Xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần các nguyên tố và cách giải

---

---

Với bài viết Xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần các nguyên tố và cách giải sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi môn Hóa học 8.

Xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần các nguyên tố và cách giải

A. Lý thuyết và phương pháp giải

Gọi công thức tổng quát là A_xB_y

Để xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần các nguyên tố ta cần thực hiện các bước sau:

+ Bước 1: Tìm khối lượng mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất

Ta có m_A = $\frac{\%m_A.M_{A_x{B}_y}}{100}$ (gam), m_B = $\frac{\%m_B.M_{A_x{B}_y}}{100}$ (gam)

+ Bước 2: Tìm số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất

Công thức: n_A = $\frac{m_A}{M_A}$ (mol), n_B =  $\frac{m_B}{M_B}$(mol)

+ Bước 3: Lập công thức hóa học của hợp chất.

Lưu ý: Nếu đề bài không cho dữ kiện tính khối lượng mol thì ta cần thực hiện theo cách sau: x : y = $\frac{\%m_A}{M_A}:\frac{\%m_B}{M_B}$

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Một hợp chất có thành phần các nguyên tố là 60% Mg và 40% O. Xác định công thức hóa học của hợp chất (biết khối lượng mol của hợp chất là 40 g/mol).

Hướng dẫn giải

+ Khối lượng của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là:

Ta có m_Mg = $\frac{60.40}{100}$ = 24 g, m_O = $\frac{40.40}{100}$ = 16 g.

+ Số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là

Ta có n_Mg = $\frac{24}{24}$ = 1 (mol), n_O = $\frac{16}{16}$ = 1 (mol)

Suy ra trong 1 phân tử hợp chất có 1 nguyên tử Mg, 1 nguyên tử O

Vậy công thức hóa học của hợp chất là MgO.

Ví dụ 2: Cho hợp chất gồm sắt và oxi, biết %Fe = 72,41%. Tìm công thức hóa học của hợp chất.

Hướng dẫn giải

Gọi công thức của hợp chất là Fe_xO_y (x, y nguyên dương)

%O = 100% - %Fe = 100% - 72,41% = 27,59%

Ta có x : y = $\frac{72,41\%}{56}:\frac{27,59\%}{16}$ = 3 : 4 suy ra x = 3, y = 4

Vậy công thức hóa học của hợp chất là: Fe₃O₄

Ví dụ 3: Hợp chất X có khối lượng mol là 85 g/mol và chứa Na, N và O. Biết thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố là %Na = 27,06%, %N = 16,47%, %O = 56,47%. Hãy xác định công thức hóa học của hợp chất X.

Hướng dẫn giải

+ Khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất X là

Ta có m_Na = $\frac{27,06.85}{100}$ = 23 g, m_N = $\frac{16,47.85}{100}$ = 14 g, m_O = $\frac{56,47.85}{100}$ = 48 g

+ Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố trong một mol hợp chất X là

Ta có n_Na = 23 : 23 = 1 mol, n_N = 14 : 14 = 1 mol, n_O = 48 : 16 = 3 mol

Vậy trong 1 phân tử hợp chất X có 1 nguyên tử Na, 1 nguyên tử N, 3 nguyên tử O.

Vậy công thức hóa học của hợp chất X là NaNO₃.

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Một hợp chất có thành phần các nguyên tố là 27,27% C, 72,73% O. Hãy xác định công thức hóa học của hợp chất (biết khối lượng mol của hợp chất là 44 g/mol).

A. CO

B. CO₂

C. CO₃

D. CO₄

Đáp án: Chọn B

+ Khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là

Ta có m_C = $\frac{27,27.44}{100}$ = 12 g, m_O = $\frac{72,73.44}{100}$ = 32 g

+ Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố trong hợp chất là

n_C = 12 : 12 = 1 mol, n_O = 32 : 16 = 2 mol

Suy ra trong một phân tử hợp chất có 1 nguyên tử C và 2 nguyên tử O

Vậy công thức hóa học của hợp chất là CO₂

Câu 2: Cho hợp chất có các nguyên tố K, O, H biết thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố lần lượt là %K = 69,64%, %O = 28,57%, %H = 1,79% và khối lượng mol của hợp chất là 56 g/mol. Công thức của hợp chất là

A. KOH

B. K₂(OH)

C. K(OH)₂

D. K₂O

Đáp án: Chọn A

Khối lượng của mõi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là

Ta có m_K = 39 g, m_O = 16g, m_O = 1 g

Số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là:

Có n_K = 39 : 39 = 1 mol, n_O = 16 : 16 = 1 mol, n_H = 1 : 1 = 1mol

Vậy công thức hóa học của hợp chất là KOH.

Câu 3: Trong hợp chất C₃H₇OH hãy cho biết có bao nhiêu mol nguyên tử H có trong 1 mol hợp chất

A. 5

B. 6

C. 7

D. 8

Đáp án: Chọn D

Trong hợp chất C₃H₇OH có chứa 8 nguyên tử H nên trong 1 mol phân tử hợp chất có chứa 8 mol nguyên tử H.

Câu 4: Một hợp chất có thành phần các nguyên tố là 80,25% Zn và 19,75% O. Xác định công thức hóa học của hợp chất (biết khối lượng mol của hợp chất là 81 g/mol).

A. ZnO

B. Zn(OH)₂

C. ZnO₂

D. Zn₂O

Đáp án: Chọn A

Gọi công thức của hợp chất là Zn_xO_y 

Ta có x : y = $\frac{80,25\%}{65}:\frac{19,75\%}{16}$ = 1 : 1

Vậy công thức hóa học của hợp chất là ZnO.

Câu 5: Một chất gồm 2 nguyên tố kết hợp với nhau theo tỉ lệ khối lượng 3 phần Mg với 4 phần S. Công thức hóa học đơn giản của hợp chất là

A. Mg₂S

B. Mg₂S₂

C. MgS

D. MgS₂

Đáp án: Chọn C

Số mol Mg kết hợp với S là n_Mg = 3 : 24 = 0,125 mol

Số mol S kết hợp với Mg là n_S = 4 : 32 = 0,125 mol

Vậy 0,125 mol nguyên tử Mg kết hợp với 0,125 nguyên tử S

Suy ra 1 mol nguyên tử Mg kết hợp với 1 mol nguyên tử S

Vậy công thức hóa học đơn giản của hợp chất là MgS

Câu 6: Chọn đáp án đúng

A. Có 5 bước để xác định công thức hóa học của hợp chất khi biết thành phần các nguyên tố.

B. Công thức tính khối lượng nguyên tố A trong hợp chất A_xB_y khi biết biết thành phần phần trăm về khối lượng: m_A = $\frac{\%m_A.M_{A_x{B}_y}}{100}$ (gam)

C. Công thức tính số mol của nguyên tử nguyên tố là n = m.M

D. Đơn vị của khối lượng mol là gam.

Đáp án: Chọn B

Câu 7: Cho hợp chất có khối lượng mol là 233 g/mol và chứa Ba, S và O. Biết thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố là %Ba = 58,80%, %S = 13,73%, %O = 27,47%. Hãy xác định công thức hóa học của hợp chất.

A. BaSO₂

B. BaSO₃

C. Ba₂SO₃

D. BaSO₄

Đáp án: Chọn D

Khối lượng của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là

Ta có m_Ba = 137 g, m_S = 32 g, m_O = 64 g

Số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là

Có n_Ba = 137 : 137 = 1 mol, n_S = 32 : 32 = 1 mol, n_O = 64 : 16 = 4 mol

Vậy công thức hóa học của hợp chất là BaSO₄

Câu 8: Cho hợp chất C₄H₉COOH. Tổng số mol của nguyên tử C và H có trong 1 mol hợp chất là

A. 12 mol

B. 13 mol

C. 14 mol

D. 15 mol

Đáp án: Chọn D

Trong hợp nhất có 5 nguyên tử C, 10 nguyên tử H nên trong 1 mol phân tử hợp chất có 5 mol nguyên tử C và 10 mol nguyên tử H

Vậy tổng số mol của nguyên tử C và H là 5 + 10 = 15 mol.

Câu 9: Một hợp chất A có công thức NO_x biết khối lượng mol là 46 g/mol và thành phần phần trăm về khối lượng của N là %N = 30,43%. Công thức của hợp chất A là

A. NO

B. NO₂

C. NO₃

D. NO₄

Đáp án: Chọn B

%O = 100% - %N = 100% - 30,43% = 69,57%

Có m_O = $\frac{69,57.46}{100}$ = 32 g/mol

Số mol của nguyên tử O có trong 1 mol hợp chất là n_O = 32 : 16 = 2 mol

Vậy công thức hóa học của hợp chất A là NO₂

Câu 10: Tìm công thức hóa học của hợp chất Y biết khối lượng mol của Y là 122,5 g/mol và thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố là %K = 31,84% và %Cl = 28,98%, còn lại là phần trăm khối lượng của O. Xác định công thức hóa học của hợp chất Y.

A. KClO₃

B. KClO

C. KClO₂

D. K₂ClO

Đáp án: Chọn A

%O = 100% - (31,84% + 28,98%) = 39,18%

Khối lượng của mối nguyên tố trong 1 mol hợp chất là

Ta có m_K = 39 gam, m_Cl = 35,5 gam, m_O = 48 gam

Số mol nguyên tử mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là

Có n_K = 39 : 39 = 1 mol, n_Cl = 35,5 : 35,5 = 1 mol, n_O = 48 : 16 = 3 mol.

Vậy công thức hóa học của hợp chất Y là KClO₃.

Xem thêm phương pháp giải các dạng bài tập Hóa học lớp 8 hay, chi tiết khác:

• Bài tập tính theo phương trình hóa học và cách giải
• Bài tập có chất dư trong phản ứng và cách giải
• Tính hiệu suất phản ứng và cách giải bài tập
• Bài tập lý thuyết về oxi, không khí, sự cháy và cách giải
• Phản ứng cháy của kim loại, phi kim, hợp chất trong oxi và cách giải

---

---

---