10+ Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế (điểm cao)

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế điểm cao, hay nhất được chọn lọc từ những bài văn hay của học sinh trên cả nước giúp bạn có thêm bài văn hay để tham khảo từ đó viết văn hay hơn.

10+ Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế (điểm cao)

Dàn ý Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

1. Mở bài

+ Giới thiệu tác giả, tác phẩm

+ Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

2. Thân bài

a. Khái quát

- Tác giả:

+ Là người con của xứ Huế.

+ Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, ông đã từng tham gia đấu tranh chống Mĩ Ngụy.

+ Là một trong số các nhà văn tiêu biểu chuyên viết bút kí.

+ Phong cách nghệ thuật độc đáo

- Tác phẩm:

+ Được viết tại Huế vào tháng 1 năm 1982

+ Thể loại: Tùy bút

- Đoạn trích: Vẻ đẹp của dòng sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

b. Phân tích

- “Dòng sông” như “tấm lụa” => nhấn mạnh hình dáng, giạ trị của sông Hương

- “Người gái đẹp nằm ngủ mơ màng” => vẻ đẹp nữ tính của sông Hương

- Các động từ mạnh: chuyển dòng, đột ngột, tìm kiếm,..

=> Tập trung miêu tả lại dòng chảy của dòng sông trên hành trình về với xứ Huế- người tình của nó

- Màu sắc “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”

=> Biến hóa kì áo, không dòng sông nào có được

=> Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tái hiện một cách chân thực, đầy tự nhiên dòng chảy của sông Hương trên bản đồ địa lí, không những thế, còn biến thủy trình của nó thành hành trình của người con gái đẹp đang trên đường tìm đến người tình của mình.

c. Tổng kết giá trị nội dung, nghệ thuật

3. Kết bài

+ Cảm nghĩ về dòng sông Hương.

+ Có thể trích dẫn thêm nhận định.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 1

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, đã từng gắn bó đời mình với cuộc kháng chiến chống Mỹ gian khổ, anh hùng của dân tộc. Ông là một nhà văn có phong cách độc đáo và sở trường về thể bút kí, tuỳ bút. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được viết tại Huế vào năm 1981, rút từ tập bút kí cùng tên xuất bản năm 1984. Tập bút kí gồm tám bài viết về nhiều đề tài. Trong số đó, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một bài kí tiêu biểu, độc đáo mà Hoàng Phủ Ngọc Tường viết về sông Hương- một dòng sông đã khơi gợi bao cảm hứng từ thơ ca đến nhạc họa. Trong đoạn trích của bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, với vốn kiến thức sâu rộng của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã cho độc giả thấy được vẻ đẹp phong phú, đa dạng của cảnh sắc thiên nhiên xứ Huế, cùng nét quyến rũ của dòng sông Hương. Đặc biệt là vẻ đẹp của con sông thiên nhiên khi chảy đến ngoại vi thành phố Huế.

Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thực chất là một câu hỏi bỏ lửng nhằm khơi gợi hứng thú và thu hút người đọc muốn khám phá về đối tượng được nhắc đến. Qua đó tác giả đã hé mở phần nào vẻ đẹp của dòng sông ở cái tên gọi sông Hương (Thơm ), đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, ngợi ca, trân trọng, tỏ lòng biết ơn đối với những người đã gây dựng nên mảnh đất này.

Đoạn tả sông Hương đang chảy ở ngoại vi thành phố Huế đã bộc lộ rõ nét sự tài năng, lối viết tài hoa, lịch lãm của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Độc giả khó mà cưỡng lại được sức hấp dẫn tỏa ra từ việc sử dụng linh hoạt các thủ pháp nhân hóa, dùng hàng loạt các động từ, địa danh để diễn tả cái dòng chảy sống động của dòng sông Hương.

Trước khi trở thành một người tình thủy chung với cố đô, sông Hương đã phải trải qua một hành trình đầy gian lao với không ít các thử thách, bởi vậy mà khi chảy xuôi về đồng bằng, sông Hương đã có sự thay đổi về tính cách. Xuôi theo dòng Hương giang về tới đồng bằng và ở ngoại vi thành phố Huế ta bắt gặp một nét đẹp khác lạ của dòng sông “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng châu hóa đầy hoa dại” – hình tượng người con gái đẹp đã gợi mở cho độc giả về vẻ đẹp nữ tính của dòng sông. Một loạt các hình ảnh hiện lên hứa hẹn sẽ đem đến thật nhiều điều thú vị, hấp dẫn như “Những đường cong thật mềm”, “Như một cuộc tìm kiếm có ý thức”, “Chuyển dòng một cách liên tục”, “Chuyển hướng sang Tây Bắc” “Vòng qua thềm đất bãi”, “Vẽ một hình cung thật tròn”, …. Kết hợp với các đọng từ mạnh “liên tục”, “đột ngột”, “chuyển dòng”, “tìm kiếm” Với sự tập trung của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng chảy của con sông Hương một cách biến hóa đầy linh hoạt trên hành trình tìm về với xứ Huế - người tình của nó. Bằng sự kết hợp nhuần nhuyễn, kể xen tả, lời văn uyển chuyển, ngôn ngữ đa dạng cùng hình ảnh sống động, sông Hương hiện ra như người con gái đẹp bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Qua đó nhà văn không chỉ một cách chân thực dòng chảy tự nhiên trên bản đồ địa lí của dòng sông mà còn biến thủy trình của nó thành hành trình của người con gái đẹp trên đường tìm đến với người tình của mình.

Từ Bến Tuần, sông Hương vẫn tiếp tục chảy xuôi trong âm vang của Trường Sơn, sau khi vượt qua lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản, sắc nước của nó đã trở nên xanh thẳm, và từ đó dòng sông trôi giữa hai dãy đồi cao lớn “sừng sững như thành quách, với những điểm đột ngột như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo”. Những con thuyền xuôi ngược trên dòng sông Hương cũng chỉ bé vừa bằng “ con thoi”, còn dòng sông lại như một tấm lụa khổng lồ, mềm mại. Những tấm lụa ấy rực rỡ với những sắc màu thay đổi theo thời gian “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Thật ra, đó chỉ là những ánh màu được phản quang theo thời gian trong ngày nhưng chính sự phản quang ấu lại là sự biến hóa kì ảo riêng biệt của dòng sông Hương mà không con sông nào khác có.

Đoạn trích là một đoạn văn xuôi súc tích, đầy chất thơ về vẻ đẹp của dòng sông Hương trê hành trình về với người tình của nó. Bằng tài năng của mình và cái nhìn tài hoa, uyên bác, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khám phá dòng sông ở nhiều góc độ khác nhau, không chỉ về văn hóa, lịch sử, mà còn về nghệ thuật, thơ ca. Nhà văn đã kết hợp linh hoạt giữa kể và tả sử dụng tài hoa và sử dụng thành công các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ đã khiến cho dòng sông từ một vật vô tri vô giác nay đã trở nên có hồn, có tâm trạng, có tính cách, khi thì nó đằm thắm, dịu dàng, có lúc lại mạnh mẽ, quyết liệt. Nhờ đó, tác giả đã tạo nên tuyệt bút để đời mang nét một riêng biệt trong văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã thể hiện được tấm lòng yêu quê hương, yêu con người xứ Huế của nhà văn. Qua đó, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã thể hiện vốn hiểu biết sâu rộng và phong phú về các kiến thức lịch sử, địa lí, văn hóa, âm nhạc, thi ca, có so sánh cả trong và ngoài nước. Tác phẩm trên đã khẳng định được thành công của tác giả trên con đường văn học ở thể bút ký đồng thời, bài kí cũng thể hiện cái “tôi” cá nhân riêng biệt, tài hoa, uyên bác. Qua đó nhà văn đã truyền cảm hứng cho ta về một bài học biết yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Bởi phải có quê hương thì mới có chúng ta ngày nay. Phải chăng vì thế mà Đỗ Trung Quân đã viết trong thơ của mình:

“Quê hương là gì hở mẹ

Mà cô giáo dạy phải yêu

Quê hương là gì hở mẹ

Ai đi xa cũng nhớ nhiều”

Hoàng Phủ Ngọc Tường với ngòi bút tài hoa, uyên bác cùng với cảm hứng mãnh liệt, kho chữ nghĩa uyên bác, từ đó ông đã thành công khắc họa nên vẻ đẹp dòng sông Hương. Trong đó, dòng sông đã được tác giả một tìm tòi và khai thác đầy đủ qua ba phương diện là lịch sử, địa lí, văn hóa. Qua tác phẩm này, Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên xứ Huế mà còn gửi gắm niềm tự hào, tình yêu của bạn thân dành cho quê hương, đất nước thiết tha.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 2

Có những dòng sông chỉ mang dáng dấp địa lý, có những dòng sông gắn liền với lịch sử, và cũng có những dòng sông trở thành biểu tượng văn hóa – như sông Hương của xứ Huế mộng mơ. Nếu Nguyễn Du đưa dòng sông vào thơ, nếu Trịnh Công Sơn để dòng sông trôi trong những giai điệu buồn, thì Hoàng Phủ Ngọc Tường lại “gọi tên” dòng sông ấy bằng một tùy bút đẹp như một áng văn chương huyền thoại – Ai đã đặt tên cho dòng sông?. Ở đó, vẻ đẹp của sông Hương không chỉ được miêu tả ở khu vực trung tâm thành phố, mà còn được khắc họa rõ nét và giàu cảm xúc ở ngoại vi – nơi dòng sông còn mang đậm dấu ấn hoang dã, phóng khoáng và tràn đầy sức sống.

Ở vùng thượng nguồn, khi chưa ghé thăm thành phố, sông Hương hiện ra như một bản thể đầy tự do và bí ẩn. Dưới cái nhìn đầy chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường, dòng sông ấy mang dáng dấp của một “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, sống giữa “rừng già, dốc đá, thác ghềnh”. Với hình ảnh đầy chất lãng mạn ấy, sông Hương được nhân cách hóa như một sinh thể có tâm hồn, có cá tính riêng – mạnh mẽ, hoang dã, đầy bản năng nhưng cũng không kém phần sâu sắc, đầy nội lực.

Dòng chảy của sông Hương ở vùng ngoại vi được ví như “bản trường ca của rừng già”, vừa “mãnh liệt”, vừa “dữ dội”, như mang theo âm hưởng hào hùng của đại ngàn Trường Sơn. Nó chảy “giữa những dãy núi”, băng qua “rừng thông u tịch”, có lúc “vận động âm thầm trong lòng đất”, có lúc “bùng nổ như một sức mạnh bị dồn nén lâu ngày”. Những mô tả ấy cho thấy sông Hương là hiện thân của một vẻ đẹp nguyên sơ, vừa hùng vĩ, vừa huyền bí. Đó không còn là dòng sông của địa lý đơn thuần, mà là một dòng sông của tâm tưởng, của thi ca, của chiều sâu văn hóa và lịch sử.

Không chỉ dừng ở những hình ảnh mang tính thị giác, tác giả còn thổi vào sông Hương một linh hồn nghệ sĩ. Khi “ra khỏi rừng”, dòng sông “chuyển dòng liên tục, uốn mình một cách mềm mại” như thể đang “tìm đường về với Huế”. Những đường cong “rất kín đáo và hợp lý” ấy được ví như “một cuộc tìm kiếm có ý thức”, đầy khát vọng và tự nguyện. Hành trình ấy không khác gì hành trình của một tâm hồn đang trưởng thành, tự nguyện dâng hiến vẻ đẹp của mình cho mảnh đất yêu dấu. Sự nhân cách hóa và hình ảnh so sánh tài tình đã biến sông Hương thành một sinh thể sống động, mang đậm tính nữ – dịu dàng, sâu sắc nhưng đầy bản lĩnh.

Không những thế, vẻ đẹp của sông Hương ở ngoại vi còn là sự kết hợp hài hòa giữa chất sử thi và chất trữ tình. Dòng sông không chỉ mang vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ mà còn ẩn chứa những lớp trầm tích văn hóa. Nó gợi nhớ đến cội nguồn, đến những ký ức ngàn đời của xứ Huế, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện trong một không gian đầy chất thơ. Ở sông Hương, người đọc bắt gặp vẻ đẹp của một dòng sông không chỉ là một phần của cảnh sắc, mà còn là biểu tượng sống động của lịch sử, của văn hóa, của linh hồn đất cố đô.

Với giọng văn giàu nhạc tính, đậm chất thơ và một bút pháp tài hoa, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khiến người đọc như được sống trong từng nhịp chảy của sông Hương – từ một dòng sông mạnh mẽ, dữ dội đến mềm mại, đằm sâu. Qua đó, ông không chỉ khắc họa vẻ đẹp ngoại vi của dòng sông mà còn gửi gắm tình yêu tha thiết với thiên nhiên, với quê hương xứ Huế – nơi dòng sông ấy trở thành biểu tượng văn hóa bất tử.

Ai đã đặt tên cho dòng sông? vì thế không đơn thuần là một tùy bút, mà là một bản tình ca trữ tình mà Hoàng Phủ Ngọc Tường viết riêng cho Huế, cho dòng sông của mình. Vẻ đẹp của sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế, dưới ngòi bút của ông, không chỉ hiện ra bằng hình ảnh mà còn ngân vang trong tâm hồn người đọc – như tiếng gọi tha thiết từ một miền đất thiêng liêng, sâu lắng và vĩnh cửu.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 3

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những cây bút tùy bút xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại. Ông nổi tiếng với phong cách viết đậm chất trữ tình, giàu chất thơ và đầy suy tư triết lý. Trong tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông?, ông đã dựng lên một bức tranh toàn cảnh, vừa cụ thể vừa huyền ảo, về dòng sông Hương – linh hồn của xứ Huế mộng mơ. Đặc biệt, khi miêu tả sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khám phá và thể hiện vẻ đẹp tự nhiên, hoang dã mà đầy thi vị của dòng sông, qua đó gửi gắm những chiêm nghiệm sâu sắc về thiên nhiên, văn hóa và con người xứ Huế.

Ở vùng thượng nguồn, nơi sông Hương vừa thoát thai khỏi đại ngàn Trường Sơn, dòng sông hiện lên với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ và bí ẩn. Hoàng Phủ Ngọc Tường dùng những hình ảnh đầy gợi cảm: “rừng già”, “dốc đá”, “thác ghềnh”, “hàng cây cổ thụ u tịch”, để tái hiện một không gian thiên nhiên thấm đẫm chất sử thi và lãng mạn. Dòng chảy của sông Hương lúc này như một bản trường ca của núi rừng – khi “mãnh liệt và hoang dại”, khi “dịu dàng và trầm lắng”. Hình ảnh dòng sông được so sánh như “một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, cho thấy vẻ đẹp cá tính, đầy sức sống, gợi liên tưởng đến một tâm hồn tự do, phóng túng và đầy đam mê.

Không dừng lại ở những miêu tả thị giác, Hoàng Phủ Ngọc Tường còn khơi dậy chiều sâu tâm hồn của dòng sông bằng nghệ thuật nhân hóa. Ông viết: “giống như một cô gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại”. Vẻ đẹp ấy không chỉ gắn với thiên nhiên, mà còn là vẻ đẹp của một linh hồn đang thức giấc, sẵn sàng lên đường đi tìm định mệnh của mình. Hình ảnh “cô gái đang mơ màng” ấy vừa gợi sự e ấp, nữ tính, lại vừa ngầm chứa một sức sống tiềm tàng mãnh liệt, như thể dòng sông đang dồn nén nội lực để chảy trọn về Huế – nơi trở thành “người tình” lý tưởng.

Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế còn là một dòng sông của văn hóa, của ký ức ngàn đời. Nó mang trong mình “một bản lĩnh gan góc của người con gái dám yêu, dám hiến dâng”, cho thấy sự gắn bó sâu nặng giữa thiên nhiên và con người xứ Huế. Chính bởi lẽ đó, dòng sông không chỉ chảy qua địa hình, mà còn chảy qua chiều sâu tâm thức văn hóa Huế, để rồi khi về đến thành phố, nó trở nên “dịu dàng như một người mẹ”, “trầm mặc như triết gia cổ”.

Điều đáng nói là, Hoàng Phủ Ngọc Tường không miêu tả dòng sông một cách tĩnh tại, đơn điệu. Ông cảm nhận dòng chảy của sông Hương như một hành trình khám phá, một cuộc phiêu lưu của tâm hồn đi tìm điểm đến lý tưởng. Từ một dòng sông hoang dã giữa đại ngàn, nó đã tự làm mềm mình trong những “khúc quanh đột ngột”, “những vòng cung tuyệt đẹp”, để đến gần hơn với con người, với văn hóa. Đó không chỉ là hành trình của một dòng nước, mà là hành trình của một tâm hồn đầy nhân tính.

Qua việc sử dụng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện, kết hợp giữa chất thơ và chất nhạc, giữa cảm xúc và suy tưởng, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc họa thành công vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa mềm mại; vừa bản năng, vừa trí tuệ của sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế. Dòng sông ấy không chỉ là một thực thể tự nhiên, mà còn là một biểu tượng thẩm mỹ – nơi kết tinh của vẻ đẹp đất trời, văn hóa và con người xứ Huế.

Tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? vì thế không chỉ là một tùy bút viết về sông Hương, mà còn là một áng văn tuyệt đẹp về vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam, về mối quan hệ sâu xa giữa con người và cảnh vật. Qua hình tượng sông Hương, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nói lên tình yêu tha thiết với quê hương, với văn hóa dân tộc bằng tất cả sự tinh tế của một tâm hồn nghệ sĩ.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 4

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn có phong cách tùy bút độc đáo, tài hoa, với lối viết giàu chất thơ, giàu nhạc tính và triết lý sâu sắc. Tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông? là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách ấy. Trong tác phẩm này, ông đã dành nhiều trang viết để ca ngợi vẻ đẹp của dòng sông Hương – biểu tượng thơ mộng, trữ tình của xứ Huế. Đặc biệt, ở ngoại vi thành phố Huế, sông Hương hiện lên với vẻ đẹp hoang dại, tự do và đầy cá tính – như một “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”.

Ở đoạn viết về sông Hương vùng thượng nguồn, nhà văn đã miêu tả dòng sông với vẻ đẹp hoang sơ, mạnh mẽ và đầy bí ẩn. Sông Hương được so sánh như một bản trường ca của rừng già, với “rừng đại ngàn, rừng thông u tịch, những dốc đá cheo leo, những hang sâu bí hiểm”. Dòng chảy của nó mang trong mình sức mạnh của thiên nhiên nguyên sơ, lúc ầm ào dữ dội, lúc lặng lẽ trầm tư. Sự đối lập ấy khiến dòng sông trở nên sống động và đầy chất thơ, như mang trong mình linh hồn của đại ngàn Trường Sơn. Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ đơn thuần tả cảnh, mà còn thổi vào thiên nhiên một tâm hồn nghệ sĩ, khiến cảnh vật như có đời sống riêng, đầy xúc cảm.

Khi rời khỏi rừng già, sông Hương “chuyển dòng một cách liên tục, uốn mình theo những đường cong mềm mại” giữa những triền núi. Vẻ đẹp của dòng sông lúc này được so sánh với người con gái đang say ngủ giữa rừng già, rồi chợt bừng tỉnh để bước vào một hành trình mới – hành trình đi tìm thành phố của mình. Sự nhân cách hóa dòng sông khiến hình ảnh sông Hương không còn là một dòng chảy vô tri, mà là một sinh thể mang tâm hồn, cảm xúc – có thể nhớ, có thể yêu, có thể khát khao tìm đến một điểm dừng chân.

Vẻ đẹp của sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế còn nằm ở cái nhìn đầy chất thơ và lãng mạn của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Ông ví dòng sông như “một người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại”. Đó là vẻ đẹp của tự nhiên nguyên sơ, không tô vẽ, không ràng buộc – một vẻ đẹp đầy tự do và cá tính. Dòng sông ấy như chờ đợi một tình yêu, một sự gắn bó khi tiến gần về thành phố Huế – nơi nó “đi tìm người tình của mình” và trở nên trữ tình, sâu lắng hơn.

Qua cách sử dụng hình ảnh, so sánh, nhân hóa và giọng văn đầy chất nhạc, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc họa thành công vẻ đẹp vừa hoang dại, vừa dịu dàng, vừa mạnh mẽ lại đầy nữ tính của sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế. Dưới ngòi bút tài hoa của ông, sông Hương không chỉ là một dòng sông mang vẻ đẹp địa lý, mà còn là một dòng sông của tâm hồn, của văn hóa, và của thi ca.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 5

Vượt qua cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương như người con gái đẹp đang "ngủ mơ màng" được đánh thức bởi "người tình mong đợi". Sông Hương đã "chuyển dòng một cách liên tục" khi vừa ra khỏi rừng. Nó như nôn nóng đi tới gặp người tình - thành phố tương lai của nó. Nó đã "vòng những khúc quanh đột ngột". Nó đã "uốn mình theo những đường cong thật mềm...".

Con song Hương được nhân hóa như đang làm duyên đang múa lượn. Sông Hương lúc thì trôi theo hướng sang Tây Bác vòng qua bãi Nguyệt Biều, Lương Quán. Rồi nó "đột ngột vẽ một hình cung thật tròn về phía Đông Bắc ôm lấy đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế". Dòng chảy của sông Hương qua các địa danh ngã ba Tuần, điện Hoàn Chén, Ngọc Trản, bãi Lương Biều, Lương Quán, Vọng cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,... được tác giả vẽ ra, nhấc lại một cách chính xác thể hiện những kiến thức về địa lí, văn hóa tinh tường. Người đọc có lúc ngỡ ông đã từng nhiều năm tháng du ngoạn ngược xuôi với con thuyền nhỏ bồng bềnh trong điệu Nam ai, Nam bình trên dòng sông Hương thơ mộng.

Ông yêu dòng sông quê mẹ, ông biết rõ dáng hình và những đường nét uốn lượn của nó. Cũng như Tố Hữu đã cảm mến thốt lên: "Hương Giang ơi, qua tim ta vẫn ngày đêm tự tình". Ông nói về sắc nước của dòng sông Hương là "xanh thẳm", dáng hình của nó "mềm như tấm lụa", sự tấp nập rộn ràng của nó là"những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng con thoi". Ông say mê thưởng thức gương sông lấp lánh "sớm xanh, trưa vàng, chiều tím" dưới ánh phản quang nhiều màu sắc trên nền trời Tây Nam thành Huế.

Giữa đám quần sơn lô xô, giữa những lăng tẩm đồ sộ của các vua chúa nhà Nguyễn, giữa những rừng thông u tịch, sông Hương mang vẻ đẹp "trầm mặc... như triết lí. như cổ thi"... Tác giả nhắc lại một vần thơ cổ, thật đắc địa, gợi không khí, khung cảnh "u tịch" và "trầm mặc" của những rừng thông, của dòng sông, những thành quách và những đồi núi lô xô ở đây. Ai đã từng một lần đến thăm thú Khiêm Lăng (lăng của vua Tự Đức) mới cảm nhận được cái đẹp của cảnh vật mà tác giả nói đến:

Bốn bề núi phủ mây phong.

Mảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niên.

Sắp đến thành phố mến thương, mặt nước sông Hương trở nên mơ màng, "phẳng lặng" trong tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga, giữa "bát ngát tiếng gà" của những xóm làng trung du.

Một lần nữa ta được thưởng thức một đoạn tùy bút mà chất thơ lai láng bồi hồi. Những liên tưởng và suy tưởng, những so sánh và nhân hóa, những kiến thức về địa lí, về văn hóa, về thi ca được tác giả vận dụng tài hoa khi nói vẻ đẹp quyến rũ của sông Hương đoạn từ ngã ba Tuần đến chân đồi Thiên Mụ.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 6

Điểm nhìn của tác giả về sông Hương thay đổi theo suốt chặng đường. Sau khi rời miền thượng nguồn, sông Hương bắt đầu cuộc hành trình gian khổ và khó khăn đến với Huế. Trước khi hòa vào lòng thành phố Huế, dòng sông Hương hiền hòa cũng để lại nhiều dấu ấn riêng. Cả hành trình ngược dòng sông qua Huế giống như cuộc tìm kiếm người yêu đích thực của cô gái xinh đẹp trong câu chuyện cổ tích nổi tiếng về tình yêu. Người tình xứ Huế, người tình sông Hương có thêm duyên dáng Dưới góc nhìn thơ mộng, lãng mạn của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã nói lên vẻ đẹp của những thương hiệu này.

Băng qua cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương như một cô gái đẹp “ngủ say” được “người tình mong đợi” đánh thức. Sông Hương “chuyển dòng liên tục” khi vừa ra khỏi rừng. Anh có vẻ háo hức gặp người yêu - thành phố tương lai của mình. Nó đã "quay ngoắt". Nó “uốn mình theo những đường cong thật mềm...”.

Dòng sông Hương được nhân hóa như đang nhảy múa. Sông Hương có lúc chảy theo hướng Bắc Tây quanh các bãi Nguyệt Biều, Lương Quán. Rồi nó “bỗng vẽ một vòng cung rất tròn về phía đông bắc, ôm lấy đồi Thiên Mụ và thấp dần về phía Huế”. Dòng chảy của sông Hương qua các địa danh Ngã ba Tuần, Điện Hòn Chén, Ngọc Trản, Bãi Lương Biểu, Lương Quán, Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,... được tác giả vẽ và nêu lên đúng. Thể hiện kiến thức về địa lý và văn hóa. Người đọc có khi tưởng ông đã bao năm ngược xuôi cùng con thuyền nhỏ lênh đênh theo điệu Nam Ai, Nam Bình trên dòng sông Hương thơ mộng.

Anh yêu dòng sông của mẹ anh, anh biết rõ hình dáng và những đường uốn lượn của nó. Đúng như Tố Hữu đã trìu mến thốt lên “Hương Giang ơi bằng lòng tôi ngày đêm vẫn thương mình”. Ông nói màu nước sông Hương “xanh thẳm”, hình dáng “mềm mại như dải lụa”, sự nhộn nhịp của nó là “những con thuyền xuôi ngược nhỏ như một chuyến đò”. Ông say sưa thưởng ngoạn tấm gương sông lấp lánh “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” dưới ánh phản chiếu muôn màu trên bầu trời Tây Nam kinh thành Huế.

Giữa bạt ngàn núi non, giữa những lăng tẩm đồ sộ của các vua Nguyễn, giữa rừng thông hiu quạnh, sông Hương mang vẻ đẹp “trầm tư... như triết lý. Như cổ thi”... Tác giả nhớ lại một bài thơ xưa, rất đắc địa, gợi không khí, cảnh vật “thanh vắng” và “lặng yên” của rừng thông, dòng sông, thành quách và đồi núi trùng điệp nơi đây. Ai đã từng đến Khiêm Lăng (lăng vua Tự Đức) mới cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh vật mà tác giả nói đến:

Bốn bề núi phủ mây phong.

Mảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niên.

Đến với thành phố thân yêu, mặt nước sông Hương trở nên mơ màng, “phẳng lặng” với tiếng chuông chùa Thiên Mụ, giữa “tiếng gà gáy” của những làng quê miền Trung du.

Một lần nữa, chúng tôi đánh giá cao một bài văn gợi lại chất thơ. Liên tưởng và suy ngẫm, so sánh và nhân hóa, những kiến thức về địa lý, văn hóa và thơ ca được tác giả vận dụng khéo léo khi kể về vẻ đẹp hữu tình của sông Hương đoạn từ Tuần đến Ngã ba Rác, chân núi Thiên Mụ.

Phân tích sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế - mẫu 7

Từ xưa đến nay, thiên nhiên luôn là một nguồn cảm hứng vô tận với các nhà thơ, nhà văn tìm đề tài sáng tác. Nếu như những thi nhân, văn nhân trung đại hướng tâm hồn mình với mây, hoa, tuyết, nguyệt, cầm, kỳ, thi, tửu – những thú vui tao nhã ở đời thì những tác giả hiện đại lại hướng ngòi bút của mình về những cảnh sắc thiên nhiên của đất nước. Và sông nước chính là một trong những cảnh thiên nhiên tươi đẹp ấy. Dòng sông với dòng nước chảy, với lịch sử hình thành cũng như những đặc điểm độc đáo về địa lý đã khơi gợi trong lòng các nhà văn những cảm xúc dạt dào nhất khiến họ phải cầm bút và sáng tạo nghệ thuật. Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tác phẩm như thế. Tác phẩm ra đời từ chính sự thôi thúc trước cái đẹp của nhà văn.

Tác phẩm được viết năm 1981 bằng tình yêu, sự gắn bó hơn nửa cuộc đời với mảnh đất, cảnh vật, con người xứ Huế. Tác phẩm được in trong tập bút ký cùng tên năm 1986.

Đoạn trích được mở đầu bằng một nhận xét mang đậm tính chủ quan về dòng sông Hương: “Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi thường nghe nói đến, hình như chỉ có sông Hương là thuộc về một thành phố duy nhất”. Nhà văn không dừng lại ở việc ngắm nhìn khuôn mặt kinh thành với vẻ đẹp sang trọng, cổ kính của sông Hương trong thành phố Huế, ông khao khát ngược dòng không gian, tìm về cội nguồn của dòng sông nơi đại ngàn để khám phá những vẻ đẹp bí ẩn, những sức mạnh tiềm tàng được đóng kín trong phần tâm hồn sâu thẳm của dòng sông trước khi nó về với Huế. Hình ảnh so sánh “bản trường ca của rừng già” khiến sông Hương hiện ra với chiều dài, chiều rộng bao la và dòng chảy mãnh liệt trong sự ngưỡng mộ và trân trọng của nhà văn. Phép điệp cấu trúc cùng những động từ giàu sắc thái biểu cảm như tái hiện âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ của con sông giữa những cánh rừng đại ngàn. Những hình ảnh đối lập làm bật lên những vẻ đẹp đa dạng, độc đáo của sông Hương khúc thượng nguồn.

Những cô gái bô-hê-miêng xinh đẹp và bí ẩn với tính cách mạnh mẽ, phóng túng, ưa tự do, ca hát, nhảy múa đã được gán cho dòng chảy hoang dã khiến cho sông Hương khúc thượng nguồn càng trở nên quyến rũ, đắm say. Sự dịu dàng như một cái bến bình yên sau những thác ghềnh, sóng gió Nhà văn lý giải sự tương phản của sông Hương ở hai khúc thượng lưu và hạ lưu không phải bằng những kiến thức địa lý đơn thuần mà còn bằng cái nhìn suy tư, thấm đẫm tình yêu. Với cách nhìn ấy, sông Hương trong thành Huế vẫn sẽ mang vẻ đẹp bình lặng nhưng không tẻ nhạt, đơn điệu mà thâm trầm, sâu sắc. Đó là vẻ đẹp kín đáo của con người tuyệt đối không muốn bộc lộ cái quá khứ của nửa cuộc đời đầu oanh liệt đã vĩnh viễn ở lại với những cánh rừng đại ngàn. “… hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”.

Tiếp đến là những hình ảnh ngoại vi thành phố Huế. Tác giả sử dụng một loạt động từ mang sắc thái nhân hóa, sông Hương như bừng thức sức sống trẻ trung và niềm khát khao thanh xuân. Những cô gái đẹp nằm ngủ trong mơ màng. Hành trình đầy gian truân để gặp “người tình mong. Đoạn văn miêu tả đã cho thấy vẻ đẹp của sông Hương chính là sự bắt bóng kì diệu vẻ đẹp của quần thể thiên nhiên thơ mộng xứ Huế. Thiên nhiên Huế như nguồn phù sa tuyệt vời bồi đắp vẻ đẹp nên thơ cho dòng sông Hương – người con gái dịu dàng của mình Bức tranh sông Hương còn được vẽ bởi một bàn tay nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật phối màu. Sông Hương thực sự là một bức tranh với những nét vẽ huyền ảo, những sắc màu thơ mộng

Sông Hương hiện ra như một bức tranh lụa huyền ảo với những đường nét mềm mại, hài hòa, tinh tế. Qua cách cảm nhận của âm nhạc, sông Hương đẹp như một điệu slow chậm rãi, trữ tình, sâu lắng

Chất nhạc của dòng sông cũng được thể hiện qua những âm thanh của chính dòng sông và cảnh. Chất nhạc trước hết thể hiện ở chính âm hưởng, nhịp điệu, tiết tấu của văn bản ngôn từ. Chất nhạc còn hiện ra qua cách nhà văn miêu tả nhịp điệu dòng chảy của sông Hương. Đó là âm thanh gợi cõi vô thường, huyền hoặc của tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia Âm thanh nồng ấm thân yêu của những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà Âm thanh không lời của một tình yêu e ấp Âm thanh của chính dòng sông được ví như người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya với tiếng nước rơi bán âm của những mái chèo khuya Âm thanh được gợi ra trong những liên tưởng đến nền âm nhạc cổ điển Huế – một giá trị văn hóa đặc sắc của cố đô được sinh thành và tồn tại trên chính dòng sông. Sông Hương thực sự như một bản nhạc êm đềm giữa lòng thành phố Huế.

Tóm lại, bằng những so sánh, nhân hóa đặc sắc, những liên tưởng mang đậm chất trữ tình khiến sông Hương hiện ra thủy chung và tình tứ giữa thành phố quê hương; vừa dịu dàng, mềm mại như bức tranh lụa huyền ảo, vừa tha thiết, đắm say như một bản nhạc êm đềm.

Xem thêm những bài văn mẫu đạt điểm cao của học sinh trên cả nước hay khác:

• Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo
• Phân tích Sóng-dàn ý
• Phân tích Sông Đáy
• Phân tích sông Hương trong lòng thành phố Huế
• Phân tích Sóng liên hệ Vội vàng

---