Cách giải bài tập Phản ứng của alkyne với silver nitrate (AgNO₃) hay, chi tiết | Phản ứng thế hidro của Ank-1-yne

---

---

Bài viết Cách giải bài tập Phản ứng của alkyne với silver nitrate (AgNO₃) với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Phản ứng của alkyne với silver nitrate (AgNO₃).

Cách giải bài tập Phản ứng của alkyne với silver nitrate (AgNO₃) hay, chi tiết | Phản ứng thế hidro của Ank-1-yne

Bài giảng: Bài toán phản ứng cộng của alkene, alkyne - Cô Nguyễn Thị Nhàn (Giáo viên VietJack)

A. Phương pháp giải & Ví dụ minh họa

- Chỉ có ank-1-yne hoặc các chất có liên kết ba đầu mạch mới có phản ứng với AgNO₃/NH₃.

• Tổng quát:

        C_nH_2n-2 + xAgNO₃ + xNH₃ → C_nH_2n-2-xAg_x↓ + xNH₄NO₃.

        C_xH_y + aAgNO₃ + aNH₃ → C_xH_y-aAg_a↓ + aNH₄NO₃.

Chú ý:

    + n_alkyne = n↓ ⇒ m↓ = m_alkyne + 107.n↓.a.

    + Khối lượng bình đựng AgNO₃/NH₃ tăng bằng khối lượng alkyne phản ứng.

    + Để tái tạo lại alkyne ta cho ↓ phản ứng với HCl.

    + alkene và alkane không có phản ứng này.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Hỗn hợp khí X gồm etilen và propin. Cho a mol X tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃, thu được 17,64 gam kết tủa. Mặt khác a mol X phản ứng tối đa với 0,34 mol H₂. Giá trị của a là

Lời giải:

n_C3H4 = n_C3H3Ag = 17,64/147 = 0,12 mol

n_C2H4 + 2n_C3H4 = n_H2 ⇒ n_C2H4 = 0,1 mol ⇒ a = n_C2H4 + n_C3H4 = 0,22 mol

Bài 2: Hỗn hợp X gồm methane, etilen, acetylene. Sục 7 gam X vào nước brom dư thì thấy có 48 gam brom pư. Cho 7 gam trên pư với AgNO₃ dư trong NH₃ thì thu được 24 gam kết tủa. Tính khối lượng mỗi chất trong X?

Lời giải:

Gọi số mol của methane, etilen, acetylene lần lượt là x, y, z ta có: 16x + 28y + 26z = 7 (1)

Phương trình phản ứng:

        C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂

        y………y

        C₂H₂ + 2Br₂ → C₂H₂Br₄

        z………2z

số mol brom phản ứng: n_Br2 = 48/160 = 0,3 mol = y + 2z (2)

        C₂H₂ + 2AgNO₃ + 2NH₃ → C₂H₂Ag₂↓ + 2NH₄NO₃.

        z……………………………….z

Số mol kết tủa: n↓ = 24/240 = 0,1 mol = z (3)

Từ (1), (2), (3) ta có: x = y = z = 0,1 mol

Khối lượng mỗi chất trong X là:

m_methane = 0,1.16 = 1,6 gam; m_etilen = 0,1.28 = 2,8 gam; m_acetylene = 0,1.26 = 2,6 gam

Bài 3: Một hỗn hợp khí (X) gồm 1 alkane, 1 alkene và 1 alkyne có V =1,792 lít (ở đktc) được chia thành 2 phần bằng nhau:

    + Phần 1: Cho qua dung dịch AgNO₃/NH₃ dư tạo 0,735 g kết tủa và thể tích hỗn hợp giảm 12,5%

    + Phần 2: Đốt cháy hoàn toàn rồi hấp thụ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thì thấy có 12 gam kết tủa.

Xác định CTPT của các hydrocarbon và %V các chất trong X biết alkane và alkene có cùng số C?

Lời giải:

Số mol ba chất trong X: n_X = 0,08 mol⇒ số mol X trong một phần là: n = 0,04 mol

Thể tích hỗn hợp phần 1 giảm 12,5% ⇒ Số mol alkyne trong mỗi phần là n_alkyne = 0,04.0,125 = 0,005 mol. Nếu X là acetylene thì khối lượng kết tủa là 1,2 gam (trái với giả thiết)

    + Pư với AgNO₃/NH₃ ta có:

        C_nH_2n-2 + AgNO₃ + NH₃ → C_nH_2n-3Ag↓ + NH₄NO₃.

Mol:0,005                                        0,005

⇒ 0,005(14n + 105 ) = 0,735 ⇒ n = 3 ⇒ alkyne là propin

    + Số mol CaCO₃ : n_CaCO3 = 0,12 mol ⇒ Số C_tb = 3 ⇒ hai chất còn lại là propane và propen.

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Dẫn V lít (đktc) acetylene qua dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thấy thu được 60 gam kết tủa. Giá trị V là:

A. 5,6 lit        B. 11,2 lit        C. 2,8 lit        D. 10,11 lit

Lời giải:

Đáp án: A

n↓ = 60/240 = 0,25 mol ⇒ n_acetylene = 0,25.22,4 = 5,6 lít

Bài 2: Dẫn 10,8 gam but-1-yne qua dd AgNO₃/NH₃ dư, sau phản ứng thu x gam kết tủa. Giá trị của x là

A. 26,8g        B. 16,1g        C. 53,6g        D. 32,2g

Lời giải:

Đáp án: D

n_alkyne = 10,8/54 = 0,2 mol; n↓ = 0,2 mol ⇒ x = 0,2 .161 = 32,2 g

Bài 3: Dẫn 6,72 lít một alkyne X qua dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thấy thu được 44,1g kết tủa. CTPT của X là:

A. C₂H₂.        B. C₃H₄.        C. C₅H₈.        D. C₄H₆.

Lời giải:

Đáp án: B

n_X = 0,3 mol ⇒ M_{kết tủa} = 44,1/0,3 = 147 ⇒ alkyne là C₃H₄.

Bài 4: Dẫn 11,2 lít hh khí X (gồm acetylene và propin) vào dd AgNO₃/NH₃ dư (các phản ứng xảy ra hoàn toàn), sau phản ứng thu được 92,1 gam kết tủa. % số mol của acetylene trong X là.

A.70%        B. 30%        C. 60%        D. 40%

Lời giải:

Đáp án: D

gọi số mol của acetylene và propin lần lượt là: x và y mol; x + y = 0,5 mol; 240x + 147y = 92,1 ⇒ x = 0,2 và y = 0,3 ; %n_acetylene = 0,2.100%/0,5 = 40%

Bài 5: Hỗn hợp X gồm propin và alkyne A có tỉ lệ mol 1:1. Lấy 0,3 mol X tác dụng với dd AgNO₃/NH₃ dư thu được 46,2 gam kết tủa. Vậy A là:

A. acetylene        B. but-2-yne.        C. But-1-yne.        D. Pent-1-yne.

Lời giải:

Đáp án: C

n_propin = n_A = 0,15 mol; m↓ = 0,15.147 + m↓_A ⇒ m↓_A = 46,2 – 22,05 = 22,05 ⇒ M↓ = 22,05/0,15 = 161 ⇒ alkyne A là: C₄H₆ (but-1-yne)

Bài 6: Một hỗn hợp gồm C₂H₂ và đồng đẳng A của acetylene có tỷ lệ mol 1:1. Chia hh thành 2 phần bằng nhau

+ Phần 1 tác dụng vừa đủ với 8,96 lít H₂ (đktc) tạo hydrocarbon no.

+ Phần 2 tác dụng với 300ml dd AgNO₃ 1M/NH₃ thu được 40,1g kết tủa. Tên gọi của A là:

A. pent-1-yne        B. vinylacetylene        C. but-1-yne        D. propin

Lời giải:

Đáp án: C

n_C2H2 = n_A = x; 2x + 2x = 4x = 0,4 mol ⇒ x = 0,1 mol; m↓_C2H2 = 0,1.240 = 24 gam ⇒ m↓_A = 40,1 – 24 = 16,1 gam ⇒ M↓_A = 16,1/0,1 = 161 ⇒ A là but-1-yne

Bài 7: Cho 17,92 lít hỗn hợp X gồm 3 hydrocarbon khí là alkane, alkene và alkyne lấy theo tỉ lệ mol 1:1:2 lội qua bình đựng dd AgNO₃/NH₃ lấy dư thu được 96 gam kết tủa và hỗn hợp khí Y còn lại. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y thu được 13,44 lít CO₂. Biết thể tích đo ở đktc. Khối lượng của X là

A. 19,2 gam.        B. 1,92 gam.        C. 3,84 gam.        D. 38,4 gam.

Lời giải:

Đáp án: A

n_X = 0,8 mol; n_alkane = n_alkene = 0,2 mol; n_alkyne = 0,4 mol; M↓_alkyne = 96/0,4 = 240 ⇒ alkyne là C₂H₂; n_CO2 = 0,6 = 0,2n + 0,2m ⇒ n = 1 và m = 2 ⇒ alkane và alkyne là: CH₄ và C₂H₄

⇒ m_X = 0,2.16 + 0,2.28 + 0,4.26 = 19,2 g

Bài 8: Đốt cháy hoàn toàn m gam alkyne A bằng O₂ vừa đủ thu được 22,4 lít CO₂ (đktc). Mặt khác, dẫn m gam A qua dd AgNO₃/NH₃ dư thấy có 35 gam kết tủa màu vàng nhạt. CTPT của A là.

A. C₇H₁₂        B. C₈H₁₄        C. C₅H₈        D. C₆H₁₀

Lời giải:

Đáp án: C

CTPT alkyne A: C_nH_2n-2 ; n_A = 1/n; M↓_A = 35n ⇒ n =5, M = 175 ⇒ A là C₅H₈

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Có bao nhiêu đồng phân alkyne C₅H₈  tác dụng được với dung dịch AgNO₃/NH₃ tạo kết tủa?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 2: Đốt cháy 1 mol hydrocarbon X cho ra 5 mol CO₂. Biết 1 mol X phản ứng hết với 2 mol AgNO₃/NH₃. Vậy CTCT của X là

A. CH₂=CH−CH₂−C≡CH.                               

B. HC≡C−CH₂−C≡CH.

C. CH≡CH−CH₂−CH≡CH.                             

D. CH₂=C=CH−C≡CH.

Câu 3: A là một hydrocarbon mạch hở. Đốt cháy A thu được số mol CO₂ gấp 2 lần số mol H₂O. Mặt khác 0,05 mol A phản ứng vừa hết với dung dịch AgNO₃/NH₃ thu được 7,95 gam kết tủa. CTCT của A là

A. CH≡CH.                                                     

B. CH₂=CH−C≡CH.

C. CH≡C−CH₂−CH₃._­                                      

D. CH≡C−CH₂−CH₂−CH₃.

Câu 4: Đốt cháy 1 hydrocarbon A thu được $n_{H_{2}O}=0,75n_{C{O}_2}$ và $n_{C{O}_2}$≤ 5n_A. Xác định CTCT c rằng A cho kết tủa với dung dịch AgNO₃/NH₃.

A. CH₃−C≡CH.            ủa A biết

B. CH₂=C=CH−CH₃.   

C. CH₃−C≡C−CH₃.      

D. CH≡C−CH₂−CH₃.

Câu 5: A là hydrocarbon mạch thẳng có C ≥ 2 tác dụng với AgNO₃/NH₃ theo tỉ lệ mol là 1 : 1 tạo kết tủa màu vàng. Vậy A là

A. Hydrocarbon có 1 nối ba ở đầu mạch khác C₂H₂.                           

B. Hydrocarbon có 2 nối ba đầu mạch.

C. Alkyne có 1 nối ba đầu mạch.                     

D. Alkyne có 2 nối ba đầu mạch.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 11 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Dạng 1: Bài tập tính chất hóa học của alkene, alkadien, alkyne
• Dạng 2: Dạng bài tập Đồng phân, danh pháp của alkene, alkadien, alkyne
• Dạng 3: Phản ứng cộng của alkene, alkadien, alkyne
• Dạng 4: Phản ứng đốt cháy của alkene, alkadien, alkyne
• Dạng 5: Phản ứng oxi hóa alkene, alkadien, alkyne
• 100 câu trắc nghiệm hydrocarbon không no có lời giải (cơ bản - phần 1)

---

---

---