Phân loại chất điện li, viết phương trình điện li (cách giải + bài tập)

Chuyên đề phương pháp giải bài tập Phân loại chất điện li, viết phương trình điện li lớp 11 chương trình sách mới hay, chi tiết với bài tập tự luyện đa dạng giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Phân loại chất điện li, viết phương trình điện li.

Phân loại chất điện li, viết phương trình điện li (cách giải + bài tập)

A. Lí thuyết và phương pháp giải

Dựa vào mức độ phân li thành các ion, chất điện li được chia thành:

* Chất điện li mạnh: chất khi tan trong nước, các phân tử hoà tan đều phân li thành ion.

- Các chất điện li mạnh thường gặp là:

+ Các acid mạnh: HCl, HNO₃, H₂SO₄, …

+ Các base mạnh: NaOH, KOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂ …

+ Hầu hết các muối.

- Quá trình phân li của chất điện li mạnh xảy ra gần như hoàn toàn và được biểu diễn bằng mũi tên một chiều.

* Chất điện li yếu: chất khi tan trong nước chỉ có một phần số phân tử chất tan phân li ra ion, phần còn lại vẫn tồn tại ở dạng phân tử trong dung dịch.

Những chất điện li yếu bao gồm:

+ Các acid yếu như: CH₃COOH, HClO, HF, H₂CO₃ …

+ Các base yếu như: Cu(OH)₂, Fe(OH)₂ …

+ Nước, một số muối.

Quá trình phân li của chất điện li yếu là một phản ứng thuận nghịch và được biểu diễn bằng hai nửa mũi tên ngược chiều nhau “⇌”.

- Chất không điện li là chất khi tan trong nước, các phân tử hoà tan không phân li thành ion.

B. Ví dụ minh hoạ

Ví dụ 1. Cho các chất sau: glucose (C₆H₁₂O₆), NaCl, KOH, Ba(OH)₂, AlCl₃, CuSO₄, N₂, O₂, H₂SO₄, saccharose (C₁₂H­₂₂O₁₁). Chất nào là chất điện li trong các chất trên?

Hướng dẫn giải

Các chất điện li: NaCl, KOH, Ba(OH)₂, AlCl₃, CuSO₄, H₂SO₄.

Ví dụ 2. Cho các chất sau: HNO₃, NaOH, H₃PO₄, SO₂, K₂CO₃, H₂S, Ba(OH)₂, HClO, HNO₂, CH₄, C₂H₅OH, NaCl, Al₂(SO₄)₃, Cl₂, C₁₂H₂₂O₁₁ (saccharose), H₂SO₄.

(a) Phân loại các chất trên thành chất điện li mạnh, chất điện li yếu và chất không điện li.

(b) Viết phương trình điện li của các chất điện li.

Hướng dẫn giải

(a) Phân loại:

Chất điện li mạnh: HNO₃, NaOH, K₂CO₃, Ba(OH)₂, NaCl, Al₂(SO₄)₃, H₂SO₄

Chất điện li yếu: H₃PO₄, H₂S, HClO, HNO₂.

Chất không điện li: SO₂, CH₄, C₂H₅OH, Cl₂, C₁₂H₂₂O₁₁.

(b) Phương trình điện li:

HNO3 → H+ + $N{O}_3^{-}$ NaOH → Na+ + OH− K2CO3 → 2K+ + $C{O}_3^{2-}$ Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH− NaCl → Na+ + Cl− Al2(SO4)3 → 2Al3+ + 3$S{O}_4^{2-}$ H2SO4 → 2H+ + $S{O}_4^{2-}$

H3PO4 $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + $H_{2}P{O}_4^{-}$ ($H_{2}P{O}_4^{-}$$\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + $HP{O}_4^{2-}$ $HP{O}_4^{2-}$$\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + $P{O}_4^{3-}$) H2S $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + HS−              HS− $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + S2− HClO $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + ClO− HNO2 $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H+ + $N{O}_2^{-}$

C. Bài tập minh hoạ

Câu 1. Chất nào sau đây thuộc loại chất điện li mạnh?

A. CH₃COOH.

B. C₂H₅OH.

C. H₂O.

D. NaCl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

NaCl là muối tan, là chất điện li mạnh.

Câu 2. Chất nào sau đây thuộc loại chất điện li mạnh?

A. CO₂.

B. NaOH.

C. H₂O.

D. H₂S.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

NaOH là base mạnh, là chất điện li mạnh.

Câu 3. Chất nào sau đây thuộc loại chất điện li mạnh?

A. NaHCO₃.

B. C₂H₅OH.

C. H₂O.

D. NH₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

NaHCO₃ là muối tan, là chất điện li mạnh.

Câu 4. Chất nào sau đây thuộc loại chất điện li yếu?

A. NaHCO₃.

B. C₂H₅OH.

C. H₂S.

D. NH₄Cl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

H₂S là acid yếu, là chất điện li yếu.

Câu 5. Chất nào sau đây thuộc loại chất điện li yếu?

A. KCl.

B. HF.

C. HNO₃.

D. NH₄Cl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

HF là acid yếu, là chất điện li yếu.

Câu 6. Chất nào sau đây là chất điện li yếu?

A. CH₃COOH.

B. FeCl₃.

C. HNO₃.

D. NaCl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

CH₃COOH là acid yếu, là chất điện li yếu.

Câu 7. Phương trình điện li nào dưới đây viết không đúng?

A.$HCl\to H^{+}+C{l}^{-}.$

B.CH₃COOH $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ CH₃COO⁻ + H⁺.

C. NaOH $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ Na⁺ + OH⁻.

D.$N{a}_{3}P{O}_4\to 3N{a}^{+}+P{O_4}^{3-}.$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

NaOH là chất điện li mạnh.

NaOH → Na⁺ + OH⁻.

Câu 8. Phương trình điện li nào sau đây không đúng?

A.$HN{O}_3\to H^{+}+N{O}_3^{-}.$

B. K₂SO₄ $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ 2K⁺ + $S{O}_4^{2-}.$

C. HF $\stackrel{}{\rightleftharpoons }$ H⁺ + F⁻.

D. BaCl₂ → Ba²⁺ + 2Cl⁻.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

K₂SO₄ là chất điện li mạnh.

K₂SO₄ → 2K⁺ + $S{O}_4^{2-}.$

Câu 9.Phương trình điện li nào sau đây biểu diễn đúng?

A.$\text{NaOH}\rightleftharpoons {\text{Na}}^{\text{+}}{\text{+OH}}^{-}.$

B.$\text{HClO}\to {\text{H}}^{\text{+}}{\text{+ClO}}^{-}.$

C.${\text{Al}}_{\text{2}}{{\text{(SO}}_{\text{4}}\text{)}}_{\text{3}}\to {\text{2Al}}^{\text{3+}}{\text{+3SO}}_{\text{4}}^{\text{2-}}.$

D.${\text{NH}}_{\text{4}}\text{Cl}\rightleftharpoons {\text{NH}}_{\text{4}}^{\text{+}}{\text{+Cl}}^{\text{-}}.$

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Phát biểu A sai do NaOH là chất điện li mạnh;

Phát biểu B sai do HClO là chất điện li yếu;

Phát biểu D sai do NH₄Cl là chất điện li mạnh.

Câu 10. Trong dung dịch hydrochloric acid (bỏ qua sự phân li của H₂O) có những phần tử nào?

A. H⁺, Cl⁻.

B. H⁺, Cl⁻, H₂O.

C. H⁺, Cl⁻, HCl.

D. H⁺, Cl⁻, HCl, H₂O.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

HCl là chất điện li mạnh.

$\Rightarrow$Trong dung dịch hydrochloric acid (bỏ qua sự phân li của H₂O) có những phần tử: H⁺, Cl⁻, H₂O.

Câu 11. Trong dung dịch acetic acid (bỏ qua sự phân li của H₂O) có những phần tử nào?

A. H⁺, CH₃COO⁻.

B. H⁺, CH₃COO⁻, H₂O.

C. CH₃COOH, H⁺, CH₃COO⁻, H₂O.

D. CH₃COOH, CH₃COO⁻, H⁺.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

CH₃COOH là chất điện li yếu.

$\Rightarrow$ Trong dung dịch acetic acid (bỏ qua sự phân li của H₂O) có những phần tử: CH₃COOH, H⁺, CH₃COO⁻, H₂O.

Câu 12. Các chất trong dãy nào sau đây là những chất điện li mạnh?

A.HCl, NaOH, CH₃COOH.

B.KOH, NaCl, H₃PO₄.

C.HCl, NaOH, NaCl.

D. NaNO₃, NaNO₂, NH₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

HCl, NaOH, NaCl lần lượt là acid mạnh, base mạnh, muối tan nên là các chất điện li mạnh.

Câu 13. Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li mạnh?

A. H₂SO₄, Cu(NO₃)₂, CaCl₂, H₂S.

B. HCl, H₃PO₄, Fe(NO₃)₃, NaOH.

C. HNO₃, CH₃COOH, BaCl₂, KOH.

D. H₂SO₄, MgCl₂, Al₂(SO₄)₃, Ba(OH)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Acid mạnh, base mạnh, muối tan là các chất điện li mạnh.

$\Rightarrow$ H₂SO₄, MgCl₂, Al₂(SO₄)₃, Ba(OH)₂ là chất điện li mạnh.

Câu 14. Dãy nào dưới dây chỉ gồm chất điện li mạnh?

A. HBr, Na₂S, Mg(OH)₂, Na₂CO₃.

B. H₂SO₄, NaOH, NaCl, HF.

C. HNO₃, H₂SO₄, KOH, K₂SO₃.

D. Ca(OH)₂, KOH, CH₃COOH, NaCl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Acid mạnh, base mạnh, muối tan là các chất điện li mạnh.

$\Rightarrow$HNO₃, H₂SO₄, KOH, K₂SO₃ là các chất điện li mạnh.

Câu 15. Dãy chất nào dưới đây chỉ gồm những chất điện li mạnh?

A. HNO₃, Cu(NO₃)₂, H₃PO₄, Ca(NO₃)₂.

B. CaCl₂, CuSO₄, H₂S, HNO₃.

C. H₂SO₄, NaCl, KNO₃, Ba(NO₃)₂.

D. KCl, H₂SO₄, HNO₂, MgCl₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Acid mạnh, base mạnh, muối tan là các chất điện li mạnh.

$\Rightarrow$H₂SO₄, NaCl, KNO₃, Ba(NO₃)₂ là các chất điện li mạnh.

Câu 16. Hãy cho biết tập hợp các chất nào sau đây đều là chất điện li yếu?

A. Cu(OH)₂, NaCl, C₂H₅OH, HCl.

B. C₆H₁₂O₆, Na₂SO₄, NaNO₃, H₂SO₄.

C. NaOH, NaCl, Na₂SO₄, HNO₃.

D. CH₃COOH, HF, H₂CO₃, H₂S.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Dãy CH₃COOH, HF, H₂CO₃, H₂S gồm các acid yếu, là chất điện li yếu.

Câu 17. Dãy chất nào sau đây, trong nước đều là chất điện li yếu?

A. H₂S, H₂SO₃, H₂SO₄.

B. H₂CO₃, H₃PO₄, CH₃COOH, Ba(OH)₂.

C. H₂S, CH₃COOH, HClO.

D. H₂CO₃, H₂SO₃, HClO, Al₂(SO₄)₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Dãy H₂S, CH₃COOH, HClO gồm các acid yếu, là chất điện li yếu.

Câu 18. Cho dãy các chất: K₂SO₄.Al₂(SO₄)₃.24H₂O, C₂H₅OH, C₁₂H₂₂O₁₁ (saccharose), CH₃COOH, Ca(OH)₂, CH₃COONH₄. Số chất điện li là

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 2.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Các chất điện li là: K₂SO₄.Al₂(SO₄)₃.24H₂O,

CH₃COOH, Ca(OH)₂, CH₃COONH₄.

Câu 19. Cho các chất dưới đây: HClO₄, HClO, HF, HNO₃, H₂S, H₂SO₃, NaOH, NaCl, CuSO₄, CH₃COOH. Số chất thuộc loại chất điện li mạnh là

A. 5.

B. 6.

C. 7.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Chất điện li mạnh là: HClO₄,HNO₃,NaOH, NaCl, CuSO₄.

Câu 20. Cho các chất: HCl, H₂O, HNO₃, HF, HNO₂, KNO₃, H₂CO₃, CH₃COOH, H₂S, Ba(OH)₂. Số chất thuộc loại điện li yếu là

A. 5.

B. 6.

C. 7.

D. 8.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Chất điện li yếu là: H₂O,HF, HNO₂,H₂CO₃, CH₃COOH, H₂S.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học 11 hay, chi tiết khác:

• Bài tập về sự chuyển dịch cân bằng
• Phân loại acid, base, chất lưỡng tính theo thuyết bronsted - lowry
• Tính pH của dung dịch acid mạnh, base mạnh
• Tính pH của dung dịch sau pha trộn
• Bài tập chuẩn độ acid, base
• Bài tập tổng hợp ammonia (NH₃)

---