Các dạng bài toán khử oxit kim loại bằng C, CO và cách giải

---

---

Với Các dạng bài toán khử oxit kim loại bằng C, CO và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa 11.

Các dạng bài toán khử oxit kim loại bằng C, CO và cách giải

I. Lý thuyết và phương pháp giải

- CO, C ở nhiệt độ cao có thể khử được các oxit kim loại đứng sau Al trong dãy điện hóa.

1. Khử oxit kim loại bằng CO   

- Tổng quát:  M₂O_n + nCO 2M + nCO₂↑

Ví dụ:

CuO + CO CO₂ + Cu

- Để giải các bài tập tính toán khi khử oxi kim loại bằng CO, cần phối hợp nhuần nhuyễn các định luật  bảo toàn như bảo toàn nguyên tố; bảo toàn khối lượng. 

+ Bảo toàn khối lượng:

m_{oxit KL} + m_CO = m_KL + m_CO2

m_{oxit KL}  = m_KL + m_O

+ Bảo toàn nguyên tố:  n_O(Oxit) = n_CO = n_CO2

2. Khử oxit kim loại bằng C

- Ở nhiệt độ cao, C có thể khử  một số oxit kim loại như CuO, PbO, ZnO,… thành kim loại.

Ví dụ: 

2CuO + C CO₂ + 2Cu

- Thường khi khử oxit kim loại bằng C sẽ sinh ra hỗn hợp khí CO và CO₂

 Bảo toàn nguyên tố C ta có: n_C = n_CO2 + n_CO

- Để giải nhanh các bài tập cần phối hợp các phương pháp bảo toàn electron, bảo toàn nguyên tố, bảo toàn khối lượng hoặc tăng giảm khối lượng.

II. Ví dụ minh họa

Câu 1: Cho luồng khí CO (dư) đi qua 56 gam hỗn hợp X gồm CuO và MgO nung nóng đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 49,6 gam chất rắn. Khối lượng CuO có trong hỗn hợp X là

A. 48 gam.           

B. 40 gam.        

C. 16 gam        

D. 32 gam.

Hướng dẫn

Cho CO dư qua hỗn hợp X thì chỉ CuO bị khử.

CO + CuO   Cu + CO₂

n_CuO = n_O = n_{chất rắn giảm} =  = 0,4 mol

⇒ m_CuO = 0,4.64 = 16 gam

Đáp án: C

Câu 2: Khử hoàn toàn một oxit sắt X ở nhiệt độ cao cần vừa đủ V lít khí CO (ở đktc), sau phản ứng thu được 33,6 gam Fe và 17,92 lít khí CO₂ (đktc). Công thức của X và giá trị V lần lượt là

A. Fe₃O₄ và 17,92.        

B. Fe₃O₄ và 8,96

C. FeO và 8,96        

D. Fe₂O₃ và 17,92.

Hướng dẫn

Bảo toàn nguyên tố C:

n_CO = n_CO2 = 0,8 mol ⇒ V_CO = 17,92 lít

Gọi CT của X là: Fe_xO_y

n_Fe = 0,6 mol  

n_O(oxit) = n_CO = 0,8 mol

⇒ x : y = 0,6 : 0,8 = 3 : 4

Vậy X là Fe₃O₄

Đáp án: A

Câu 3: Cho   hỗn hợp X gồm CuO và ZnO có tỉ lệ mol là 1:1 tác dụng với 2,4 gam C thu được hỗn hợp khí Y. Dẫn toàn bộ khí Y qua nước vôi trong thấy xuất hiện 10 gam kết tủa.Phần trăm khối lượng của CuO trong hỗn hợp X là:

A.49%                                    B. 49,69%

C. 59%                                    D. 59,69%

Hướng dẫn

Hỗn hợp khí X gồm CO và CO₂

n_C = 0,2 mol; n_CO = n↓ = 0,1mol 

Bảo toàn nguyên tố C:  n_CO = n_C - n_CO2 = 0,1 mol

Gọi n_CuO = n_ZnO = x mol

Bảo toàn electron ta có: 2x + 2x = 0,1.2 + 0,1.4

⇒ x = 0,15 mol

⇒ m_CuO = 0,15.80 = 12 gam; m_ZnO = 0,15.81 = 12,15gam 

⇒ %m_CuO = .100 = 49,69%

Đáp án B

III. Bài tập tự luyện

Câu 1: Cho luồng khí CO đi qua ống sứ đựng m gam hỗn hợp X gồm Fe và Fe_xO_y, nung nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 64 gam chất rắn Y trong ống sứ và 11,2 lít hỗn hợp khí có tỉ khối so với hiđro là 20,4. Giá trị của m là

A. 65,6.                                                   

B. 72,0.                     

C. 70,4.                                                   

D. 66,5.

Câu 2: Cho 2,24 lít khí CO (đktc) phản ứng vừa đủ với 10 gam hỗn hợp X gồm CuO và MgO. Phần trăm khối lượng của MgO trong X là:

A. 20%                           

B. 40%       

C. 60%                                                    

D. 80%

Câu 3: Cho luồng khí CO (dư) đi qua ống sứ đựng 5,36 gam hỗn hợp FeO và Fe₂O₃ (nung nóng), thu được m gam chất rắn và hỗn hợp khí X. Cho X vào dung dịch Ca(OH)₂ dư, thu được 9 gam kết tủa. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là

A. 3,75                      

B. 3,88                      

C. 2,48                      

D. 3,92

Câu 4: Cho luồng khí CO dư đi qua hỗn hợp gồm CuO, Al₂O₃, ZnO, Fe₂O₃, nung nóng, đến khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp rắn có chứa đồng thời:

A. Al₂O₃, Zn, Fe, Cu        

B. Al₂O₃, ZnO, Fe, Cu      

C. Al, Zn, Fe, Cu              

D. Cu, Al, ZnO, Fe

Câu 5: Dẫn từ từ V lít khí CO (ở đktc) đi qua một ống sứ đựng lượng dư hỗn hợp rắn gồm CuO, Fe₂O₃ (ở nhiệt độ cao). Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được khí X. Dẫn toàn bộ khí X ở trên vào lượng dư dung dịch Ca(OH)₂ thì tạo thành 4 gam kết tủa. Giá trị của V là

A. 0,896 lít.          

B. 1,120 lít.          

C. 0,224 lít.          

D. 0,448 lít.

Câu 6: Dẫn 8,96 lít khí CO (đktc) qua 13,44 gam hỗn hợp rắn gồm Fe₃O₄, Fe₂O₃ và CuO nung nóng, đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được m gam rắn X và hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với He bằng 9. Giá trị của m là

A. 9,68 gam.                    

B. 10,24 gam.                   

C. 9,86 gam.                    

D. 10,42 gam.

Câu 7: Cho luồng khí CO (dư) đi qua 9,1 gam hỗn hợp gồm CuO và Al₂O₃ nung nóng đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 8,3 gam chất rắn. Khối lượng CuO có trong hỗn hợp ban đầu là

A. 0,8 gam.         

B. 8,3 gam.         

C. 2,0 gam.          

D. 4,0 gam.
Câu 8: Khử hoàn toàn 18,0 gam một oxit kim loại M cần 5,04 lít khí CO (đktc). Công thức của oxit là

A. Fe₂O₃.           

B. FeO.              

C. CuO.             

D. ZnO.
Câu 9: Cho 4,48 lít khí CO (ở đktc) từ từ đi qua ống sứ nung nóng đựng 8 gam một oxit sắt đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khí thu được sau phản ứng có tỉ khối so với hiđro bằng 20. Công thức của oxit sắt và phần trăm thể tích của khí CO₂ trong hỗn hợp khí sau phản ứng.

A. Fe₂O₃; 75%.          

B. Fe₃O₄; 75%.                             

C. FeO; 75%.          

D. Fe₂O₃; 65%.
Câu 10: Hoà tan hoàn toàn 20,0 gam một oxit kim loại bằng dung dịch H₂SO₄ loãng thu được 50,0 gam muối. Khử hoàn toàn lượng oxit đó thành kim loại ở nhiệt độ cao cần V lít khí CO (đktc). Giá trị của V là

A. 2,80 lít.           

B. 5,60 lít.           

C. 6,72 lít.            

D. 8,40 lít.

Đáp án tham khảo

1.C

2. A

3. D

4. A

5. A

6. B

7. D

8. C

9. A

10. D

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 11 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Các dạng bài toán cho H+ vào muối carbonate và ngược lại hay nhất
• Trắc nghiệm lý thuyết Chương 4 đại cương về hóa học hữu cơ có lời giải
• Cách xác định công thức phân tử hợp chất hữu cơ hay nhất
• Trắc nghiệm lý thuyết Chương 1 Sự điện li có lời giải
• Bài tập viết phương trình điện li và tính nồng độ mol các ion trong dung dịch và cách giải

---

---

---