Cách giải Bài tập về phosphoric acid (H₃PO₄) (hay, chi tiết)

---

---

Bài viết Cách giải Bài tập về phosphoric acid (H₃PO₄) với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập về phosphoric acid (H₃PO₄).

Cách giải Bài tập về phosphoric acid (H₃PO₄) (hay, chi tiết)

Axit phophoric tác dụng với kiềm

Khi dung dịch kiềm tác dụng với axit H₃PO₄ các phản ứng có thể xảy ra

OH^- + H₃PO₄ → H₂PO₄^- + H₂O

2OH^- + H₃PO₄ → HPO₄^2- + 2H₂O

3OH + H₃PO₄ → PO₄^3- + 3H₂O

n_OH^-/n_H3PO4 = T

T ≤ 1 ⇒ H₂PO₄^-

T = 2 ⇒ HPO₄^2-

1 < T < 2 ⇒ 2 muối: H₂PO₄^- và HPO₄^2-

2 < T < 3 ⇒ 2 muối: HPO₄^2- và PO₄^3-

T ≥ 3 ⇒ PO₄^3-

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cho 44 gam NaOH 10% tác dụng với 10 gam axit H₃PO₄ 39,2%.

a. Muối thu được là muối gì?

b. Tính nồng độ phần trăm muối trong dung dịch sau phản ứng.

Lời giải:

Số mol NaOH là n_NaOH = 44.10/100.40 = 0,11 mol

Số mol H₃PO₄ là n_H3PO4 = 10.39,2/100.98 = 0,04 mol

T = 0,11/0,04 = 2,75 mol ⇒ tạo ra 2 muối Na₂HPO₄ và Na₃PO₄

Phương trình phản ứng:

2NaOH + H₃PO₄ → Na₂HPO₄ + 2H₂O

3NaOH + H₃PO₄ → Na₃PO₄ + 3H₂O

Ta có : x + y = 0,04 (1) và 2x + 3y = 0,11 (2) ⇒ x = 0,01 và y = 0,03 mol

⇒n_Na2HPO4 = 0,01 mol và n_Na3PO4 = 0,03 mol

m_Na2HPO4 = 0,01.142 = 1,42 gam; m_Na3PO4 = 0,03.164 = 4,92 gam

m_dd = 44 + 10 = 54 gam

Nồng độ phần trăm của các muối trong dung dịch sau phản ứng là:

C%_{( Na2HPO4)} = 1,42/54.100% = 2,63%; C%_{( Na3PO4)} =4,92/54.100% = 9,11%

Bài 2: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 0,2 M vào 1 lit dung dịch Ca(OH)₂ 0,012 M. Tính khối lượng muối tạo thành sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn.

Lời giải:

n_H3PO4 = 0,02 mol; n_OH^- = 0,024 mol

T = 0,024/0,02 = 1,2 ⇒ tạo ra 2 muối H₂PO₄^- và HPO₄^2-

Phương trình phản ứng:

Ca(OH)₂ + 2H₃PO₄ → Ca(H₂PO₄)₂ + 2H₂O

Ca(OH)₂ + H₃PO₄ → CaHPO₄ + 2H₂O

Gọi số mol của Ca(H₂PO₄)₂ và CaHPO₄ lần lượt là x, y mol

Ta có : 2x + y = 0,02 (1) và x + y = 0,012 (2)

⇒x = 0,008 mol và y = 0,004 mol

Khối lượng các muối sau phản ứng là:

m_Ca(H2PO4)2 = 0,008. 234 = 1,872 gam

m_CaHPO4 = 0,004. 136 = 0,544 gam

Bài 3: Cho 44g NaOH vào dd chứa 39,2g H₃PO₄. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, đem cô cạn dd thu được đến cạn khô. Muối được tạo nên và khối lượng muối khan thu được là:

Lời giải:

T = 2,75 tạo 2 muối: Na₂HPO₄ (x mol) và Na₃PO₄ (y mol); 2x + 3y = 1,1 (1) và x + y = 0,4 (2) ⇒ x = 0,1 và y = 0,3.

Bài 4: Số mol P₂O₅ cần thêm vào dd chứa 0,03 mol KOH để thu được dd chứa 2 muối K₂HPO₄ và KH₂PO₄ với số mol bằng nhau:

Lời giải:

n_K2HPO4 = n_KH2PO4 = x mol; 2x + x = 0,03 ⇒ x= 0,01 mol; n_H3PO4 = 0,01 + 0,01 = 0,02 mol ⇒ n_P2O5 = 0,02/2 = 0,01 mol.

Bài 5: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH a M thu được 1,2 gam muối NaH₂PO₄ và 1,42 mol Na₂HPO₄. Giá trị của a là:

Lời giải:

n_Na2HPO4 = 0,01 mol; n_NaH2PO4 = 0,01 mol; n_NaOH = 0,01 + 0,01.2 = 0,03 mol ⇒ a = 0,03/0,2 = 0,15 M

Bài tập tự luyện

Câu 1: Cho 1,32 gam (NH₄)₂SO₄ tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng thu được một sản phẩm khí. Hấp thụ hoàn toàn lượng khí trên vào dung dịch chứa 3,92 gam H₃PO₄. Muối thu được là

A. NH₄H₂PO₄.                                                  

B. (NH₄)₂HPO₄.                                                

C. (NH₄)₃PO₄.                                                                               

D. NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO₄.

Câu 2: Trộn lẫn 100 ml dung dịch KOH 1,2 M với 80 ml dung dịch H₃PO₄ 1,5 M được dung dịch X. Nồng độ mol của muối tan trong dung dịch X là

A. 0,66 (M).                    

B. 0,33 (M).                    

C. 0,67 (M).                   

D. 0,55 (M).

Câu 3: Rót dung dịch chứa 11,76 gam H₃PO₄ vào dung dịch chứa 16,8 gam KOH. Tính khối lượng của từng muối thu được sau khi cho dung dịch bay hơi đến khô?

A. 12,72 gam K₃PO₄ và 10,44 gam K₂HPO₄.                    

B. 12,87 gam K₃PO₄ và 1,44 gam K₂HPO₄.

C. 12,78 gam K₃PO₄ và 14,04 gam K₂HPO₄.                           

D. 21,78 gam K₃PO₄ và 40,44 gam K₂HPO₄.

Câu 4: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 3 M tác dụng với 200 ml dung dịch NaOH 2,5 M. Khối lượng muối tạo thành và nồng độ mol của dung dịch tạo thành là

A. 12 gam; 28,4 gam; 0,33 M; 0,67 M.                             

B. 12 gam; 28,4 gam; 0,36 M; 0,76 M.

C. 21 gam; 24,8 gam; 0,33 M; 0,67 M.                             

D. 18 gam; 38,4 gam; 0,43 M; 0,7 M.

Câu 5: Cho 100 ml dung dịch H₃PO₄ 1,5 M tác dụng với 100 ml dung dịch NaOH 2,5 M. Khối lượng muối tạo thành và nồng độ mol của dung dịch tạo thành là

A. 6 gam; 14,2 gam; 0,25 M; 0,5 M.                                 

B. 6 gam; 12,4 gam; 0,52 M; 0,5 M.     

C. 7 gam; 14,2 gam; 0,55 M; 0,05 M.                               

D. 9 gam; 12,4 gam; 0,25 M; 0,05 M.

Câu 6: Cho dung dịch chứa 19,6 gam H₃PO₄ vào dung dịch chứa 22 gam NaOH. Muối được tạo thành và khối lượng là

A. Na₂HPO₄ và Na₃PO₄; 7,1 gam và 24,6 gam.          

B. NaH₂PO₄ và Na₃PO₄; 7,5 gam và 16,4 gam.

C. Na₂HPO₄ và Na₃PO₄; 1,7 gam và 14,6 gam.              

D. NaH₂PO₄ và Na₃PO₄; 5,7 gam và 15,8 gam.    

Câu 7: Số ml dung dịch NaOH 1 M trộn lẫn với 50ml dung dịch H₃PO₄ 1M để thu được muối trung hoà là bao nhiêu?

A. 150.                  

B. 100.                  

C. 200.                  

D. 112.

Câu 8: Trộn lẫn 100 ml dung dịch KOH 1 M với 50 ml dung dịch H₃PO₄ 1 M được dung dịch X. Nồng độ mol của muối tan trong dung dịch X là

A. 0,66 M.                      

B. 0,33 M.                       

C. 0,44 M.                       

D. 0,55 M.

Câu 9: Trộn lẫn 150 ml dung dịch KOH 1 M với 50 ml dung dịch H₃PO₄ 1 M được dung dịch X. Nồng độ mol của muối tan trong dung dịch X là

A. 0,33 M.                       

B. 0,25 M.                    

C. 0,44 M.                       

D. 1,1 M.

Câu 10: Thêm 0,15 mol KOH vào dung dịch chứa 0,1 mol H₃PO₄. Sau phản ứng trong dung dịch có các muối nào?

A. KH₂PO₄ và K₂HPO₄.                      

B. KH₂PO₄ và K₃PO₄          .

C. K₂HPO₄ và K₃PO₄.                                                                          

D. KH₂PO₄; K₂HPO₄ và K₃PO₄.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 11 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng 1: Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế N₂, NH₃, HNO₃, muối nitrate
• Dạng 2: Phương pháp nhận biết các chất trong Nhóm Nitơ
• Dạng 3: Viết và cân bằng phương trình hóa học Nhóm Nitơ
• Dạng 4: Các dạng bài tập về Amoni
• Dạng 5: Các dạng bài tập về nitric acid
• Dạng 6: Nhiệt phân muối nitrate
• Dạng 8: Bài tập về phân bón

---

---

---