Công thức hóa học là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Công thức hóa học là gì lớp 7 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Khoa học tự nhiên 7 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Công thức hóa học.

Công thức hóa học là gì (chi tiết nhất)

1. Công thức hoá học là gì?

Công thức hoá học của một chất là cách biểu diễn chất bằng kí hiệu hoá học của nguyên tố kèm theo chỉ số ở chân bên phải kí hiệu hoá học.

Ví dụ: công thức hoá học của oxygen và carbon dioxide lần lượt là O₂ và CO₂.

2. Kiến thức mở rộng

a. Cách viết công thức hoá học:

- Công thức hoá học của đơn chất:

Đối với các đơn chất được tạo thành từ nguyên tố kim loại, khí hiếm và một số phi kim thì kí hiệu hoá học của nguyên tố được coi là công thức hoá học.

Ví dụ: Công thức hoá học của đồng là Cu, sắt là Fe, helium là He, carbon là C, lưu huỳnh là S,...

Một số phi kim có phân tử gồm hai hay ba nguyên tử liên kết với nhau thì thêm chỉ số này ở chân bên phải kí hiệu hoá học.

Ví dụ: Công thức hoá học của hydrogen là H₂, oxygen là O₂, ozone là O₃,...

- Công thức hoá học của hợp chất gồm kí hiệu hoá học của những nguyên tố tạo ra hợp chất kèm theo chỉ số ở chân bên phải kí hiệu hoá học. Chỉ số là những số nguyên, cho biết số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử hợp chất. Chỉ số bằng 1 thì không ghi.

Ví dụ: Công thức hoá học của khí methane là CH₄, muối ăn là NaCl.

b. Ý nghĩa của công thức hoá học:

  + Công thức hoá học cho biết:

  + Các nguyên tố hoá học tạo nên chất.

  + Số nguyên tử hay tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố hoá học có trong phân tử. Khối lượng phân tử của chất.

   Ví dụ: Công thức hoá học của calcium carbonate là CaCO3, cho biết:

            + Calcium carbonate gồm ba nguyên tố là Ca, C, O.

         + Trong một phân tử calcium carbonate có một nguyên tử Ca, một nguyên tử C, ba nguyên tử O và tỉ lệ số nguyên tử Ca : C : O là 1:1:3.

            + Khối lượng phân tử bằng 40 + 12 +3.16 = 100 (amu).

- Biết công thức hoá học, tính được phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất:

Bước 1: Tính khối lượng phân tử hợp chất.

Bước 2: Tính phần trăm khối lượng các nguyên tố trong hợp chất:

%khối lượng nguyên tố

Ví dụ: Tính phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân bón KNO₃.

Khối lượng phân tử KNO₃ bằng: 39.1 + 14.1 + 16.3 = 101 (amu).

Phần trăm khối lượng các nguyên tố trong KNO₃:

%K = $\frac{\mathrm{39.1.100}\%}{101}$ ≈ 38,6%;

%N = $\frac{\mathrm{14.1.100}\%}{101}$ ≈ 13,9%;

%O =100% - 38,6% - 13,9% = 47,5%.

3. Bài tập minh họa

Câu 1: Công thức hóa học nào sau đây biểu diễn một đơn chất?

A. CO₂

B. NaCl

C. O₂

D. HCl

Hướng dẫn giải

Đáp án: C

Giải thích: O₂ là đơn chất gồm hai nguyên tử oxygen; các chất còn lại là hợp chất.

Câu 2: Trong công thức hóa học CaCO₃, có bao nhiêu nguyên tử oxygen?

A. 1  

B. 2  

C. 3  

D. 4

Hướng dẫn giải

Đáp án: C

Câu 3: Khối lượng phân tử của H₂O là bao nhiêu (amu)?

A. 18  

B. 20  

C. 16  

D. 10

Hướng dẫn giải

Đáp án: A

Khối lượng phân tử H₂O là: 2×1+ 16 = 18 amu

Câu 4: Tính phần trăm khối lượng của N trong hợp chất (NH₂)₂CO (urê).

A. 23,3%

B. 28,0%

C. 46,7%

D. 20,0%

Hướng dẫn giải

Đáp án: C

Khối lượng phân tử (NH₂)₂CO là: 2×(14+2×1)+12+16 = 60 amu

$\%N=\frac{14.2}{60}\text{}\times 100\%=46,7\%$

Câu 5: Tính % khối lượng nguyên tố C trong CO₂.

A. 27,3%  

B. 30,2%  

C. 40%  

D. 72,7%

Hướng dẫn giải

Đáp án: A

Khối lượng phân tử của CO₂ là: 12 + 16.2 = 44 amu

$\%C=\frac{\left(12\times 1\right)}{44}\times 100\%\approx 27,3\%$

Câu 6: Cho công thức hóa học Na₂SO₄, có bao nhiêu nguyên tử trong 1 phân tử?

A. 5  

B. 6  

C. 7  

D. 8

Hướng dẫn giải

Đáp án: C

Na (2) + S (1) + O (4) → tổng: 2 + 1 + 4 = 7 nguyên tử

Câu 7: Tính phần trăm khối lượng của nguyên tố P trong hợp chất (NH₄)₂HPO₄.

A. 23,48%

B. 28,2%

C. 31,0%

D. 24,8%

Hướng dẫn giải

Đáp án: A

Khối lượng của phân tử (NH₄)₂HPO₄ là: (14+1.4).2 + 1 + 31 + 64 = 132 amu

$\%P=\frac{31}{132}\text{}\times 100\%\approx 23.48\%.$

Câu 8: Câu nào đúng về công thức hóa học của O₃?

A. Là hợp chất có 3 nguyên tố khác nhau

B. Là đơn chất gồm 3 nguyên tử oxygen

C. Là hợp chất giữa O và H

D. Không phải chất hóa học vì có chỉ số

Hướng dẫn giải

Đáp án: B

O₃ là đơn chất, gồm 3 nguyên tử oxygen liên kết với nhau → còn gọi là ozone

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Hóa trị là gì?

• Quy tắc hóa trị là gì?

• Cấu trúc electron bền vững của khí hiếm là gì?

• Phân tử là gì?

• Kí hiệu của nguyên tố hóa học là gì?

• Hạt nhân nguyên tử là gì?

---