Kiến thức trọng tâm Sinh học 12 Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 12 để chuẩn bị cho kì thi THPT Quốc gia năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 12 Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 12.

A. Lý thuyết bài học

I. TẠO GIỐNG THUẦN DỰA TRÊN NGUỒN BIẾN DỊ TỔ HỢP

Các bước tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp:

- Tạo ra các dòng thuần khác nhau.

- Lai giống và tạo ra những tổ hợp gen mong muốn.

- Tiến hành cho tự thụ phấn hoặc giao phối gần để tạo ra giống thuần chủng.

Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

II. TẠO GIỐNG LAI CÓ ƯU THẾ LAI CAO

1. Khái niệm về ưu thế lai

- Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, phẩm chất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội so với các dạng bố mẹ.

- Ưu thế lai đạt cao nhất ở F₁ sau đó giảm dần qua các thế hệ suy ra đây là lí do không dùng con lai F₁ làm giống, chỉ dùng vào mục đích kinh tế.

2. Cơ sở di truyền của ưu thế lai

- Giả thuyết siêu trội: Ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có được kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với các dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử.

- Con lai F₁ không dùng làm giống vì ở các thế hệ sau tỉ lệ dị hợp giảm dẫn -> ưu thế lai giảm.

3. Phương pháp tạo ưu thế lai

Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

- Tạo dòng thuần chủng khác nhau.

Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

- Lai các dòng thuần chủng với nhau để tìm các tổ hợp lai có năng suất cao.

4. Thành tựu ứng dụng ưu thế lai trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam

- Vật nuôi: Lợn lai kinh tế, bò lai....

- Cây trồng: Ngô lai Baiosit, các giống lúa....

Bài 18: Chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Giống vật nuôi, cây trồng là tập hợp sinh vật

Do con người chọn tạo ra, có phản ứng như nhau trước cùng 1 điều kiện ngoại cảnh
Có những đặc điểm di truyền đặc trưng, chất lượng tốt, năng suất cao và ổn định
Thích hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, kĩ thuật sản xuất nhất định
Tất cả các ý trên.

Đáp án:

Phương án đúng là D. Tất cả các ý trên.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 2: Ý nào không phải là đặc điểm của giống vật nuôi, cây trồng?

Tập hợp các sinh vật nội địa.
Có những đặc điểm di truyền đặc trưng, chất lượng tốt, năng suất cao và ổn định
Thích hợp với điều kiện khí hậu, đất đai, kĩ thuật sản xuất nhất định.
Tập hợp sinh vật do con người chọn tạo ra, có phản ứng như nhau trước cùng 1 điều kiện ngoại cảnh

Đáp án:

Phương án đúng là A. Tập hợp các sinh vật nội địa không phải là đặc điểm của giống vật nuôi, cây trồng

Đáp án cần chọn là: A

Câu 3: Người ta thường sử dụng nguồn nguyên liệu nào để chọn tạo giống

Nguồn tự nhiên
Nguồn nhân tạo
Nguồn lai giống.
Cả A và B.

Đáp án:

Người ta thường sử dụng cả nguồn nguyên liệu tự nhiên và nhân tạo

Đáp án cần chọn là: D

Câu 4: Người ta thường sử dụng nguồn nguyên liệu nào để chọn tạo giống

Nguồn tự nhiên và nhân tạo.
Chỉ dùng nguồn nhân tạo
Nguồn lai giống và đột biến.
Chỉ dùng nguồn tự nhiên.

Đáp án:

Người ta thường sử dụng cả nguồn nguyên liệu tự nhiên và nhân tạo

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Phương pháp chủ yếu để tạo ra biến dị tổ hợp trong chọn giống vật nuôi, cây trồng là

Sử dụng các tác nhân hoá học.
Thay đổi môi trường
Sử dụng các tác nhân vật lí
Lai giống.

Đáp án:

Lai giống là phương pháp chủ yếu để tạo ra biến dị tổ hợp

Đáp án cần chọn là: D

Câu 6: Lai giống là phương pháp chủ yếu để tạo ra?

Đột biến.
Ưu thế lai
Biến dị tổ hợp.
Dòng thuần chủng.

Đáp án:

Lai giống là phương pháp chủ yếu để tạo ra biến dị tổ hợp.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Trong chọn giống, người ta tiến hành tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết nhằm

Tăng tỉ lệ thể dị hợp
Giảm tỉ lệ thể đồng hợp
Tăng biến dị tổ hợp.
Tạo dòng thuần chủng.

Đáp án:

Tiến hành tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết nhằm tạo điều kiện để làm tăng sự xuất hiện của các cá thể có kiểu gen đồng hợp → tạo dòng thuần chủng hình thành dòng thuần chủng

Đáp án cần chọn là: D

Câu 8: Trong chọn giống, người ta tiến hành tự thụ phấn bắt buộc và giao phối cận huyết nhằm

Tạo ưu thế lai.
Tạo dòng thuần chủng.
Tạo đột biến gen.
Tạo biến dị tổ hợp.

Đáp án:

Đáp án cần chọn là: B

Câu 9: Khi tự thụ phấn các cá thể mang n cặp gen dị hợp phân li độc lập, số dòng thuần chủng XH theo công thức tổng quát nào sau đây?

2ⁿ
4ⁿ
(½)ⁿ
2³ⁿ

Đáp án:

Khi tự thụ phấn các cá thể mang n cặp gen dị hợp phân li độc lập, số dòng thuần chủng tạo thành là 2ⁿ

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Khi tự thụ phấn các cá thể mang 3 cặp gen dị hợp phân li độc lập, số dòng thuần chủng XH theo công thức?

2³
4³
(½)³
2^3.3

Đáp án:

Khi tự thụ phấn các cá thể mang 3 cặp gen dị hợp phân li độc lập, số dòng thuần chủng tạo thành là 2³

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Cho cây có kiểu gen AabbDd tự thụ phấn qua nhiều thế hệ sẽ tạo ra tối đa bao nhiêu dòng thuần?

Đáp án:

Cây AabbDd tự thụ phấn qua nhiều thể hệ

Cặp Aa tự thụ phấn cho ra 2 dòng thuần AA, aa

Cặp bb chỉ cho 1 dòng thuần: bb

Cặp Dd cho 2 dòng thuần: DD, dd

→ Cho tối đa 4 dòng thuần

Đáp án cần chọn là: B

Câu 12: Cho cây có kiểu gen Aabbdd tự thụ phấn qua nhiều thế hệ sẽ tạo ra tối đa bao nhiêu dòng thuần?

Đáp án:

Cây AabbDd tự thụ phấn qua nhiều thể hệ

Cặp Aa tự thụ phấn cho ra 2 dòng thuần AA, aa

Cặp bb và dd chỉ cho 1 dòng thuần: bb, dd

→ Cho tối đa 2 dòng thuần

Đáp án cần chọn là: A

Câu 13: Cho biết các công đoạn được tiến hành trong chọn, tạo giống như sau:

1. Chọn lọc các tổ hợp gen mong muốn.

2. Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau.

3. Lai các dòng thuần chủng với nhau.

4. Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen mong muốn.

Việc tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp được thực hiện theo quy trình:

(4) → (1) → (2) → (3).
(2) → (3) → (4) → (1).
(1) → (2) → (3) → (4).
(2) → (3) → (1) → (4).

Đáp án:

Quy trình đúng là : (2) → (3) → (1) → (4).

Đáp án cần chọn là: D

Câu 14: Cho biết các công đoạn được tiến hành trong chọn, tạo giống như sau:

(1) Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen khác nhau.

(2) Tạo dòng thuần chủng có kiểu gen mong muốn.

(3) Chọn lọc các tổ hợp gen mong muốn.

(4) Lai các dòng thuần chủng với nhau.

Việc tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp được thực hiện theo quy trình:

(4) → (1) → (2) → (3).
(2) → (3) → (4) → (1).
(1) → (4) → (3) → (2).
(2) → (3) → (1) → (4).

Đáp án:

Quy trình đúng là : (1) → (4) → (3) → (2).

Đáp án cần chọn là: C

Câu 15: Ưu thế lai là hiện tượng con lai:

Có những đặc điểm vượt trội so với bố mẹ.
Được tạo ra do chọn lọc cá thể.
Xuất hiện nhiều biến dị tổ hợp
Xuất hiện những tính trạng lạ không có ở bố mẹ

Đáp án:

Ưu thế lai là hiện tượng con lai: có những đặc điểm vượt trội so với bố mẹ.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 16: Hiện tượng con lai có năng suất và phẩm chất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội bố mẹ gọi là:

Thoái hóa giống
Ưu thế lai
Siêu trội
Bất thụ

Đáp án:

Hiện tượng con lai có năng suất và phẩm chất, sức chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển vượt trội bố mẹ gọi là ưu thế lai.

C sai. « Siêu trội » là danh từ dùng để gọi 1 giả thuyết, cho rằng khi ở trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau, con lai có kiểu hình vượt trội nhiều mặt so với các dạng bố mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử.

Giả thuyết « siêu trội » này là 1 trong các giả thuyết mà các nhà khoa học đề xuất ra để giải thích cho hiện tượng ưu thế lai.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 17: Khi nói về ưu thế lai, phát biểu nào sau đây đúng?

Ưu thế lai chỉ xuất hiện ở phép lai giữa các dòng thuần chủng có kiểu gen giống nhau.
Ưu thế lai tỉ lệ thuận với số lượng cặp gen đồng hợp tử trội có trong kiểu gen của con lai.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở đời F1 của phép lai khác dòng
Ưu thế lai có thể được duy trì và củng cố bằng phương pháp tự thụ phấn hoặc giao phối gần.

Đáp án:

Phát biểu đúng là C. Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở đời F1 của phép lai khác dòng

Đáp án cần chọn là: C

Câu 18: Phát biểu nào sau đây là đúng về ưu thế lai?

Ưu thế lai cao hay thấp ở con lai phụ thuộc vào số lượng alen trội có mặt trong kiểu gen.
Ưu thế lai cao hay thấp ở con lai không phụ thuộc vào trạng thái dị hợp tử về nhiều cặp gen khác nhau.
Ưu thế lai biểu hiện ở đời F1, sau đó tăng dần qua các thế hệ.
Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở đời F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ.

Đáp án:

Phát biểu đúng về ưu thế lai là : Ưu thế lai biểu hiện cao nhất ở đời F1, sau đó giảm dần qua các thế hệ.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 19: Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở đời con lai F1 của phép lai?

Khác chi
Khác loài.
Khác thứ.
Khác dòng

Đáp án:

Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở đời con lai F1 của phép lai khác dòng

Khác chi, khác loài, khác thứ là những phân loại trên loài, giữa chúng đã có sự cách li sinh sản nhất định.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 20: Phép lai nào cho đời con F1 có ưu thế lai cao nhất?

Khác chi.
Khác dòng
Khác loài.
Khác thứ.

Đáp án:

Ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở đời con lai F1 của phép lai khác dòng

Khác chi, khác loài, khác thứ là những phân loại trên loài, giữa chúng đã có sự cách li sinh sản nhất định

Đáp án cần chọn là: B

C. Giải bài tập sgk

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 12 đầy đủ, chi tiết khác:

Sách VietJack thi THPT quốc gia 2024 cho học sinh 2k6:

Săn shopee siêu SALE :

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, GÓI THI ONLINE DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 12

Bộ giáo án, đề thi, bài giảng powerpoint, khóa học dành cho các thầy cô và học sinh lớp 12, đẩy đủ các bộ sách cánh diều, kết nối tri thức, chân trời sáng tạo tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official