Công thức tính số hạt mang điện trong nguyên tử lớp 7 (hay, chi tiết)

Bài viết Công thức tính số hạt mang điện trong nguyên tử lớp 7 trình bày đầy đủ công thức, ví dụ minh họa có lời giải chi tiết và các bài tập tự luyện giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Công thức tính số hạt mang điện trong nguyên tử từ đó học tốt môn Khoa học tự nhiên.

Công thức tính số hạt mang điện trong nguyên tử lớp 7 (hay, chi tiết)

I. Lý thuyết và phương pháp giải

- Nguyên tử được coi như một quả cầu gồm vỏ nguyên tử và hạt nhân nguyên tử.

+ Vỏ nguyên tử được tạo bởi một hay nhiều electron (hạt electron kí hiệu là e, mang điện tích âm và chuyển động xung quanh hạt nhân).

+ Hạt nhân nguyên tử gồm proton (kí hiệu là p, mang điện tích dương) và neutron (kí hiệu là n, không mang điện tích).

- Như vậy, trong nguyên tử:

+ Số hạt mang điện là = số proton + số electron = P + E = 2P = 2E = 2Z.

+ Số hạt mang điện âm = số electron = E = Z.

+ Số hạt mang điện dương = số proton = P = Z.

+ Số hạt không mang điện = số neutron = N.

Chú ý: Số proton (P) = số electron (E) = số hiệu nguyên tử (Z).

II. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Một nguyên tử có 17 electron ở lớp vỏ và hạt nhân của nó có 18 neutron. Tổng số hạt mang điện trong nguyên tử là

A. 17.

B. 18.

C. 34.

D. 36.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Ta có: số electron (E) = số proton (P) = số hiệu nguyên tử (Z) = 17.

⇒ Tổng các hạt mang điện trong nguyên tử là P + E = 2Z = 34.

Ví dụ 2. Nguyên tử fluorine chứa 9 electron ở lớp vỏ và tổng số proton, neutron trong hạt nhân là 19. Số hạt không mang điện có trong 1 nguyên tử fluorine là

A. 19.

B.10.

C.9.

D. 38.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Trong nguyên tử fluorine:

+) Số proton = số electron = 9.

+) Số proton + số neutron = 19 ⇒ Số neutron = 19 – 9 = 10 = số hạt không mang điện.

Ví dụ 3. Nguyên tử X có tổng số hạt là 48, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 16. Số hạt mang điện tích dương có trong nguyên tử X là

A. 16.

B. 17.

C. 18.

D. 15.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Gọi số hạt proton, neutron, electron có trong X lần lượt là P, N và E.

Trong đó: P = E (do nguyên tử trung hoà về điện).

Tổng số hạt trong nguyên tử X là 48 nên: P + N + E = 48 hay 2P + N = 48 (1).

Trong nguyên tử X, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 16 nên:

(P + E) – N = 16 hay 2P – N = 16 (2).

Lấy (1) + (2) được 4P = 64 ⇒ P = 16.

Vậy số hạt mang điện tích dương của nguyên tử X là 16 = số proton.

III. Bài tập minh họa

Câu 1. Một nguyên tử có 13 electron ở lớp vỏ và hạt nhân của nó có 14 neutron. Tổng số hạt mang điện có trong nguyên tử là

A. 27.

B. 28.

C. 26.

D. 42.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Trong nguyên tử:

+ Số hạt proton = số electron = 13.

+ Tổng số hạt mang điện trong nguyên tử = số proton + số electron = 13 + 13 = 26.

Câu 2. Khối lượng của nguyên tử A là 3 amu. Tổng số hạt mang điện có trong nguyên tử A là (biết trong A, số electron nhỏ hơn số neutron)

A. 4.

B. 3.

C. 5.

D. 2.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Gọi số hạt proton, neutron và electron trong nguyên tử A lần lượt là P, N, E.

Khối lượng của nguyên tử A là 3 amu nên: P . 1 + N . 1 = 3

Hay P + N = 3.

Mà theo bài ra, A có số electron nhỏ hơn số neutron, nghĩa là số proton cũng nhỏ hơn số neutron.

Vậy P = E = 1; N = 2 thỏa mãn.

Tổng số hạt mang điện có trong nguyên tử A là P + E = 1 + 1 = 2.

Câu 3. Trong nguyên tử Al, số hạt mang điện tích dương là 13, số hạt không mang điện là 14. Số hạt mang điện tích âm trong Al là bao nhiêu?

A. 13.

B. 15.

C. 27.

D. 14.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Trong nguyên tử Al, số hạt mang điện tích âm  = số hạt mang điện tích dương = 13.

Câu 4. Nguyên tử A có tổng số hạt là 52, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 16. Số hạt không mang điện có trong nguyên tử A là

A. 17.

B. 18.

C. 16.

D. 19.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Gọi số proton, electron và neutron trong A lần lượt là P, E, N.

Nguyên tử trung hòa về điện nên E = P.

Tổng số hạt trong nguyên tử A là 52 nên P + N + E = 52 hay 2P + N = 52 (1).

Trong nguyên tử A, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 16 nên (P + E) – N = 16 hay 2P – N = 16 (2).

Từ (1) và (2) giải được P = 17; N = 18.

Vậy số hạt không mang điện = số hạt neutron = 18.

Câu 5. Cho biết tổng số hạt của nguyên tử X là 49, trong đó số hạt không mang điện bằng 53,125% số hạt mang điện. Số electron, số proton, số neutron của X theo thứ tự lần lượt là

A. 16, 16, 17.

B. 16, 16, 18.

C. 17,17,18.

D. 18, 18, 19.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Gọi số proton, electron và neutron trong A lần lượt là P, E, N.

Nguyên tử trung hòa về điện nên E = P.

Tổng số hạt của nguyên tử là 49 nên P + N + E = 49 hay 2P + N = 49 (1).

Số hạt không mang điện bằng 53,125% số hạt mang điện nên

$N=\frac{53,125}{100}.\left(P+E\right)$

hay N  = 0,53125. 2P = 1,0625P, thay vào (1) ta được P = E = 16 và N = 17.

Vậy số electron, số proton, số neutron trong X lần lượt là 16, 16, 17.

Câu 6. Nguyên tử calcium có 20 electron ở vỏ nguyên tử. Hạt nhân của nguyên tử calcium có số neutron là 20. Tổng số hạt mang điện có trong 1 nguyên tử calcium là?

A. 20.

B. 40.

C. 60.

D. 80.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Calcium có số proton = số electron = 20.

Tổng số hạt mang điện có trong 1 nguyên tử calcium là: P + E = 20 + 20 = 40.

Câu 7. Hạt nhân của nguyên tử nguyên tố A có 24 hạt, trong đó số hạt không mang điện là 12. Tổng số hạt proton, electron, neutron có trong một nguyên tử A là?

A. 12.

B. 24.

C. 13.

D. 36.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Xét nguyên tử nguyên tố A:

+ Hạt nhân của nguyên tử có 24 hạt ⇒ số proton + số neutron = 24.

+ Số hạt không mang điện là 12 ⇒ số neutron là 12  

⇒ số proton = số electron = 24 – 12 = 12.

Tổng số hạt proton, electron, neutron có trong một nguyên tử A là:

P + N + E = 24 + 12 = 36.

Câu 8. Tổng số proton, neutron và electron của nguyên tử X là 46. Trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 14. Số proton, số neutron, số electron của nguyên tử  X lần lượt là

A. 15; 15; 15.

B. 15; 16; 16.

C. 15; 15; 16.

D. 15; 16; 15.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Gọi số hạt proton, neutron và electron trong nguyên tử X lần lượt là P, N và E.

Nguyên tử trung hòa về điện nên E = P.

Tổng số proton, neutron và electron của nguyên tử X là 46 nên:

P + N + E = 46 hay 2P + N = 46                    (1)

Trong X số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 14 nên:

(P + E) – N = 14 hay 2P – N = 14                  (2)

Từ (1) và (2) ta có: P = E = 15 và N = 16.

Số hạt proton, neutron và electron của X lần lượt là 15, 16, 15.

Câu 9. Nguyên tử Y có tổng số các hạt là 36. Số hạt không mang điện bằng một nửa hiệu số giữa tổng số hạt với số hạt mang điện tích âm. Số hạt trong hạt nhân nguyên tử Y là

A. 12.

B. 24.

C. 36.

D. 40.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Gọi P, N và E lần lượt là số proton, neutron và electron của Y. Trong đó P = E.

Theo bài ra Y có tổng số các hạt là 36 nên P + N + E = 36 hay 2P + N = 36 (1*)

Trong Y, số hạt không mang điện bằng một nửa hiệu số giữa tổng số hạt với số hạt mang điện tích âm nên:

$N=\frac{1}{2}(36-E)$ hay $N=\frac{1}{2}(36-P)(2\ast )$

Từ (1*) và (2*) có P = N = 12.

Vậy số hạt trong hạt nhân nguyên tử Y là: P + N = 12 + 12 = 24.

Câu 10. Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt (proton, electron, neutron) là 40. Trong nguyên tử X, tổng số hạt mang điện nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 12. Số proton và neutron trong X lần lượt là

A. 13 và 14.

B. 13 và 13.

C. 14 và 13.

D. 14 và 14.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Gọi số hạt proton, neutron, electron trong X lần lượt là P, N và E. Trong đó, P = E.

Theo bài ra, ta có các phương trình: 2P + N = 40 và 2P – N = 12.

Kết hợp 2 phương trình này được P = 13 và N = 14.

Vậy số proton và neutron trong X lần lượt là 13 và 14.

Xem thêm các bài viết về công thức Khoa học tự nhiên 7 hay, chi tiết khác:

• Công thức tính số hạt trong hạt nhân nguyên tử

• Công thức tính khối lượng phân tử

• Công thức lập công thức hóa học của hợp chất khi biết hóa trị

• Công thức lập công thức hóa học của hợp chất khi biết phần trăm các nguyên tố trong hợp chất

• Công thức tính khối lượng nguyên tử

• Công thức tính số hạt trong nguyên tử

• Công thức tính phần trăm khối lượng các nguyên tố trong hợp chất

• Công thức quy tắc hóa trị

---