Giáo án Vật Lí 6 Bài 22: Nhiệt kế - Thang đo nhiệt độ mới nhất

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu:   HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp

-   Cho hs quan sát nhiệt kế.  nguyên tắc cấu tạo và cách chia độ của nhiệt kế?

Để có câu trả lời đúng, chúng ta cùng nghiên cứu nội dung bài học 1.  Giáo viên ghi bảng.

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu:  - Mô tả được nguyên tắc cấu tạo và cách chia độ của nhiệt kế dùng chất lỏng. Nêu được một số loại nhiệt kế thường dùng.

- Nêu được ứng dụng của nhiệt kế dùng trong phịng thí nghiệm, nhiệt kế rượu và nhiệt kế y tế.

- Nhận biết được một số nhiệt độ thường gặp theo thang nhiệt độ Xenxiut.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

2:  Thí nghiệm về cảm giác nóng lạnh

-Thực hiện thí nghiệm ở hình 22.1 và 22.2 SGK. Hướng dẫn HS pha nước nóng cẩn thận, và làm lần lượt các bước theo hướng dẫn của SGK

- Thảo luận trên lớp về kết luận rút ra từ thí nghiệm

Qua thí nghiệm ta thấy cảm giác của tay là không chính xác, vì vậy để biết người đó có sốt hay không ta phải dùng nhiệt kế

- Hoạt động theo nhóm

Tiến hành thí nghiệm ở hình 22.1, 22.2 SGK như hướng dẫn trong SGK.

C1: Cảm giác của tay không cho phép xác định chính xác mức độ nóng, lạnh

C2:  Xác định nhiệt độ 0⁰C và 100⁰C, trên cơ sở đó vẽ các vạch chia độ của nhiệt kế

3: Tìm hiểu về nhiệt kế

- Nêu các cách tiến hành thí nghiệm ở hình vẽ 22.3, 22.4 SGK và mục đích của TN này.

- Hãy cho biết hình vẽ 22.3 dùng để làm gì ?

- Treo hình vẽ 22.5 SGK, yêu cầu HS quan sát để trả lời các câu hỏi C3 ghi vào bảng 22.1 SGK:

- Hãy so sánh GHĐ và ĐCNN của từng nhiệt kế ?

Chấn chỉnh để cho HS trả lời đúng hơn

- Hướng dẫn trả lời C4

- Nhận xét

- Tiến hành thí nghiệm ở hình vẽ 22.3, 22.4 SGK và mục đích của TN

- Để xác định nhiệt độ nước sôi và nước đá đang tan

- Đọc C3 và suy nghĩ trả lời, ghi vào bảng 22.1 SGK

- Trả lời

- Ống quản ở gần bầu đựng thủy ngân có một chỗ thắt, có tác dụng ngăn không cho thủy ngân tụt xuống bầu khi đưa nhiệt kế ra khỏi cơ thể. Nhờ đó có thể đọc được nhiệt độ của cơ thể

1. Nhiệt kế

- Để đo nhiệt độ, người ta dùng nhiệt kế

- Nhiệt kế thường dùng hoạt động dựa trên hiện tượng dãn nở vì nhiệt của các chất

- Có nhiều loại nhiệt kế khác nhau như: Nhiệt kế rượu, nhiệt kế thủy ngân, nhiệt kế y tế…

4: Tìm hiểu các loại nhiệt giai

- Yêu cầu HS đọc phần 2. Nhiệt giai

- Giới thiệu hai loại nhiệt giai Xenxiut và Farenhai

- Treo hình vẽ nhiệt kế rượu, trên đó có các nhiệt độ được ghi cả hai nhiệt giai Xenxiut và Farenhai

- Yêu cầu HS đọc phần 2. Nhiệt giai

2. Thang nhiệt độ:

- Có hai loại thang nhiệt độ được sử dùng phổ biến là thang nhiệt độ Xen-xi-ut      và thang nhiệt độ Fa-ren-hai

- Trong thanh nhiệt độ Xen-xi-út, nhiệt độ của nước đá đang tan  là 0⁰C, của  hơi nước đang sôi là 100⁰C.

- Trong thanh nhiệt độ Fa-ren-hai, nhiệt độ của nước đá đang tan  là 32⁰F, của  hơi nước đang sôi là 212⁰F

HOẠT ĐỘNG 3:  Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Bài 1: Đo nhiệt độ cơ thể người bình thường là 37^oC. Trong thang nhiệt độ Farenhai, kết quả đo nào sau đây đúng?

A. 37^oF        B. 66,6^oF

C. 310^oF        D. 98,6^oF

Đáp án

Ta có 37^oC = 32^oF + 37.1,8^oF = 98,6^oF

⇒ Đáp án D

Bài 2: Giá trị nhiệt độ đo được theo thang nhiệt độ Kenvin là 293K. Hỏi theo thang nhiệt độ Farenhai, nhiệt độ đó có giá trị là bao nhiêu? Biết rằng mỗi độ trong thang nhiệt độ Kenvin (1K) bằng 1 độ trong thang nhiệt độ Xenxiut (1^oC) và 0^oC ứng với 273K.

A. 20^oF        B. 100^oF

C. 68^oF        D. 261^oF

Đáp án

- Ta có 293K = 273K + t^oC → t = 20^oC

- 20^oC = 32^oF + 20.1,8^oF = 68^oF

⇒ Đáp án C

Bài 3: Trong thang nhiệt độ Farenhai, nhiệt độ của nước đang sôi là:

A. 32^oF        B. 100^oF

C. 212^oF        D. 0^oF

Đáp án

- Nước sôi ở 100^oC.

- Ta có: 100^oC = 32^oF + 100.1,8^oF = 212^oF

⇒ Đáp án C

Bài 4: Cho hai nhiệt kế rượu và thủy ngân. Dùng nhiệt kế nào có thể đo được nhiệt độ của nước đang sôi? Cho biết nhiệt độ sôi của rượu và thủy ngân lần lượt là 80^oC và 357^oC.

A. Cả nhiệt kế thủy ngân và nhiệ-t kế rượu.

B. Không thể dùng nhiệt kế thủy ngân và nhiệt kế rượu.

C. Nhiệt kế rượu.

D. Nhiệt kế thủy ngân

Đáp án

- Nước sôi ở 100^oC.

- Vì rượu sôi ở 80^oC < 100^oC → không thể dùng nhiệt kế rượu để đo nhiệt độ của nước đang sôi.

⇒ Đáp án D

Bài 5: Nước ở trong trường hợp nào dưới đây có trọng lượng riêng lớn nhất?

A. Thể lỏng, nhiệt độ cao hơn 4^oC

B. Thể lỏng, nhiệt độ bằng 4^oC

C. Thể rắn, nhiệt độ bằng 0^oC

D. Thể hơi, nhiệt độ bằng 100^oC

Đáp án

- Tại 4^oC nước có trọng lương riêng lớn nhất.

- Nước đóng băng ở 0^oC → Khi ở 4^oC nước ở dạng lỏng

⇒ Đáp án B

Bài 6: Quan sát các nhiệt kế thủy ngân và nhiệt kế rượu thấy ở phần trên của nhiệt kế thường phình ra, chỗ phình ra đó có tác dụng

A. chứa lượng thủy ngân hoặc rượu khi dâng lên.

B. chứa lượng khí còn dư khi thủy ngân hoặc rượu dâng lên.

C. phình ra cho cân đối nhiệt kế.

D. nhìn nhiệt kế đẹp hơn.

Đáp án

Phần trên của nhiệt kế thường phình ra, chỗ phình ra đó có tác dụng chứa lượng khí còn dư khi thủy ngân hoặc rượu dâng lên.

⇒ Đáp án B

Bài 7: Khi nhúng một nhiệt kế rượu vào nước nóng, mực rượu trong ống nhiệt kế tăng lên vì:

A. ống nhiệt kế dài ra.

B. ống nhiệt kế ngắn lại.

C. cả ống nhiệt kế và rượu trong ống đều nở ra nhưng rượu nở nhiều hơn.

D. cả ống nhiệt kế và rượu trong ống đều nở ra nhưng ống nhiệt kế nở nhiều hơn.

Đáp án

Khi nhúng một nhiệt kế rượu vào nước nóng, mực rượu trong ống nhiệt kế tăng lên vì cả ống nhiệt kế và rượu trong ống đều nở ra nhưng rượu nở nhiều hơn.

⇒ Đáp án C

Bài 8: Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Nhiệt kế y tế có thể dùng để đo nhiệt độ cơ thể người.

B. Nhiệt kế thủy ngân có thể dùng để đo nhiệt độ trong lò luyện kim.

C. Nhiệt kế kim loại có thể đo nhiệt độ của bàn là đang nóng.

D. Nhiệt kế rượu có thể dùng để đo nhiệt độ của khí quyển.

Đáp án

Nhiệt kế thủy ngân có thể dùng để đo nhiệt độ nhỏ từ vài trăm độ trở xuống nên không thể đo nhiệt độ trong lò luyện kim.

⇒ Đáp án B

Bài 9: Người ta chọn thủy ngân và rượu để chế tạo nhiệt kế vì

A. chúng có nhiệt độ nóng chảy cao.

B. nhiệt độ nóng chảy thấp.

C. nhiệt độ đông đặc cao.

D. tất cả các câu trên đều sai.

Đáp án

Bài 10: Nhiệt kế nào sau đây có thể dùng để đo nhiệt độ của nước đang sôi?

A. Nhiệt kế thủy ngân

B. Nhiệt kế rượu

C. Nhiệt kế y tế

D. Cả ba nhiệt kế trên

Đáp án

Nhiệt kế thủy ngân có thể dùng để đo nhiệt độ của nước đang sôi

⇒ Đáp án A

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chia lớp thành nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

Cách chia độ trên nhiệt kế?

2. Báo cáo kết quả hoạt  động và thảo luận

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

Cách chia độ trên nhiệt kế

Cách chia độ trên nhiệt kế có thang nhiệt độ Xenxiut: Ông Celeius quy định nhiệt độ của nước đá đang tan là 0^oC và hơi nước đang sôi là 100^oC. Ông dùng nhiệt kế thủy ngân, nhúng nhiệt kế vào nước đá đang tan, đánh dấu mực thủy ngân lúc đó và ghi 0^oC, rồi nhúng nhiệt kế vào hơi nước đang sôi, đánh dấu mực thủy ngân lúc đó và ghi 100^oC. Sau đó ông chia khoảng cách từ 0^oC đến 100^oC thành 100 phần bằng nhau, ứng với mỗi phần là 1^oC.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:  Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

* Tìm hiểu một số loại nhiệt kế

- Có nhiều loại nhiệt kế khác nhau: Nhiệt kế rượu, nhiệt kế thủy ngân, nhiệt kế y tế. Mỗi nhiệt kế đều có giới hạn đo, độ chia nhỏ nhất và công dụng riêng của nó.

Lưu ý: Ngoài ra còn có một số loại nhiệt kế như: Nhiệt kế kim loại (hoạt động dựa trên sự dãn nở vì nhiệt của một băng kép), nhiệt kế đổi màu (dựa vào đặc điểm của một số chất có tính đổi màu theo nhiệt độ, thường dùng trong y tế) và nhiệt kế hiện số.