Giáo án KHTN 6 Chân trời sáng tạo Bài 8: Sự đa dạng và các thể cơ bản của chất. Tính chất của chất

Vật thể tự nhiên

Vật thể nhân tạo

Chất

Cây, đá, đồi núi, nước, con người

Thuyền

Cây, đá, đồi, núi, nước, con người, thuyền,

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ

- HS quan sát hình 8.1 trên màn hình theo nhóm một cách tổng quát đến chi tiết để liệt kê được càng nhiều vật thể có trong hình càng tốt trong 5 phút;

- Phân biệt vật thể tự nhiên và nhân tạo.

- HS nhận nhiệm vụ.

1. Sự đa dạng của chất.

- Những gì tồn tại xung quanh ta gọi là vật thể.

- Các vật thể đều do chất tạo nên.

- Vật thể tự nhiên là những vật thể có sẵn trong tự nhiên.

- Vật thể nhân tạo là những vật thể do con người tạo ra để phục vụ cuộc sống.

- Vật hữu sinh (vật sống) là vật thể có đặc trưng sống.

- Vật vô sinh (vật không sống) là vật thể không có đặc trưng sống.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

- GV gợi ý khi cần thiết;

- Thu phiếu học tập các nhóm

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Chọn 1 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả

- Dựa vào phiếu học tập và kết hợp với sơ đồ graph kết luận về vật thể tự nhiên, nhân tạo, vật vô sinh, vật hữu sinh;

- GV sử dụng giấy dán (sticker) cho các em dán vào các nhóm vật thể được GV ghi trên bảng;

- Yêu cầu HS chốt lại về kết luận.

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS quan sát hình 8.2,8.3 trên màn hình theo nhóm hoàn thành bảng 8.1.

2. Đặc điểm ba thể cơ bản của chất.

Hoàn thành bảng 8.1

Rút ra kết luận:

- Ở thể rắn:

+ Các hạt liên kết chặt chẽ.

+ Có hình dạng và thể tích xác định.

+ Rất khó bị nén.

- Ở thể lỏng:

+ Các hạt liên kết không chặt chẽ.

+ Có hình dạng không xác định, có thể tích xác định.

+ Khó bị nén.

- Ở thể khí/ hơi:

+ Các hạt chuyển động tự do.

+ Có hình dạng và thể tích không xác định.

+ Dễ bị nén.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

- GV gợi ý khi cần thiết;

- Thu kết quả học tập các nhóm.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Chọn 1 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết

- Dựa vào kết quả học tập và kết hợp với chiếu mô hình các thể của chất lên màn hình, hướng dẫn HS quan sát và yêu cẩu HS trả lời theo các nội dung: mối liên kết giữa các hạt, khối lượng, hình dạng và thể tích, khả năng bị nén. Sau đó GV tổng hợp lại thành bảng như SGK để giúp HS ghi nhớ các dấu hiệu đặc trưng để phân biệt các thể của chất.

- Yêu cầu HS chốt lại về kết luận.

Chất

Thể

Có hình dạng xác định không?

Có thể nén không?

Nước đá

Rắn

Có

Không

Nước lỏng

Lỏng

Không

Không

Hơi nước

Khí/ hơi

Không

Có

Chất

Thể

Màu sắc

Than đá

Rắn

đen

Dẩu ăn

Lỏng

vàng

Hơi nước

Hơi

Không màu

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Các nhóm quan sát hình 8.4, 8.5 và 8.6 trên màn hình phóng to, thảo luận trả lời câu hỏi thảo luận, hoàn thành phiếu học tập số 3.

HS nhận nhiệm vụ.

3. Tính chất của chất

a) Nhận xét tính chất của chất

Hoàn thành phiếu học tập số 3.

Kết luận: Mỗi chất có thể tổn tại ở các thể khác nhau và có tính chất khác nhau.

Bước 2: GV hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- Thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

- GV gợi ý khi cần thiết.

- Thu phiếu học tập các nhóm

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Chọn 1 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết: GV kết luận những gì các em nhìn thấy trong hình 8.4, 8.5 và 8.6 là các ví dụ về các thể rắn, thể lỏng, thể khí của chất.

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

Bước 1: GV giao nhiệm vụ: HS tự tiến hành thí nghiệm 1, 2, 3 theo nhóm, rút ra được một số tính chất của chất.

b) Tìm hiểu một số tính chất của chất.

- HS tiến hành thí nghiệm và ghi kết quả thí nghiệm và bảng 8.2

Trả lời câu hỏi:

8. Chú ý:

- Trong suốt thời gian nước sôi, nhiệt độ của nước không thay đổi.

- Thời gian đun sôi nước phụ thuộc vào nhiệt độ ngọn lửa, độ dàỵ bình cẩu và lượng nước trong bình cẩu.

9. Muối ăn tan trong nước. Dầu ăn không tan trong nước.

10.

- Đường chuyển từ thể rắn sang lỏng.

- Đường bị cháy chuyển từ màu trắng dần sang nâu, cuối cùng cháy hết có màu đen và mùi khét.

- Trong thực tế: Thắng đường (nước hàng, nước màu) tạo màu nâu để nấu các món ăn hoặc làm bánh.

11.

- Đường nóng chảy chuyển từtrạng thái rắn sang lỏng: Không tạo thành chất mới.

- Đường bị cháy chuyển từ màu trắng dẩn sang nâu, cuối cùng cháy hết có màu đen: Có tạo thành chất mới, đường cháy biến đổi thành chất khác.

12.

- Đường chuyển từ trạng thái rắn sang lỏng: Tính chất vật lí.

- Đường cháy chuyển từ màu trắng dần sang nâu, cuối cùng màu đen: Tính chất hoá học.

Kết luận: sgk trang 39.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS tiến hành các thí nghiệm theo các bước:

- Chuẩn bị dụng cụ, hoá chất;

- Cách tiến hành thí nghiệm;

- Cách quan sát quá trình thí nghiệm;

- Cách ghi chép kết quả thí nghiệm.

- GV hướng dẫn HS thảo luận các nội dung 8 đến 12 trong SGK.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Chọn 4 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết: GV sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy học, chiếu sơ đồ biểu diễn các tính chất vật lí, tính chất hoá học của chất giúp HS ghi nhớ và phân biệt chúng. Yêu cầu HS chốt lại về kết luận.

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

Bước 1: GV giao nhiệm vụ: Các nhóm quan sát hình 8.11, 8.12, 8.13 và 8.14 trên màn hình phóng to, thảo luận trả lời câu hỏi thảo luận.

4. Sự chuyển thể của chất

a) Quan sát một số hiện tượng

Trả lời câu hỏi:

13. Nhiệt độ ngoài môi trường cao hơn nhiệt độ trong tủ lạnh làm cho kem chuyển từthể rắn sang lỏng.

14. Vì nhiệt độ của cửa kính thấp hơn không khí trong phòng tắm nên hơi nước sẽ ngưng tụ ở bề mặt, làm mờ kính.

15. Hơi nước bay lên, có nhiều bong bóng trong lòng nước và trên mặt thoáng của nước.

16. Quá trình chuyển thể của nước trong tự nhiên gồm:

Băng tan: nước đá chuyển thành nước lỏng;

Hình thành mây: nước lỏng chuyển thành hơl nước;

Mưa: hơi nước chuyển thành nước lỏng;

Hình thành băng: nước lỏng thành nước đá;

Kết luận: Trong tự nhiên và trong các hoạt động của con người, các chất có thể chuyển từ thể này sang thể khác.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ

- GV thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

- GV gợi ý khi cần thiết;

- Thu phiếu học tập các nhóm.

Bước 3: Báo cáo kết quả:

- Chọn 1 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết: GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý SGK.

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

Bước 1: Giao nhiệm vụ: HS tự tiến hành thí nghiệm 1, 2, 3 theo nhóm, rút ra được một số tính chất của chất.

b) Thực hành chuyển đổi thể của chất.

HS tiến hành thí nghiệm.

Trả lời câu hỏi:

Thí nghiệm 4:

- Quá trình 1: Khi đun nóng, nến chuyển từ thể rắn chuyển sang lỏng (hình 8.15b);

- Quá trình 2: Khi để nguội, nến chuyển từthể lỏng sang rắn (hình 8.15c).

Thí nghiệm 5:

- Trong cốc thuỷ tinh: Hơi nước bay lên, trong nước và mặt thoáng của cốc nước có nhiều bọt khí (hình 8.16a);

- Dưới đáy bình cầu: Nhiều giọt nước lỏng bám vào (hình 8.16b).

Kết luận: sgk trang 41.

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ:

- GV hướng dẫn HS tiến hành các thí nghiệm theo các bước;

- Hướng dẫn HS chuẩn bị dụng cụ, hoá chất;

- Hướng dẫn HS cách tiến hành thí nghiệm;

- Hướng dẫn HS cách quan sát quá trình thí nghiệm;

- Hướng dẫn HS cách ghi chép kết quả thí nghiệm;

- GV hướng dẫn HS thảo luận câu hỏi 17 trong SGK.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- Chọn 2 nhóm trình bày kết quả;

- Mời các nhóm khác nhận xét;

- GV nhận xét sau khi các nhóm khác bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết

- GV sử dụng kĩ thuật graph trong dạy học, chiếu sơ đồ sau lên màn hình và yêu cầu HS điền các quá trình chuyển hoá tương ứng giữa trạng thái của các chất theo các gợi ý cho sẵn. Sơ đổ này giúp HS ghi nhớ và phân biệt được các quá trình biến đổi thể của chất.

- Yêu cầu HS chốt lại về kết luận.

Hoạt động của GV

Dự kiến sản phẩm

Bước 1: Giao nhiệm vụ: HS quan sát bảng ghép trên màn hình và thực hiện trong 2 phút .

Kết quả bảng ghép luyện tập

Bước 2: Hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ:

- HS tư duy độc lập và thực hiện nhiệm vụ

- GV gợi ý khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả: Mời HS giơ tay nhanh nhất trình bày.

- HS còn lại nhận xét bổ xung.

Bước 4: Đánh giá kết quả. Tổng kết:

- GV nhận xét và kết luận.

- GV tổng hợp lại kiến thức trọng tâm của bài.

- HS theo dõi, rút kinh nghiệm.

Tên chất

Trạng thái

Kết luận

(1) muối ăn

(2) nước uống

(3) nước hoa

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

Vật thể tự nhiên

Vật thể nhân tạo

Chất

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

…………….....................

Chất

Thể

Màu sắc

Than đá

Dẩu ăn

Hơi nước

Cột 1

Cột 2

1. Nấu chảy kim loại

a. Từ thể lỏng chuyển sang khí

2. Mây bay trên trời

b. Từ thể rắn chuyển sang lỏng

3. Nước đá tan chảy

c. Từ thể khí chuyển sang rắn

4. Tuyết rơi

d. Từ thể rắn chuyển sang lỏng

5. Băng tan

e. Từ thể khí chuyển sang lỏng

6. Sương đọng trên lá cây

f. Từ thể rắn chuyển sang lỏng

g. Từ thể rắn chuyển sang khí