mang đến một thông điệp sâu sắc về cuộc sống đơn giản, không theo đuổi danh lợi và tận hưởng sự thanh bình. Tinh thần trải gió, tắm mưa của ông Ngư làm nổi bật tâm hồn thuần khiết, không bị nhấn chìm trong thế giới đen tối của ác độc và gian trá.

Cuối cùng, thông qua "Lục Vân Tiên gặp nạn", Nguyễn Đình Chiểu không chỉ tạo ra một tác phẩm văn học nổi tiếng mà còn để lại những dấu ấn vững chắc về triết lý sống, về sự đối lập giữa thiện và ác. Bằng cách này, ông đã chứng minh niềm tin vào sức mạnh của tốt lành và lòng nhân ái, tạo ra một kiệt tác văn học không chỉ phản ánh thực tế mà còn truyền đạt giá trị nhân văn.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 7

Nguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà thơ yêu nước đáng kính trong thời kỳ đất nước bị thực dân Pháp xâm lược. Tác phẩm Lục Vân Tiên của ông không chỉ là một kiệt tác văn học mà còn là tấm gương sáng cho cuộc đấu tranh giữa 'cái thiện' và 'cái ác' trong xã hội phong kiến suy tàn. Nguyễn Đình Chiểu đã viết nên một câu chuyện lớn về sự gan dạ, quyết tâm chiến đấu vì chính nghĩa, và cuối cùng, cái thiện vẫn chiến thắng.

Trong Lục Vân Tiên, chúng ta thấy cuộc đối đầu giữa lương tâm và tà ác, giữa người tốt và người xấu. Họ có hành động và tư tưởng đối lập, đối địch với nhau, gây ra cuộc đấu tranh gay gắt.

'Cái thiện' là những con người và hành động tốt đẹp, trong sáng, rõ ràng như ánh sáng ban ngày. Còn 'cái ác' là những con người và hành động tà ác, đê tiện, u ám, dù che giấu bằng lớp vỏ giả tạo. Họ dùng mọi cách độc ác, âm mưu để tấn công cái thiện, nhưng cuối cùng, dù trải qua nhiều khó khăn, gian truân, thậm chí là đày đọa, cái thiện vẫn chiến thắng. Nguyễn Đình Chiểu đã viết về sự kiên cường, quyết tâm chiến đấu vì chính nghĩa, và cuối cùng, cái thiện luôn đánh bại cái ác.

Trước hết, Lục Vân Tiên là biểu tượng cho lý tưởng sống và đạo đức cao quý của nhân dân thời bấy giờ. Anh là người học rộng kiến thức, võ nghệ tinh thông và luôn sẵn lòng giúp đỡ người khi họ gặp khó khăn. Là một con trai hiếu thảo, khi nghe tin mẹ qua đời, anh đến thăm và tham gia tang lễ. Sự mất mẹ khiến anh đau lòng đến mức khóc lóc đau đớn. Từ đó, cuộc đời của Lục Vân Tiên trải qua nhiều gian khổ. Dù bị đẩy xuống nước, bị đưa vào hang sâu, hay bị phản bội và lừa dối, tâm hồn anh vẫn trong sáng như 'trăng sao'. Cuối cùng, nhờ vào sự giúp đỡ của bạn bè và những người tốt lành, anh mới được giải thoát và đạt được thành công vượt qua khó khăn, đỗ Trạng Nguyên, và quay về với vinh quang.

Hớn Minh, bạn của Vân Tiên, luôn không chịu đựng sự bất công khi gặp phải. Vương Tử Trực, mặc dù không có tài năng văn võ như Vân Tiên hay tính cách mạnh mẽ như Hớn Minh, nhưng lại là người trung thực, thẳng thắn và luôn gìn giữ tình bạn.

Ngoài ra, còn có những người lao động như ông Ngư, ông Tiều, dù sống trong nghèo khó nhưng lại rất nhân từ và luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác mà không đòi hỏi bất kỳ lợi ích nào.

Trong số những con người đó, Kiều Nguyệt Nga nổi tiếng với lòng trung hậu và tình yêu trung thành. Được Lục Vân Tiên giúp đỡ khi gặp khó khăn, Nguyệt Nga đã ấn tượng với anh và tôn sùng anh như một vị cứu tinh và một người chồng lý tưởng.

Tất cả những người này hợp thành một đội quân đạo đức và nhân hậu, luôn sẵn sàng đấu tranh cho lẽ phải, với tình yêu nhân loại và sẵn lòng hy sinh vì lợi ích cộng đồng. Trong tác phẩm, 'cái thiện' không chỉ là một khái niệm trừu tượng, mà được thể hiện thông qua những con người cụ thể, những hành động rõ ràng và những trận chiến đầy hùng hồn giữa lương tâm và tà ác.

Những phẩm chất cao quý của Lục Vân Tiên là tấm gương sáng về đạo đức và nhân cách cho chúng ta. Điều khiến nhân vật này được nhân dân truyền miệng không chỉ là tác phong sống cao quý, mà còn là sự sẵn lòng hy sinh trong cuộc chiến vì lẽ nghĩa.

Trên con đường, nghe tiếng kêu cứu, không quan trọng người bị nạn là ai, kẻ cướp là ai, hay nguy hiểm đang rình rập. Lục Vân Tiên không do dự, ngay lập tức lao vào giữa đám cướp, đánh tan bọn tội phạm một cách dũng cảm. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, anh không coi việc này là một ân nghĩa và từ chối việc được đền đáp. Anh nói:

Sau này, nhờ vào sự tình cơ, Vân Tiên đã gặp lại Kiều Nguyệt Nga, tuy nhiên chắc chắn anh không nghĩ rằng mình đã làm một việc lành cho người khác. Vân Tiên luôn làm việc nghĩa một cách vô điều kiện, coi đó như là điều tất yếu trong cuộc sống, không thể nào thay đổi. Có lẽ, nếu Nguyễn Đình Chiểu muốn truyền đạt điều gì đó thông qua câu chuyện này, đó chính là điều đó.

'Cái ác' lại được thể hiện qua sự áp bức của bọn cường quyền. Đấu tranh với chúng là một trận chiến giữa sự sống và cái chết. Đấng Sinh, một quan huyện giàu có, đã thực hiện hành động cưỡng hiếp phụ nữ trên đường vào ban ngày. Trước sự bất công đó, Hớn Minh đã nổi giận và hành động kịp thời, không thường ngày:

Thái Sư muốn ép buộc Nguyệt Nga phải kết hôn với con trai của ông nhưng bị từ chối. Thái Sư buộc nàng tham gia chiến dịch quân sự Ô Qua. Để bảo vệ tình yêu với Vân Tiên, nàng đã hy sinh bản thân bằng cách nhảy xuống sông tự tử cùng bức hình của Vân Tiên.

Đó là một tinh thần kiên định bảo vệ lòng trung thực và phẩm chất của con người.

Trong việc đọc truyện Lục Vân Tiên, chúng ta nhận thấy qua các cuộc chiến đấu giữa cái thiện và cái ác, giữa chính nghĩa và phi nghĩa, Nguyễn Đình Chiểu có vẻ muốn truyền đạt một thông điệp cho mọi người: Để sống trong xã hội này, con người cần phải có những phẩm chất cao quý; lòng nhân ái, trung hậu, trung thực và sẵn lòng hy sinh vì lẽ nghĩa. Đó chính là lối sống lý tưởng của dân ta. Nhà thơ cũng chỉ trích những lối sống như của cha con Võ Công 'tham lam và ích kỷ' hay của Trịnh Hâm 'lừa gạt thầy trò'... Đó là ý nghĩa được rút ra từ cuộc chiến đấu. Tác phẩm đã để lại cho chúng ta một bài học quý giá về đạo lý và cách làm người cho thế hệ trẻ ngày nay.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 8

Lục Vân Tiên là một tác phẩm thơ nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu, thể hiện qua nó là tấm gương sáng cho đạo đức và lòng nhân ái. Truyện này được viết bằng chữ Nôm, là một kiệt tác của văn học Trung đại. Đọc truyện, ta được chiêm ngưỡng một Lục Vân Tiên hào hiệp, tài năng, và giàu lòng nhân ái. Trong khi đó, Kiều Nguyệt Nga được miêu tả là dịu dàng, nết na và tốt đẹp. Tác phẩm còn truyền đạt bài học sâu sắc về đạo lý sống, đặc biệt là sự đối lập giữa thiện và ác. Đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn thể hiện rõ điều này.

Vân Tiên nghe tin mẹ mất khi đang trên đường đi thi, quay trở về quê để gặp mẹ lần cuối. Nhưng do tiếc thương, chàng bị mù. Giữa đường, chàng gặp phải sự không lành và không có nơi nương tựa. Chàng mong muốn sớm trở về nhà để thắp hương cho mẹ. Nhưng tên tiểu nhân Trịnh Hâm lại độc ác, hèn hạ. Trái với Lục Vân Tiên hào hiệp, Trịnh Hâm ích kỉ, hẹp hòi. Lúc khó khăn, Vân Tiên nghĩ rằng có thể nhờ Trịnh Hâm giúp đỡ nhưng lại bị lừa gạt. Vì lòng ghen ghét và đố kị, Trịnh Hâm trở nên tàn bạo, vô nhân tính. Hắn lợi dụng đêm tối để hành động tàn ác:

'Đêm khuya lặng lẽ như tờ,

Ngô nghiêng sao mọc mịt mờ sương bay.

Trịnh Hâm lúc đó ra tay,

Vân Tiên bị đẩy ngã xuống sông.

Trịnh Hâm giả tiếng gọi trời,

Để người tỉnh mộng phôi pha'

Hại người lại giả vờ, giả tríu, giả dối, làm ra vẻ đáng thương, một kẻ 'vừa ăn cướp vừa la làng' tỏ ra hiền lành để lấy lòng 'phôi pha' từ những người xung quanh. Đó chính là bản tính của một kẻ hiểu biết và ranh ma.

Nhưng trong cuộc sống, vẫn còn những người tốt, những vòng tay sẵn sàng che chở con người khi gặp hoạn nạn, khó khăn. Trái với sự độc ác của Trịnh Hâm là gia đình lão Ngư ông nghèo mà tốt lành. Ông Ngư là một chài lưới lòng nhân hậu, tốt bụng và đầy nhân ái.

'Ông chài thấy vớt ngay lên bờ.

Bằng lòng luyện lửa một giờ,

Ông hiền dạ tốt, mụ hiền mặt nhàn.

Vân Tiên vừa tỉnh giấc bằng tay,

Làm sao hồn phách mơ màng như mới tỉnh dậy.'

Sau khi cứu Vân Tiên lên bờ, ông Ngư nhận biết hoàn cảnh khốn khổ và đầy trớ trêu của Lục Vân Tiên. Ông đã che chở và giúp đỡ chàng, mặc dù gia đình nghèo khổ, bữa cơm chỉ có tương cà, nhưng tình thương trao trọn không ngại gì.

Ngư nói: 'Người cứ ở với tôi,

Ngày mai sẽ hẹn gặp già với vui'.

Giúp đỡ Vân Tiên mà không mong đợi đền đáp, chỉ vì lòng nhân nghĩa chân thành.

Nếu Trịnh Hâm chật hẹp thì Ngư ông cởi mở bấy nhiêu. Nếu cuộc sống của Trịnh Hâm là sự ganh đua, tật nhanh, hám lợi, ích kỷ thì cuộc sống của Ngư ông rất cao quý, không chạy theo tiền bạc, danh vọng. Một cuộc sống bình dị, tự do, thanh thản và trong trắng. Hoàn toàn xa lạ với những mưu mô, sẵn lòng vứt bỏ cả danh dự, lợi ích để đạt được mục tiêu của bản thân. Cuộc sống của Ngư ông dù nghèo khó về vật chất nhưng tràn đầy niềm vui và lòng tin vào cuộc sống. Hòa hợp giữa tình thương và tự nhiên rộng lớn, với thiên nhiên tươi đẹp như thơ.

'Nước trong rửa sạch ruột gan,

Danh lợi chỉ là vấn đề nhỏ nhoi.

Vịnh vui sóng vỗ rì rào,

Mai sau thổi gió, đêm nay đón trăng.

Thong thả làm việc một mình,

Khỏe mạnh nhổ neo, mệt mỏi thả câu xuống.

Thức tỉnh hôm nay, ngắm đêm mai đẹp'

Qua việc thể hiện sự đối lập giữa thiện và ác, Nguyễn Đình Chiểu đã lên án những kẻ bất nhân, thiếu lòng nhân ái. Đồng thời, truyền tải ước mơ về vẻ đẹp của lòng chân thành và tình người trong mỗi con người. Gửi gắm niềm tin và khát vọng vào sự thiện, vào trái tim nhân ái của con người, là tinh thần đồng cảm, đạo đức và cao quý muôn đời.

Phân tích Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong truyện Lục Vân Tiên - mẫu 9

Trong cuốn sách Một số tư liệu về cuộc đời và tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu (NXB Khoa học Xã hội, 1965), G. Ô-ba-rê từng nhận xét: Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu được coi là 'một trong những sản phẩm hiếm hoi của trí tuệ con người, với điểm mạnh là thể hiện chân thực những cảm xúc của một dân tộc'. Một trong những cảm xúc đó là lòng yêu mến và trân trọng cái thiện, đồng thời căm ghét và chỉ trích cái ác trong cuộc sống. Qua đoạn trích 'Vân Tiên gặp nạn', nhà thơ đã minh họa rõ sự đối lập giữa thiện và ác, là bản sắc của toàn bộ tác phẩm.

Trích đoạn “Lục Vân Tiên gặp nạn' nằm trong phần thứ hai của câu chuyện. Đang lẻ loi trên đất khách với đôi mắt mù lòa và nỗi đau vô tận về người mẹ mới khuất, Lục Vân Tiên lại gặp Trịnh Hâm đi về. Sẵn lòng ganh đua, thù oán với Vân Tiên từ trước, Trịnh Hâm lợi dụng cơ hội để hại Vân Tiên. Hắn dụ dỗ tiểu đồng vào rừng, buộc trói rồi giả vờ đưa Vân Tiên lên thuyền, hứa sẽ đưa anh trở về quê hương. Chờ đến khi tối tăm, Trịnh Hâm mới thực hiện hành động tàn ác của mình.

Qua cách xử sự của các nhân vật khi đối mặt với người gặp hoạn: Trịnh Hâm khi gặp Vân Tiên bị mù, ông Ngư và gia đình khi gặp Vân Tiên bị đẩy xuống sông, tác giả đã phơi bày cái ác - được đại diện bởi kẻ tàn ác Trịnh Hâm, cùng với việc ca ngợi cái thiện, đặc biệt là nhân vật ông Ngư và gia đình ông.

Trịnh Hâm là một kẻ tâm địa hèn hạ, tày trời. Ban đầu ghen ghét Vân Tiên, nhưng cho đến khi Vân Tiên mù lòa và gặp nạn, lòng tàn ác của Trịnh Hâm vẫn chưa thỏa mãn. Vân Tiên đã mù, mất hết của cải, đang lẻ loi. Với Vân Tiên, Trịnh Hâm lại là người quen. Nhưng gã hèn nhát Trịnh Hâm lại lợi dụng cơ hội, hại người đang trong cảnh khó khăn, cần sự giúp đỡ:

Lúc ấy, Trịnh Hâm tay trắng,

Đẩy Vân Tiên ngay xuống hồng hạc

Không những thế, Trịnh Hâm còn làm điều đáng kinh tởm, vừa hành án vừa tỏ ra vui vẻ:

Trịnh Hâm lúc đó lên tiếng,

Kêu gọi người tỉnh thức lên từ giấc mộng phôi pha.

Không chỉ không thực hiện lời hứa của mình (hứa đưa Vân Tiên trở về quê), mà còn hại hắn. Đó là sự phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của chính mình. Đối với những người trọng đạo lý của Nho giáo xưa, lời hứa vô cùng trọng đại, là điều quý giá nhất, là dấu hiệu danh dự cho mỗi người: Lời đã nói ra như dao chém đá, một lời hứa nặng tựa núi. Vì thế, hành động của Trịnh Hâm phản ánh tâm địa không chỉ vô nhân vô nghĩa, mà còn gian xảo, quỷ quyệt của hắn. Tất cả chỉ vì lòng ganh ghét, vì sự ghen tức với tài năng của Vân Tiên. Độc ác đó thấm sâu vào trong tâm hồn, trở thành bản chất độc ác của Trịnh Hâm.

 Chỉ với tám dòng thơ, tác giả đã sắp xếp các tình tiết một cách hợp lý, thể hiện diễn biến hành động rất nhanh chóng, tính toán và vô cùng độc ác của Trịnh Hâm. Tâm hồn tàn ác của gã là biểu tượng cho cái ác trong toàn bộ tác phẩm. Đó là sự lừa dối, phản trái của những Bùi Kiệm, Võ Công,... Họ không chỉ một hai lần hại những tâm hồn thuần khiết như Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga…

Nhưng Nguyễn Đình Chiểu không nản lòng với cuộc sống, bức tranh về cái ác, lòng nhân ái của nhà thơ muốn tạo ra sự tương phản để tôn vinh cái thiện. Cái thiện đó được biểu hiện qua lòng hiệp nghĩa và trái tim nhân ái của ông ngư và gia đình ông.

Thấy người gặp nạn dưới sông, ông ngư đã ra tay giải cứu:

Ông chài thấy đâu liền cứu ngay lên bờ

Chẳng mất một chút thời gian để xem xét,

Ngư ông lòng hồn, mụ ông lòng miệng

Từ 'hối' mang ý nghĩa là thúc giục, giục giã. Ông ngư cùng vợ con đang cố gắng cứu sống Vân Tiên. Câu thơ đơn giản, chỉ tường thuật sự việc một cách tự nhiên, nhưng ẩn chứa bao tình cảm của cả một gia đình đối với người gặp nạn. Chính điều này đã tạo ra sự tương phản mạnh mẽ với hành động tàn ác, bất nhân của Trịnh Hâm.

Ngoài ra, ông Ngư và gia đình còn sẵn sàng giúp đỡ người gặp nạn: ông chân thành đề nghị Vân Tiên ở lại sống cùng, sẵn lòng chia sẻ cuộc sống giản dị nhưng ấm áp với người:

'Ngư ông bảo: Ở cùng ta

Ngày mai ta xây nhà cho vui'

 Khi Vân Tiên tỏ ý băn khoăn 'ông đủ điều kiện nuôi mình' ông Ngư đã thể hiện lòng từ bi, tinh thần trọng hiếu của mình qua câu nói:

'Lòng ông chẳng mơ ước điều gì

Mà lòng nhân ái không mong đợi báo ơn'

Ý nghĩa là hành động từ thiện mà không mong chờ sự đền đáp. Đó là sự trong sạch, không vụ lợi của một tâm hồn thuần khiết... Điều này lại được thể hiện qua cuộc sống lao động của ông Ngư. Cuộc sống của ông đơn giản, không theo đuổi vật chất, không ghét bỏ cuộc sống đen tối và vô ích. Ông sống gắn bó với thiên nhiên, tâm hồn ông thanh thản và thư thái:

“Một mình bình yên làm việc

Thưởng thức mưa gió bên dòng sông'

Bằng đoạn thơ này, tác giả truyền tải khát vọng và niềm tin vào điều tốt lành, vào bản chất tốt đẹp của con người lao động bình thường. Cùng với những Hớn Minh, Vương Tử Trực, ông Tiều, ông quán,... ông Ngư đã đại diện cho cái thiện trong tác phẩm Lục Vân Tiên. Thông qua những nhân vật này, Nguyễn Đình Chiểu thể hiện một cái nhìn tiến bộ, lạc quan đậm chất dân tộc.

Giống như toàn bộ tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên, đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn không được Nàng Thơ trang trí về hình thức nhưng chính sự giản dị, mộc mạc của ngôn từ đã làm nổi bật tính cách các nhân vật và sự nhân ái, lạc quan của nhà thơ.

Đặc biệt, đoạn trích mô tả cuộc sống của ông Ngư, ngôn ngữ và lời thơ thanh thoát, duyên dáng, hình ảnh thơ mượt mà, ý nghĩa sâu xa. Đọc đoạn thơ, ta cảm nhận như tác giả đang sống trong nhân vật để thể hiện khát vọng sống của mình.

Qua sự đối lập giữa thiện và ác trong đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn, tác giả đã thể hiện lòng tin vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Điều này cũng là điểm làm nên sức hút của toàn bộ tác phẩm.

Bài giảng: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga - Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các bài văn mẫu lớp 9 hay khác:

• Phân tích câu thơ Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm người thế ấy cũng phi anh hùng (3 mẫu)

• Phân tích nhân vật ông Ngư trong truyện Lục Vân Tiên (3 mẫu)

• Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Bài văn mẫu 1)

Mục lục Văn mẫu | Văn hay 9 theo từng phần:

• Mục lục Văn thuyết minh
• Mục lục Văn tự sự
• Mục lục Văn nghị luận xã hội
• Mục lục Văn nghị luận văn học Tập 1
• Mục lục Văn nghị luận văn học Tập 2

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---

---

---