Giáo án Sinh học 9 Bài 15: ADN

Hoạt động 1

- GV Y/c HS tìm hiểu thông tin và quan sát hình 15 SGK, các nhóm thảo luận trả lời câu hỏi:

? AND có những thành phần hoá học nào.

? Vì sao AND có đặc tính đặc thù và đa dạng

- HS đại diện nhóm trả lời,

- HS khác bổ sung

+ Tính đa dạng do cách sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit

+ Tính đặc thù do số lượng, trình tự, thành phần của các nuclêôtit.

* GV mở rộng:

- Nếu coi mỗi nuclêôtit là một chữ cái thì với 4 chữ cái khác nhau ta có thể sắp xếp được nhiều từ, nhiều câu, (câu ngắn câu dài) khác nhau...

- VD : Một đoan ADN có 20 nuclêôtit thì sẽ có 4²⁰ cách sắp xếp khác nhau.

- GV hoàn thành kiến thức và nhấn mạnh: Cấu trúc theo nguyên tắc đa phân với 4 loại đơn phân khác nhau là yếu tố tạo thành tính đa dạng và đặc thù của AND.

I. Cấu tạo hoá học của phân tử AND.

- Phân tử AND được cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P.

- AND là đại phân tử cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là nuclêôtit (gồm 4 loại A, T, G, X)

- Phân tử AND có cấu tạo đa dạng và đặc thù do thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit

- Tính đa dạng và đặc thù của AND là cơ sơ phân tử cho tính đa dạng và đặc thù của sinh vật.

Hoạt động 2

- GV Y/C hs tìm hiểu thông tin và quan sát hình 15 và mô hình AND cho biết:

? Mô tả cấu trúc không gian của phân tử AND.

- GV gọi 1 hs lên trình bày trên tranh, mô hình, cả lớp theo dõi bổ sung

- GV yêu cầu hs thảo luận:

? Các loại Nu nào liên kết với nhau thành từng cặp? Tại sao phải liên kết theo kiểu đó?

+ Các cặp Nu liên kết với nhau: A-T; G-X

+ A bắt buộc phải liên kết với T, G phải liên kết với X vì số liên kết H₂( A – T bởi 2 liên kết H₂, G – X bởi 3liên kết H₂)

? GV cho trình tự một mạch đơn, yêu cầu hs lên xác định trình tự các Nu ở mạch còn lại.

+ Dưạ vào NTBS ghép các Nu ở mạch 2.

? Nêu hệ quả của nguyên tắc bổ sung

- HS đại diện nhóm trả lời, bổ sung

- GV Y/c HS sử dụng tư liệu SGK :

? Nêu hệ quả của nguyên tắc bổ xung?

* GV nhấn mạnh: Tỉ số A + T / G + X trong các phân tử AND thì khác nhau và đặc trưng cho loài

* GV giới thiệu một số công thức liên quan đến ADN:

L = N/2 x 3,4 ( N = A + T + G + X)

C = N/20 hoặc = L/ 34 A⁰

Ghi chú:

L là chiều dài phân tử ADN

C là số vòng xoắn của phân tử ADN

N là tổng số nuclêôtit của phân tử ADN

- Gọi hs đọc kết luận sgk

II. Cấu trúc không gian của phân tử AND

- Phân tử AND là chuỗi xoắn kép, gồm 2 mạch đơn xoắn đều đặn quanh 1 trục theo chiều từ trái sang phải.

- Mỗi vòng xoắn có đường kính 20 A⁰ chiều cao 34 A⁰ gồm 10 cặp nuclêôtit.

- Hệ quả của NTBS:

+ Do tính chất bổ sung của 2 mạch, nên khi biết trình tự đơn phân của một mạch thì suy ra được trình tự đơn phân của mạch còn lại

+ Về tỉ lệ của các loại đơn phân trong AND:

A = T; G = X → A + G = T + X

→ (A + G) / (T + X) = 1