Kiến thức trọng tâm Sinh học 11 Bài 44: Sinh sản vô tính ở động vật

---

---

Kiến thức trọng tâm Sinh học 11 Bài 44: Sinh sản vô tính ở động vật

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 11 năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 11 Bài 44: Sinh sản vô tính ở động vật theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 11.

A. Lý thuyết bài học

Giống như thực vật, động vật có hai hình thức sinh sản : sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính. Sinh sản vô tính gặp ở nhiều loài động vật có tổ chức thấp, còn sinh sản hữu tính có ở hầu hết động vật không xương sống và động vật có xương sống.

I. SINH SẢN VÔ TÍNH LÀ GÌ?

- Sinh sản vô tính là kiểu sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.

- Cơ sở tế bào học : Sinh sản vô tính dựa trên phân bào nguyên nhiễm (nguyên phân) các tế bào phân chia và phân hóa để tạo ra các cá thể mới.

II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

1. Phân đôi

- Sinh sản bằng cách phân đôi có ở động vật đơn bào và giun dẹp.

2. Nảy chồi

Sinh sản bằng cách nảy chồi có ở bọt biển và ruột khoang

3. Phân mảnh

Sinh sản bằng phân mảnh có ở bọt biển, giun dẹp.

Ví dụ những mảnh nhỏ tách ra từ bọt biển phát triển thành bọt biển mới.

4. Trinh sinh

- Trinh sinh (trinh sản) là hình thức sinh sản, trong đó, tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cá thể mới có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n).

- Trinh sinh thường gặp ở các loài chân đốt như ong, kiến, rệp. Một vài loài cá, lưỡng cư, bò sát cũng có trinh sinh.

- Sinh sản theo kiểu trinh sinh thường xen kẽ với sinh sản hữu tính. Ví dụ, ở ong mật, ong chúa đẻ ra rất nhiều trứng. Những trứng không thụ tinh phát triển thành ong đực có bộ nhiễm sắc thể đơn bội, còn trứng thụ tinh phát triển thành ong thợ và ong chúa có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội.

5. Ưu nhược điểm của sinh sản vô tính

a. Ưu điểm của sinh sản vô tính

- Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu. Vì vậy, có lợi trong trường hợp mật độ quần thế thấp

- Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động, nhờ vậy quần thể phát triển nhanh.

- Tạo ra số lượng lớn con cháu giống nhau trong một thời gian ngắn

b. Nhược điểm của sinh sản vô tính

- Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về mặt di truyền. Vì vậy, khi điều kiện sống thay đổi có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt.

III. ỨNG DỤNG

1. Nuôi mô sống

Tách mô từ cơ thể động vật để nuôi cấy trong môi trường có đủ chất dinh dưỡng vô trùng và nhiệt độ thích hợp, giúp cho mô đó tồn tại và phát triển.

Người ta đã nuôi cấy da người để chữa cho các bệnh nhân bị bỏng da. Tuy nhiên, người ta chưa tạo được cơ thể mới từ nuôi cấy mô sống của động vật có tổ chức cao.

2. Nhân bản vô tính

- Nhân bản vô tính là chuyển nhân của một số tế bào xôma (2n) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích tế bào trứng đó phát triển thành một phôi. Phôi này tiếp tục phát triển thành một cơ thể mới.

- Năm 1996, cừu Đôly là động vật đầu tiên được sinh ra theo phương pháp nhân bản vô tính. Đến nay, người ta đã thành công trong nhân bản vô tính nhiều loài động vật khác nhau như chuột, lợn, bò, chó,… Người ta hi vọng sẽ áp dụng được kĩ thuật nhân bản vô tính để tạo ra các mô, các cơ quan mong muốn, từ đó thay thế các mô, cơ quan bị bệnh, bị hỏng ở người bệnh.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Sinh sản vô tính ở động vật là ?

A. Một cá thể sinh ra một hay nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.

B. Một cá thể luôn sinh ra nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.

C. Một cá thể sinh ra một hay nhiều cá thể giống và khác mình, không có sự kết hợp giữa tỉnh trùng và trứng.

D. Một cá thể luôn sinh ra chỉ một cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.

Lời giải:

Sinh sản vô tính ở động vật là một cá thể luôn sinh ra một hoặc nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng

Đáp án cần chọn là: A

Câu 2: Trong sinh sản vô tính các cá thể mới sinh ra:

A. giống nhau và giống cá thể gốc.

B. khác nhau và giống cá thể gốc.

C. giống nhau và khác cá thể gốc.

D. cả 3 phương án trên.

Lời giải:

Trong sinh sản vô tính các cá thể mới sinh ra giống nhau và giống cá thể gốc

Đáp án cần chọn là: A

Câu 3: Sinh sản vô tính ở động vật chủ yếu dựa trên các hình thức phân bào nào ?

A. Trực phân và nguyên phân.

B. Trực phân và giảm phân.

C. Giảm phân và nguyên phân.

D. Trực phân, giảm phân và nguyên phân.

Lời giải:

Cơ sở của sinh sản vô tính là nguyên phân (ở sinh vật nhân thực) và trực phân ở sinh vật nhân sơ.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Sinh sản vô tính dựa trên cơ sở:

A. phân bào giảm nhiễm

B. phân bào nguyên nhiễm

C. phân bào giảm nhiễm và phân bào nguyên nhiễm

D. phân bào giảm nhiễm, phân bào nguyên nhiễm và thụ tinh

Lời giải:

Sinh sản vô tính dựa trên cơ sở phân bào nguyên nhiễm

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Đặc điểm nào không đúng với sinh sản vô tính ở động vật ?

A. Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian ngắn.

B. Đảm bảo sự ổn định về mặt di truyền qua các thế hệ cơ thể.

C. Cá thể có thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn sinh sản bình thường.

D. Có khả năng thích nghi cao với sự thay đổi của điều kiện môi trường

Lời giải:

Phát biểu sai là D.

Các cá thể sinh ra từ sinh sản vô tính có kiểu gen giống nhau và giống cơ thể mẹ nên khi môi trường thay đổi có thể bị chết hàng loạt → không thích nghi tốt với môi trường.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 6: Ưu điểm của sinh sản vô tính là

A. tạo ra các cá thể con đa dạng và phong phú.

B. tạo ra các cá thể con thích nghi cao với điều kiện môi trường.

C. sinh sản dễ dàng trong điều kiện quần thể có số lượng nhỏ.

D. sinh sản vô tính đóng vai trò quan trọng trong tiến hóa.

Lời giải:

Ưu điểm của sinh sản vô tính là sinh sản dễ dàng trong điều kiện quần thể có số lượng nhỏ

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Hạn chế của sinh sản vô tính là ?

A. tạo ra các thế hệ con cháu không đồng nhất về mặt di truyền, nên thích ứng khác nhau trước điểu kiện môi trường thay đổi.

B. tạo ra các thế hệ con cháu đồng nhất về mặt di truyền, nên thích ứng đồng nhất trước điều kiện môi trường thay đổi.

C. tạo ra các thế hệ con cháu đồng nhất về mặt di truyền, nên thích ứng kém trước điều kiện môi trường thay đổi.

D. tạo ra các thế hệ con cháu đồng nhất về mặt di truyền, nên thích ứng chậm chạp trước điều kiện môi trường thay đổi.

Lời giải:

Sinh sản vô tính tạo ra các cá thể con cháu đồng nhất về mặt di truyền, nên thích ứng kém trước điều kiện môi trường thay đổi, có thể dẫn đến chết hàng loạt.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Khi điều kiện sống thay đổi đột ngột có thể dẫn đến hàng loạt cá thể động vật sinh sản vô tính bị chết, vì sao?

A. Các cá thể giống hệt nhau về kiểu gen.

B. Các cá thể khác nhau về kiểu gen.

C. Do thời tiết khắc nghiệt.

D. Tất cả đều sai.

Lời giải:

Khi điều kiện sống thay đổi đột ngột có thể dẫn đến hàng loạt cá thể động vật sinh sản vô tính bị chết, các cá thể giống hệt nhau về kiểu gen do đó chịu tác động của môi trường như nhau.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 9: Những hình thức sinh sản vô tính nào chỉ có ở động không xương sống ?

A. Phân đôi, nảy chồi.

B. Trinh sinh, phân đôi.

C. Trinh sinh, phân mảnh.

D. Phân mảnh, nảy chồi.

Lời giải:

Những hình thức sinh sản vô tính chỉ gặp ở động vật không xương sống là phân mảnh và nảy chồi.

Phân đôi gặp ở sinh vật đơn bào

Trinh sinh gặp ở ong, cá, bò sát..

Đáp án cần chọn là: D

Câu 10: Hình thức sinh sản vô tính nào có cả ở động vật đơn bào và đa bào?

A. Trinh sinh.

B. Phân mảnh.

C. Nảy chồi.

D. Phân đôi.

Lời giải:

Hình thức sinh sản vô tính có cả ở động vật đơn bào và đa bào (giun dẹp) là phân đôi.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 11: Hình thức sinh sản vô tính nào có ở động vật không xương sống và có xương sống ?

A. Phân đôi.

B. Nảy chồi.

C. Trinh sinh.

D. Phân mảnh.

Lời giải:

Trinh sinh có ở ong, bò sát, lưỡng cư nên có ở cả ở động không xương sống và có xương sống

Đáp án cần chọn là: C

Câu 12: Có bao nhiêu loài sinh vật sau đây có hình thức sinh sản trinh sinh?

(1). Ong. (2). Chuột túi.

(3). Mối. (4). Ếch.

(5). Rệp. (6). Kiến.

(7). Muỗi. (8). Thằn lằn đá.

A. 2

B. 6

C. 4

D. 8

Lời giải:

Các loài sinh vật có hình thức sinh sản trinh sinh là: 1, 3, 4, 5, 6, 8

Đáp án cần chọn là: B

Câu 13: Kiểu sinh sản nào sau đây bao gồm các kiểu còn lại

A. phân đôi.

B. phân mảnh.

C. nảy chồi.

D. sinh sản vô tính.

Lời giải:

Sinh sản vô tính bao gồm các kiểu A, B, C

Đáp án cần chọn là: D

Câu 14: Sinh sản vô tính gồm các kiểu?

A. phân đôi, phân mảnh.

B. phân mảnh, nảy chỗi.

C. nảy chồi, trinh sản.

D. Cả A và C.

Lời giải:

Những hình thức sinh sản vô tính:

Phân mảnh và nảy chồi chỉ gặp ở động vật không xương sống

Phân đôi gặp ở sinh vật đơn bào

Trinh sinh gặp ở ong, cá, bò sát..

Đáp án cần chọn là: D

Câu 15: Hình thức sinh sản vô tính nào ở động vật diễn ra đơn giản nhất ?

A. Phân đôi.

B. Trinh sinh.

C. Nảy chồi

D. Phân mảnh.

Lời giải:

Phân đôi là đơn giản nhất vì từ 1 tế bào → 2 tế bào

Đáp án cần chọn là: A

Câu 16: Hình thức sinh sản vô tính nào ở động vật diễn ra đơn giản nhất ?

A. Phân đôi.

B. Trinh sinh.

C. Nảy chồi

D. Phân mảnh.

Lời giải:

Phân đôi là đơn giản nhất vì từ 1 tế bào → 2 tế bào

Đáp án cần chọn là: A

Câu 17: Từ một cơ thể mẹ chỉ hình thành được 2 cơ thể mới giống nhau và giống hệt mẹ được gọi là

A. trực phân

B. phân bào nguyên nhiễm

C. phân mảnh

D. sinh đôi

Lời giải:

Đây là hình thức trực phân ở động vật đơn bào.

B sai vì nguyên phân hình thành 2 tế bào nhưng chưa phải là cơ thể

C sai vì phân mảnh tạo ra nhiều hơn 2 cơ thể

D sai vì sinh đôi có thể tạo ra 2 cơ thể khác nhau.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 18: Từ một cơ thể mẹ chỉ hình thành được 2 cơ thể mới giống nhau và giống hệt mẹ được gọi là

A. trực phân

B. phân bào nguyên nhiễm

C. phân mảnh

D. sinh đôi

Lời giải:

Đây là hình thức trực phân ở động vật đơn bào.

B sai vì nguyên phân hình thành 2 tế bào nhưng chưa phải là cơ thể

C sai vì phân mảnh tạo ra nhiều hơn 2 cơ thể

D sai vì sinh đôi có thể tạo ra 2 cơ thể khác nhau.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 19: Phân đôi là hình thức sinh sản phổ biến ở

A. giun dẹp và giun đất.

B. vi khuẩn và động vật đơn bào.

C. trùng roi và thuỷ tức.

D. bọt biển và trùng đế giày.

Lời giải:

Phân đôi chủ yếu ở vi khuẩn và động vật đơn bào, giun dẹp

giun đất sinh sản hữu tính, bọt biển, giun dẹp, ruột khoang có các hình thức nảy chồi, phân mảnh.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 20: Phân đôi là hình thức sinh sản có ở:

A. động vật đơn bào và động vật đa bào.

B. động vật đơn bào

C. động vật đơn bào và giun dẹp.

D. động vật đa bào.

Lời giải:

Phân đôi là hình thức sinh sản có ở động vật đơn bào và giun dẹp.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 21: Mỗi mảnh vụn cơ thể mẹ có thể tái sinh thành một cơ thể hoàn chỉnh là kiểu sinh sản thường gặp ở

A. Ruột khoang.

B. Chân khớp ( tôm, cua).

C. Bọt biển.

D. Thằn lằn.

Lời giải:

Đây là hình thức phân mảnh, hình thức này có ở bọt biển.

Ruột khoang có hình thức nảy chồi, chân khớp, thằn lằn sinh sản hữu tính hoặc vô tính nhưng không phải phân mảnh

Đáp án cần chọn là: C

Câu 22: Phân mảnh là hình thức sinh sản có ở:

A. trùng roi và bọt biển.

B. bọt biển và giun dẹp.

C. a míp và trùng đế giày.

D. a míp và trùng roi

Lời giải:

Phân mảnh là hình thức sinh sản có ở bọt biển và giun dẹp.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 23: Nguyên tắc của nhân bản vô tính là chuyển nhân của tế bào

A. xôma (n) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích tế bào trứng đã được cấy nhân phát triển thành phôi rồi phát triển thành cơ thể mới

B. xôma (2n) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích tế bào trứng đã được cấy nhân phát triển thành phôi rồi phát triển thành cơ thể mới

C. xôma (2n) vào một tế bào trứng, rồi kích thích tế bào trứng đã được cấy nhân phát triển thành phôi rồi phát triển thành cơ thể mới

D. xôma, kích thích tế bào trứng đã được cấy nhân phát triển thành phôi rồi phát triển thành cơ thể mới

Lời giải:

Nguyên tắc của nhân bản vô tính là chuyển nhân của tế bào xôma (2n) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích tế bào trứng đã được cấy nhân phát triển thành phôi rồi phát triển thành cơ thể mới

Đáp án cần chọn là: B

Câu 25: Truyền máu giữa hai anh em sinh đôi cùng trứng có thể coi là

A. tự ghép vì hai cơ thể có kiểu gen hoàn toàn giống nhau.

B. đồng ghép, vì đây là hai cơ thể khác nhau.

C. dị ghép, vì hai cơ thể có thể không cùng nhóm máu

D. trường hợp này không phải là ghép mô.

Lời giải:

Truyền máu không được coi là ghép mô vì các tế bào máu này chỉ làm nhiệm vụ vận chuyển khí, dưỡng chất sau đó các tế bào này được thay thế bởi các tế bào mới mà cơ thể sản sinh ra.

Nếu ghép tế bào tủy xương hoặc tế bào sinh máu mới được coi là ghép mô.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 26: Ghép tủy giữa hai anh em sinh đôi cùng trứng có thể coi là

A. tự ghép vì hai cơ thể có kiểu gen hoàn toàn giống nhau.

B. đồng ghép, vì đây là hai cơ thể anh em sinh đôi cùng trứng.

C. dị ghép, vì hai cơ thể có thể không cùng nhóm máu.

D. trường hợp này không phải là ghép mô.

Lời giải:

Ghép tủy giữa hai anh em sinh đôi cùng trứng có thể coi là đồng ghép, vì đây là hai cơ thể anh em sinh đôi cùng trứng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 27: Trường hợp nào sau đây không phải là ứng dụng của sinh sản vô tính?

A. Nuôi cây mô trong môi trường nhân tạo.

B. Ghép cơ quan từ người này sang người khác.

C. Chuyển gen từ loài này sang loài khác.

D. Nhân bản vô tính ở động vật.

Lời giải:

Chuyển gen từ loài này sang loài khác là ứng dụng của công nghệ gen chứ không phải ứng dụng của sinh sản vô tính.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 28: Ứng dụng của sinh sản vô tính ở động vật là?

A. Nuôi cây mô trong môi trường nhân tạo.

B. Ghép cơ quan từ người này sang người khác.

C. Nhân bản vô tính ở động vật.

D. Cả A, B và C

Lời giải:

Ứng dụng của sinh sản vô tính ở động vật là: nuôi cây mô trong môi trường nhân tạo; ghép cơ quan từ người này sang người khác; nhân bản vô tính ở động vật.; …

Đáp án cần chọn là: D

Câu 29: Dị ghép là trường hợp

A. lấy mô từ chỗ này cấy vào chỗ khác trên cùng một cơ thể.

B. ghép mô từ người này sang người khác không cùng huyết thống.

C. ghép mô từ người anh chị em song sinh cùng trứng

D. cấy mô nhân tạo vào cơ thể sống.

Lời giải:

Dị ghép là ghép mô từ loài này sang loài khác.

A là tự ghép

C là đồng ghép

Đáp án cần chọn là: B

Câu 30: Đồng ghép là trường hợp

A. lấy mô từ chỗ này cấy vào chỗ khác trên cùng một cơ thể.

B. ghép mô từ loài này sang loài khác.

C. ghép mô từ người này sang người khác không cùng huyết thống.

D. lấy tế bào từ anh/chị/em song sinh cùng trứng ghép cho nhau..

Lời giải:

Đồng ghép là trường hợp lấy tế bào từ anh/chị/em song sinh cùng trứng ghép cho nhau..

Dị ghép là ghép mô từ loài này sang loài khác.

Đáp án cần chọn là: D

C. Giải bài tập sgk

• Trả lời câu hỏi Sinh 11 Bài 44 trang 171: - Cho ví dụ về một số động vật có sinh sản vô tính.

• Trả lời câu hỏi Sinh 11 Bài 44 trang 173: - Cho biết những điểm giống nhau và khác nhau giữa các hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh và trinh sinh.

• Bài 1 (trang 174 SGK Sinh 11): So sánh sinh sản vô tính ở thực vật và động vật.

• Bài 2 (trang 174 SGK Sinh 11): Khi điều kiện sống thay đổi đột ngột ...

• Bài 3 (trang 174 SGK Sinh 11): Phân biệt sinh sản vô tính và tái sinh các bộ phận cơ thể.

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

• Sinh học 11 Bài 45: Sinh sản hữu tính ở động vật
• Sinh học 11 Bài 46: Cơ chế điều hòa sinh sản
• Sinh học 11 Bài 47: Điều khiển sinh sản ở động vật và sinh đẻ có kế hoạch ở người
• Sinh học 11 Bài 48: Ôn tập chương 2, 3 và 4
• Sinh học 11 Bài 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

---

---

---