Cách viết và cân bằng phương trình hóa học Nhóm Nitơ (hay, chi tiết)

---

---

Bài viết Cách viết và cân bằng phương trình hóa học Nhóm Nitơ với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách viết và cân bằng phương trình hóa học Nhóm Nitơ.

Cách viết và cân bằng phương trình hóa học Nhóm Nitơ (hay, chi tiết)

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

- Cân bằng phản ứng oxi hoá - khử theo phương pháp thăng bằng ion – electron cũng phải đảm bảo nguyên tắc: tổng electron mà chất khử cho bằng tổng electron mà chất oxi hoá nhận (như ở phương pháp thăng bằng electron).Chỉ khác là chất oxi hoá, chất khử viết dưới dạng ion.

Cần nhớ: Chất kết tủa (không tan), chất khí (chất dễ bay hơi), chất ít điện li (H₂O) phải để dạng phân tử.

- Tuỳ theo môi trường phản ứng là axit, bazơ hoặc trung tính mà sau khi xác định nhường, nhận electron ta phải cân bằng thêm điện tích hai vế.

- Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường axit, ta thêm H⁺ vào vế nào dư oxi, vế còn lại thêm H₂O.

- Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường bazơ, ta thêm OH^- vào vế nào thiếu oxi, vế còn lại thêm H₂O.

- Nếu phản ứng xảy ra trong môi trường nước thì nếu tạo axit ta cân bằng như môi trường axit, nếu tạo bazơ ta cân bằng như môi trường bazơ.

- Nhân hệ số cho hai quá trình nhường và nhận electron sao cho: số electron nhường ra của chất khử bằng số electron nhận vào của chất oxi hoá.

- Kiểm tra số nguyên tố ở hai vế.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cân bằng PTHH sau:

Cu + NaNO₃ + H₂SO₄ → Cu(NO₃)₂ + NO + Na₂SO₄ + H₂O

Lời giải:

Quá trình oxi hóa:	3x	Cu → Cu2+ + 2e
Quá trình khử:	2x	NO3- + 3e + 4H+ → NO + 2H2O

Phương trình dạng ion rút gọn:

        3Cu + 2NO^3- + 8H⁺ → 3Cu²⁺ + 2NO↑ + 4H₂O

Phương trình dạng phân tử:

        3Cu + 8NaNO₃ + 4H₂SO₄ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4Na₂SO₄ + 4H₂O

Bài 2: Hoàn thành các phương trình hóa học giữa các chất sau.cho biết phản ứng nào thể hiện tính oxi hóa mạnh?phản ứng thể hiện tính axit.

a) HNO₃ + NaOH

b) HNO₃(l) + CuO

c) HNO₃(l) + FeCO₃

d) HNO₃(đặc,nóng) + S

e) HNO₃(đặc nóng) + Fe(OH)₂

Lời giải:

a) HNO₃ + NaOH → NaNO₃ + H₂O

b) 2HNO₃ + CuO → Cu(NO₃)₂ + H₂O

c) 10HNO₃ loãng + 3FeCO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + 3CO₂ + NO + 5H₂O

d) 6HNO₃ đặc + S −^tº→ H₂SO₄ + 6NO₂ + 2H₂O

e) 4HNO₃ đặc + Fe(OH)₂ −^tº→ Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 3H₂O

- PƯ thể hiện tính acid của HNO₃: a, b.

- PƯ thể hiện tính OXH của HNO₃: c, d, e.

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Cho các phản ứng sau :

(1) Cu(NO₃)₂ −^tº→        (2) NH₄NO₂ −^tº→

(3) NH₃ + O₂ −^tº→        (4) NH₃ + Cl₂ −^tº→

(5) NH₄Cl −^tº→        (6) NH₃ + CuO −^tº→

Trong các phản ứng trên, những phản ứng tạo ra khí N₂ là

A. (2),(4),(6).        B. (3),(5),(6).

C. (1),(3),(4).        D. (1),(2),(5).

Lời giải:

Đáp án: A

(2) NH₄NO₂ −^tº→ N₂ + 2H₂O

(4) 2NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6HCl

(6) NH₃ + CuO −^tº→ Cu + N₂ + H₂O7

Bài 2: Cho các phản ứng sau :

(1) NH₄Cl −^tº→        (2) NH₄NO₃ −^tº→

(3) NH₄NO₂ + NaOH −^tº→        (4) Cu + HCl + NaNO₃ −^tº→

(5) (NH₄)₂CO₃ −^tº→

Trong các phản ứng trên, số phản ứng tạo thành khí NH₃ là

A. 2.        B. 3.        C. 4.        D. 5.

Lời giải:

Đáp án: B

(1) NH₄Cl −^tº→ NH₃ + HCl

(3) NH₄NO₂ + NaOH −^tº→ NaNO₂ + NH₃ + H₂O

(5) (NH₄)₂CO₃ −^tº→ 2 NH₃ +CO₂ + H₂O

Bài 3: Cho 2 muối X, Y thỏa mãn điều kiện sau:

X + Y → không xảy ra phản ứng.

X + Cu → không xảy ra phản ứng.

Y + Cu → không xảy ra phản ứng.

X +Y + Cu → xảy ra phản ứng.

X và Y là:

A. Mg(NO₃)₂ và KNO₃        B. Fe(NO₃)₃ và NaHSO₄.

C. NaNO₃ và NaHCO₃        D. NaNO₃ và NaHSO₄.

Lời giải:

Đáp án: D

Bài 4: Cho sơ đồ chuyển hóa : P₂O₅ −^+KOH→ X −^+H₂PO₄→ Y −^+KOH→ Z.

Các chất X, Y, Z lần lượt là:

A. KH₂PO₄, K₂HPO₄, K₃PO₄        B. KH₂PO₄, K₃PO₄, K₂HPO₄

C. K₃PO₄, KH₂PO₄, K₂HPO₄        D. K₃PO₄, K₂HPO₄, KH₂PO₄

Lời giải:

Đáp án: C

Bài 5: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào NH₃ đóng vai trồ là chất oxi hóa ?

A. 2NH₃ + H₂O₂ +MnSO₄ → MnO₂ + (NH₄)₂SO₄

B. 2NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6HCl

C. 4NH₃ + 5O₂ → 4NO + 6H₂O

D. 2NH₃ + 2 Na → 2NaNH₂ + H₂

Lời giải:

Đáp án: D

Bài 6: Tính tổng hệ số cân bằng của phản ứng sau:

Al + NaNO₃ + NaOH + H₂O → NaAlO₂ + NH₃

A. 29        B. 25        C. 21        D. 18

Lời giải:

Đáp án: A

8Al + 3NaNO₃ + 5NaOH + 2 H₂O → 8NaAlO₂ + 3NH₃

Bài 7: Cho Mg tác dụng với dd HNO₃ loãng tạo khí N₂O (là sản phẩm khử duy nhất). Tổng các hệ số trong phương trình hoá học là:

A. 18        B. 13        C. 24        D. 10

Lời giải:

Đáp án: C

4Mg + HNO₃ → 5H₂O + 4Mg(NO₃)₂ + N₂O

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Tổng hệ số của các chất trong phản ứng: Fe₃O₄ + HNO₃ → Fe(NO₃)_3­ + NO + H₂O là

A. 55.                   

B. 20.                    

C. 25.                   

D. 50.

Câu 2: Trong phản ứng: 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O. Số phân tử HNO₃ đóng vai trò chất oxi hoá là

A. 8.                     

B. 6.                      

C. 4.                     

D. 2.

Câu 3: Trong phản ứng: Fe_xO_y + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + N₂ + H₂O thì một phân tử Fe_xO_y sẽ

A. nhường (2y − 3x) electron.                       

B. nhận (3x − 2y) electron.

C. nhường (3x − 2y) electron.                       

D. nhận (2y − 3x) electron.

Câu 4: Trong các phản ứng sau, phản ứng nào NH₃ đóng vai trò là chất oxi hóa?

A. 2NH₃ + H₂O₂ +MnSO₄ → MnO₂ + (NH₄)₂SO₄. 

B. 2NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6HCl.

C. 4NH₃ + 5O₂ → 4NO + 6H₂O.                   

D. 2NH₃  + 2Na → 2NaNH₂ + H₂.

Câu 5: Khi nhỏ vài giọt NH₃ đặc vào Cl₂ lỏng, ta thấy có “khói trắng” bay ra. Khói trắng đó là hợp chất

A. NH₄Cl.                    

B. NH₄OH.                   

C. NCl₃.                       

D. NCl₅.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 11 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng 1: Bài tập về tính chất hóa học và phương pháp điều chế N₂, NH₃, HNO₃, muối nitrate
• Dạng 2: Phương pháp nhận biết các chất trong Nhóm Nitơ
• Dạng 4: Các dạng bài tập về Amoni
• Dạng 5: Các dạng bài tập về nitric acid
• Dạng 6: Nhiệt phân muối nitrate
• Dạng 7: Bài tập về axit phophoric
• Dạng 8: Bài tập về phân bón

---

---

---