30 Bài tập ester nâng cao (có lời giải)

Với 30 Bài tập ester nâng cao có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh ôn tập, biết cách làm Bài tập ester nâng cao

30 Bài tập ester nâng cao (có lời giải)

Bài giảng: Tổng hợp bài tập ester - lipid - Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Bài 1: Hỗn hợp X gồm andehit Y và ester T đều no, đơn chức, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp X cần vừa đủ 5,04 lit oxi, sản phẩm thu được có chứa 0,2 mol H₂O. Khi cho 0,2 mol X trên tác dụng với AgNO₃ dư trong NH₃ đun nóng. Lượng bạc tối đa thu được (hiệu suất 100%) là?

A. 32,4     B. 64,8

C. 16,2     D. 43,2

Lời giải:

Đáp án: B

n_O2 = 0,225 mol.

Giả sử hỗn hợp X gồm CnH₂nO và CmH₂mO₂

C_nH_2nO + O₂ → nCO₂ + nH₂O

C_mH_2mO₂ + O₂ → mCO₂ + mH₂O

Ta có: n_CO2 = n_H2O = 0,2 mol.

Giả sử số mol của anđehit và ester lần lượt là x, y mol.

n_hhX = x + y = 0,1

Theo BTNT O: n_O = C_nH_2nO + nC_mH_2mO₂ + 2nO₂= 2nCO₂ + nH₂O

⇒ x + 2y = 0,2.2 + 0,2 - 0,225.2

⇒ x = 0,05 mol; y = 0,05 mol

số C trung bình = n_CO2 : n_X = 0,2 : 0,1 = 2. (1)

Ta có: 0,05n + 0,05m = 0,2 ⇒ n + m = 4 (2)

Từ (1)(2) ⇒ Để thu được ↓max thì hỗn hợp X gồm HCHO, HCOOCH₂CH₃.

0,2 mol X ⇒ n_HCHO = n_HCOOCH2CH3 = 0,1 mol.

HCHO -^{AgNO₃/NH₃}→ 4Ag

0,1           →           0,4 (mol)

HCOOCH₂CH₃ -^{AgNO₃/NH₃}→ 2Ag

0,1           →           0,2 (mol)

⇒ ∑n_Ag = 0,2 + 0,4 = 0,6 mol ⇒ m_Ag = 0,6 x 108 = 64,8 gam

Bài 2: Thuỷ phân hoàn 0,15 mol ester X của 1 axit đa chức và 1 ancol đơn chức cần 100 ml dung dịch NaOH 10% (d = 1,2 g/ml) thu được ancol Y và 22,2 gam muối. Lấy hết Y tác dụng với CuO dư, sản phẩm sinh ra cho tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thì thu được 129,6 gam kết tủa. Vậy X là

A. (COOCH₃)₂.     B. (COOC₂H₅)₂.

C. CH₂(COOCH₃)₂.     D. CH₂(COOC₂H₅)₂.

Lời giải:

Đáp án: C

n_NaOH = 0,3 mol

n_NaOH = 0,3 mol

ester có dạng R₁(COOR₂)₂

R₁(COOR₂)₂ + 2NaOH → R₁(COONa)₂ + 2R₂OH

⇒ n_(R2OH) = n_NaOH = 0,3mol

n_Ag = 1,2

n_Ag : n_R2OH = 4 : 1 ⇒ Andehit : HCHO ⁡⇒ CH₃OH(ancol)

M_muoi = 22,2/0,15 = 148 ⇒ CH₂(COONa)₂

⇒ X : CH₂(COOCH₃)₂

Bài 3: Khi đốt 0,1 mol ester X thu được 0,3 mol CO₂ và a mol H₂O. Giá trị của a là

A. a = 0,3     B. 0,3 < a < 0,4

C. 0,1 ≤ a ≤ 0,3    D. 0,2 ≤ a ≤ 0,3

Lời giải:

Đáp án: C

Số C trong X: 0,3 : 0,1 = 3

Giá trị của a phụ thuộc vào số liên kết π có trong X

X có 3Ccủa ester có 3C và ít π nhất: HCOOC₂H₅

⇒ π = 1 ⇒ n_H2O = n_CO2 = 0,3

ester có 3C và nhiều π nhất: HCOOC≡CH

⇒ n_H2O = n_X = 0,1 mol (bảo toàn nguyên tố H)

⇒ 0,1 ≤ a ≤ 0,3

Bài 4: Khi xà phòng hoá 1 mol ester cần 120 gam NaOH nguyên chất. Mặt khác khi xà phòng hoá 1,27 gam ester đó thì cần 0,6 gam NaOH và thu được 1,41 gam muối duy nhất. Biết ancol hoặc axit là đơn chức. Công thức cấu tạo của ester là

A. C₃H₅(COOCH=CH₂)₃.     B. C₃H₅(COOCH₃)₃.

C. (CH₃COO)₃C₃H₅.     D. (CH₂=CHCOO)₃C₃H₅.

Lời giải:

Đáp án: D

n_ester : n_NaOH = 1 : 3 ⇒ ester 3 chức.

+ TH1: Giả sử ester có dạng (RCOO)₃R₁

n_NaOH = 0,015 mol ⇒ n_R(OH)3 = 0,005 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m_ancol = m_ester + m_NaOH – m_muối

m_ancol = 1,27 + 0,6 - 1,41 = 0,46 gam

M_R1(OH)3 = M_R1 + 3 × 17 = 0,46 : 0,005 = 92

M_R1 = 41 (C₃H₅-)

M_ester = 1,27 : 0,005 = 254 ⇒ M_R = 27. CH₂=CH-.

Vậy (CH₂=CHCOO)₃C₃H₅

+ TH₂: Giả sử R(COOR₁)₃ không có chất nào phù hợp.

Bài 5: P là hỗn hợp gồm ba hợp chất hữu cơ X, Y, Z đơn chức đồng phân của nhau và đều tác dụng được với NaOH. Khi hóa hơi 3,7 gam X thu được 1,68 lít khí ở 136,5^oC, 1atm. Mặt khác, dùng 2,52 lít (đktc) O₂ để đốt cháy hoàn toàn 1,665 gam P sau phản ứng thu được V lít hỗn hợp khí (đktc). Giá trị V là

A. 3,024.     B. 1,512.

C. 2,240.     D. 2,268.

Lời giải:

Đáp án: D

Ta có:

P đơn chức và đều tác dụng với NaOH ⇒ Mỗi chất trong P đều chứa 2 nguyên tử O trong 1 phân tử

n_p = 0,0225 mol ⇒ n_CO2 = n_H2O = 0,0225.3 = 0,0675

Bảo toàn nguyên tố O: 2n_P + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

Thể tích khí còn lại sau phản ứng:

V = n_CO2 + n_{O2 dư} = 22,4(0,0675 + 0,1125 - 0,07875) = 2,268 lít

Bài 6: Hỗn hợp A gồm X, Y (M_X < M_Y) là 2 ester đơn chức có chung gốc axit. Đun nóng m gam H với 400 ml dung dịch KOH 1M dư thu được dung dịch D và (m – 12,6) gam hỗn hợp hơi gồm 2 anđehit no, đơn chức đồng đẳng kế tiếp có tỉ khối hơi so với H₂ là 26,2. Cô cạn dung dịch D thu được (m + 6,68) gam chất rắn khan. % khối lượng của X trong H là

A. 54,66%.     B. 45,55%.

C. 36,44%.     D. 30,37%.

Lời giải:

Đáp án: C

Có M_tb = 52,4 mà 2 andehit là đồng đẳng kế tiếp ⇒ CH₃CHO (M = 44) và C₂H₅CHO (M =58)

Bảo toàn khối lượng ⇒ m_A + m_KOH = m_{chất rắn} + m_andehit

⇒ m + 0,4. 56 = m + 6,68 + m - 12,6 ⇒ m = 28,32 gam

⇒ n_A = n_muối = n_andehit = 28,32 : 52,4 = 0,3 mol

Vì n_KOH = 0,4 mol > n_A = 0,3 mol ⇒ KOH dư : 0,1 mol

Vậy X là CH₃COOCH=CH₂ : x mol và Y là CH₃COOCH=CH-CH₃ : y mol

Ta có hệ

Bài 7: Cho 0,01 mol một ester X của axit hữu cơ phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH 0,2 M, sản phẩm tạo thành chỉ gồm một ancol Y và một muối Z với số mol bằng nhau. Mặt khác, khi xà phòng hoá hoàn toàn 1,29 gam ester đó bằng một lượng vừa đủ là 60 ml dung dịch KOH 0,25 M, sau khi phản ứng kết thúc đem cô cạn dung dịch được 1,665 gam muối khan. Công thức của ester X là:

A. C₂H₄(COO)₂C₄H₈.     B. C₄H₈(COO)₂C₂H₄.

C. C₂H₄(COOC₄H₉)₂.     D. C₄H₈(COOC₂H₅)₂.

Lời giải:

Đáp án:

Ta thấy n_X : n_NaOH = 1:2 ⇒ ester có 2 chức ester

Mặt khác, sản phẩm thu được chỉ gồm 1 ancol và 1 muối nên ester tạo thành từ ancol và axit có cùng số nhóm chức. Dựa vào đáp án ta thấy X là ester 2 chức tạo bởi ancol 2 chức và ester 2 chức.

X có dạng: R(COO)₂R’; Ancol Y có dạng: R’(OH)₂; Muối có dạng: R(COOK)₂

Bài 8: Tỉ khối hơi của ester X, mạch hở (chứa C, H, O) đối với hỗn hợp khí (CO, C₂H₄) có giá trị trong khoảng (2,5 ; 2,6). Cho 10,8 gam ester X tác dụng với dung dịch NaOH dư (hiệu suất bằng 80%) thu được hỗn hợp Y. Cho Y tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO₃/NH₃ thu được khối lượng bạc là

Lời giải:

Đáp án: C

2,5 < d(X/CO, C₂H₄) < 2,6 ⇒ 70 < M_X < 72,8

M_X = 72 (C₃H₄O₂)

Công thức cấu tạo của X: HCOOCH₂ = CH₂

n_X = 10,8 : 72 = 0,15 mol

Ta có n_Ag = 4n_{ester phản ứng} + 2n_{ester dư} = 4.0,15.80% + 2.0,15.20% = 0,54 mol

m_Ag = 108. 0,54 = 58,32g

Bài 9: Đốt cháy hoàn toàn 6,8 gam một ester X đơn chức chứa vòng benzene thu được CO₂ và H₂O. Hấp thụ toàn bộ sản phẩm này vào bình đựng dung dịch Ca(OH)₂ lấy dư thấy khối lượng bình tăng 21,2 gam đồng thời có 40 gam kết tủa. Số CTCT có thể có của X là

A. 4     B. 5

C. 6     D. 9

Lời giải:

Đáp án:

n_CO2 = 0.4

m_CO2 + m_H2O = 21,2 ⇒ n_H2O = 0,2

⇒ n_ester = n_O/2 = (6.8 - 0,4.12 - 0,2.2)/32 = 0,05

Các CTCT có thể có:

o,m,p-CH₃-C₆H₄OOOCH

CH₃COOC₆H₅

C₆H₅COOCH₃

HCOOCH₂-C₆H₅

Bài 10: Đốt cháy hoàn toàn 29,064 gam hỗn hợp gồm HOC–CHO, axit acrylic, vinyl acetate và methyl metacrylat rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy vào bình 1 đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình 2 đựng dung dịch Ba(OH)₂ dư thấy khối lượng bình 1 tăng 13,608 gam, bình 2 xuất hiện m gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 318,549.     B. 231,672.

C. 220,64.     D. 232,46.

Lời giải:

Đáp án: B

n_H2O = 0,756 mol.

Nhận thấy các chất đều có 2O và 2π trong phân tử nên ta đặt CTC của hỗn hợp là C_nH_2n-2O₂

C_nH_2n - 2O₂ + O₂ → nCO₂ + (n - 1)H₂O

(14n+30) gam           →          (n-1) mol

29,064 gam           →           0,756 mol

⇒ 0,756(14n + 30) = 29,064(n - 1)

⇒ n = 2,8 ⇒ n_CO2 = 0,756 x 2,8 : 1,8 = 1,176 mol.

⇒ m = m_BaCO3 = 1,176 x 197 = 231,672 gam

Bài 11: Trong 1 bình kín chứa hơi chất hữu cơ X (C_nH_2nO₂) mạch hở và O₂ (số mol O₂ gấp đôi số mol cần cho phản ứng cháy) ở 139,9^oC, áp suất trong bình là 0,8 atm. Đốt cháy hoàn toàn X sau đó đưa về nhiệt độ ban đầu, áp suất trong bình lúc này là 0,95 atm. X có CTPT là

A. C₂H₄O₂.     B. C₃H₆O₂.

C. C₄H₈O₂.     D. C₅H₁₀O₂

Lời giải:

Đáp án: B

Gọi số mol O₂ phản ứng là x mol ⇒ n_O2 = 2x

C_nH_2nO₂ + O₂ → nCO₂ + nH₂O

⇒ X là C₃H₆O₂.

Bài 12: Đun nóng a gam một hợp chất hữu cơ X chứa C, H, O mạch không phân nhánh với dung dịch chứa 11,2 gam KOH đến khi phản ứng hoàn toàn thu được dung dịch Y. Để trung hòa hết KOH dư cần 40 ml dung dịch HCl 1M. Làm bay hơi hỗn hợp sau khi trung hòa thu được 7,36 gam hỗn hợp 2 ancol đơn chức và 18,34 gam rắn khan. CTCT của X là:

A. CH₃OOCCH₂COOC₂H₅.     B. CH₃OOCCH₂COOC₃H₇.

C. CH₃OOCCH=CHCOOC₃H₇.     D. CH₃OOCCH₂-CH₂COOC₃H₇.

Lời giải:

Đáp án: C

Từ đáp án đặt công thức chung của X là (RCOO)2R₁R₂.

R(COO)2R₁R₂ + 2 KOH → 2 R(COOK)2 + R₁OH + R₂OH.

n_{KOH phản ứng} = (11,2 : 56) - 0,04 = 0,16 mol.

n_{một ancol} = 0,16 : 2 = 0,08 mol.

M_R1OH + M_R2OH = M_R1 + M_R2 + 17 × 2 = 7,36 : 0,08 = 92.

⇒ 2ancol là CH₃OH và C₃H₇OH.

m_R(COOK)2 = 18,34 - m_KCl = 18,34 - 0,04 × 74,5 = 15,36 gam

M_R(COOK)2 = M_R + 2 × 83 = 15,36 : 0,08 = 192. M_R = 26 ⇒ R: -CH=CH-

⇒ X là CH₃OOCCH=CHCOOC₃H₇.

Bài 13: Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol hỗn hợp M gồm anđehit X và ester Y, cần dùng vừa đủ 0,155 mol O₂, thu được 0,13 mol CO₂ và 2,34 gam H₂O. Mặt khác, cho 0,1 mol M phản ứng với lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, kết thúc các phản ứng thu được 21,6 gam Ag. Công thức cấu tạo thu gọn của X, Y lần lượt là

A. CH₃CHO và HCOOCH₃.     B. CH₃CHO và HCOOC₂H₅.

C. HCHO và CH₃COOCH₃.     D. CH₃CHO và CH₃COOCH₃.

Lời giải:

Đáp án: B

n_CO2 = n_H2O = 0,13 ⇒ X,Y đều no, đơn chức, hở

n_X = a; n_Y = b ⇒ a + b = 0,05

Bảo toàn oxi: a + 2b + 0,155.2 = 0,13.2 + 0,13 ⇒ a + 2b = 0,08

⇒ a = 0,02 ; b = 0,03

n_CO2 = an + bm ⇒ 0,02n + 0,03m = 0,13 ⇒ 2n + 3m = 13

⇒ n = 2; m = 3 ⇒ C₂H₄O; C₃H₆O₂

n_Ag = 0,2 = 2n_M ⇒ ester cũng có phản ứng tráng bạc (HCOOC₂H₅)

Vậy M gồm: CH₃HCO; HCOOC₂H₅

Bài 14: Hỗn hợp M gồm carboxylic acid X, ancol Y (đều đơn chức, số mol X gấp hai lần số mol Y) và ester Z được tạo ra từ X và Y. Cho một lượng M tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,2 mol NaOH, tạo ra 16,4 gam muối và 8,05 gam ancol. Công thức của X và Y là

A. HCOOH và CH₃OH.     B. CH₃COOH và CH₃OH.

C. HCOOH và C₃H₇OH.     D. CH₃COOH và C₂H₅OH.

Lời giải:

Đáp án: D

Đặt CT muối là RCOONa ⇒ M_muoi = 16,4:0,2 = 82 ⇒ CH₃COONa

⇒ axit là CH₃COOH ( Loại A, C)

n_ancol < n_axit + n_ester = 0,2mol → M_ancol > 8,05:0,2 = 40,25 ⇒ loại B

Bài 15: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp X gồm một axit hữu cơ A và một ester B (B hơn A một nguyên tử cacbon trong phân tử) thu được 0,2 mol CO₂. Vậy khi cho 0,2 mol X tác dụng hoàn toàn với AgNO₃/NH₃ dư thì khối lượng bạc thu được là:

A. 16,2 gam     B. 21,6 gam

C. 43,2 gam     D. 32,4 gam

Lời giải:

Đáp án: C

Số nguyên tử Cacbon trung bình:

⇒ A có 1 Cacbon (HCOOH) và B có 2 Cacbon (HCOOCH₃)

Khi tác dụng với AgNO₃/NH₃:

+ A phản ứng tạo Ag theo tỉ lệ 1:2

+ B phản ứng tạo Ag theo tỉ lệ 1:2

Như vậy, khối lượng Ag thu được là: m_Ag = 0,15.2.108 = 32,4 g

Khi cho 0,15 mol hỗn hợp X tác dụng thu được 32,4 gam Ag, nên khi cho 0,2 mol hỗn hợp X tác dụng thu được khối lượng Ag là:

Bài 16: Đốt cháy hoàn toàn 4,02 gam hỗn hợp X gồm axit acrylic, vinyl acetate và methyl metacrylat rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy vào bình 1 đựng dung dịch H₂SO₄ đặc, bình 2 đựng dung dịch Ba(OH)₂ dư thấy khối lượng bình 1 tăng m gam, bình 2 xuất hiên 35,46 gam kết tủa. Giá trị của m là:

A. 3,24 gam     B. 2,7 gam

C. 3,6 gam     D. 2,34 gam

Lời giải:

Đáp án: D

Quan sát các chất trong X, axit acrylic: CH₂=CHCOOH; axit vinyl acetate: CH₃COOCH=CH₂; methyl metacrylat: CH₂=CH(CH₃)2COOCH₃ ⇒ đều có 2 liên kết pi ở nối đôi C=C và C=O.

Do đo, ở phản ứng đốt cháy: X + O₂ → CO₂ + H₂O.

ta có: n_X = n_CO2 - n_H2O = 0,18 - x

Lại thấy: bình 1 tăng do x mol H₂O bị hấp bởi axit H₂SO₄ đặc, bình 2 xuất hiện 0,18 mol kết tủa BaCO₃↓.

Quay lại phản ứng đốt cháy:

bảo toàn O: 2 × (0,18 - x) + 2n_O2 = 0,18 × 2 + x ⇒ n_O2 = 1,5x.

bảo toàn khối lượng: 4,02 + m_O2 = 0,18 × 44 + 18x ⇒ m_O2 = 3,9 + 18x.

Do đó: 32 × (1,5x) = 3,9 + 18x ⇒ x = 0,13 mol ⇒ m = 0,13.18 = 2,34 gam

Bài 17: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp M gồm : ancol X, carboxylic acid Y và ester Z (đều no đơn chức mạch hở và Y, Z có cùng số nguyên tử C) cần dùng vừa đủ 12,32 lít O₂ (đkc) sinh ra 11,2 lít CO₂ (đkc). Công thức của Z là :

A. HCOOCH₃    B. CH₃COOCH₃

C. HCOOC₂H₅    D. CH₃COOC₂H₅

Lời giải:

Đáp án: A

Gọi công thức của ancol X là C_nH_2n+2O và công thức của Y, Z là C_mH_2mO₂(m ≥ 2)

C_nH_2n+2O + 1,5n O₂ → nCO₂ + (n+1) H₂O

C_mH_2mO₂ + (1,5m-1)O₂ → mCO₂ + mH₂O

Thấy n_Y + n_Z = 1,5n_CO2 - n_O2 = 1,5. 0,5 - 0,55= 0,2 mol

Luôn có 0,2m < 0,5 ⇒ m < 2,5 ⇒ m = 2

Vậy công thức của Z là HCOOCH₃.

Bài 18: X là ester được tạo bởi axit 2 chức mạch hở và ancol no, 2 chức, mạch hở có công thức đơn giản nhất là C₃H₂O₂. Để hiđro hóa hoàn toàn 1 mol X (xúc tác Ni, to) cần bao nhiêu mol H₂:

A. 4 mol     B. 1 mol

C. 3 mol     D. 2 mol

Lời giải:

Đáp án: D

Theo đề bài, ester X có 4 nguyên tử oxi và là ester vòng.

CTPT của X là C₆H₄O₄

Trong X có 1 vòng, 2 liên kết trong nhóm COO, và 2 liên kết π trong mạch C.

⇒ Để hiđro hóa hoàn toàn 1 mol X: n_H2 = n_C=C = 2 mol

Bài 19: Hóa hơi hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm 2 ester là đồng phân của nhau thu được thể tích bằng thể tích của 6,4 gam O₂ đo ở cùng điều kiện. Đốt cháy X ta có n_CO2:n_H2O = 1:1. Mặt khác đun nóng m gam hỗn hợp X trên trong NaOH dư cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được t gam hỗn hợp hai muối và p gam hỗn hợp hai rượu là đồng đẳng liên tiếp. Biết p = 7,8 ; t − p < 8. Hai ester đó là:

A. HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃.

B. CH₃COOC₂H₅ và C₂H₅COOCH₃.

C. C₂H₅COOC₂H₅ và CH₃COOC₃H₇.

D. C₂H₅COOC₃H₇ và C₃H₇COOC₂H₅.

Lời giải:

Đáp án: A

n_ester = 0,2 mol

n_CO2 = n_H2O nên ester no đơn chức

Như vậy, 2 ester là HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃.

Bài 20: Khi cho 0,15 mol ester đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH dư, sau khi phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam. Số đồng phân cấu tạo của X thỏa mãn các tính chất trên là

A. 1     B. 2

C. 3     D. 4

Lời giải:

Đáp án: D

n_NaOH = 0,3 = 2n_X

Mà X đơn chức, nên X là ester của phenol

Ta có: X + NaOH → R₁COONa + R₂C₆H₅ONa + H₂O

Bảo toàn khối lượng: mX = 29,7 + 0,15.18 - 12 = 20,4 ⇒ MX = 136 ⇒ C₈H₈O₂

Các CTCT có thể có:

o, m, p-CH₃-C₆H₄-OOCH

CH₃COOC₆H₅

Bài 21: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol ester hai chức tạo bởi ancol no và axit đơn chức chưa no có một nối đôi ta thu được 17,92 lít khí CO₂ (đktc) thì ester đó được tạo ra từ ancol và axit nào sau đây ?

A. ethylene glycol và axit acrylic.

B. propylen glicol và axit butenoic.

C. ethylene glycol, axit acrylic và axit butenoic.

D. butanđiol và axit acrylic.

Lời giải:

Đáp án: A

Số C có trong ester:

Do ester là đơn chức nên ancol phải là hai chức

Công thức ester: R₁COO)₂R₂

Nếu coi R₁ và R₂ là số C của axit và ancol, do axit có 1 nối đôi nên

Mặt khác 2R₁ < 8 ⇒ R₁ < 4

Như vậy, R₁ chỉ có thể bằng 3

ester: (CH₂ = CHCOO)₂C₂H₄

Như vậy, ester tạo bởi ethylene glycol và axit acrylic

Bài 22: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hỗn hợp hai ester đơn chức no, mạch hở cần 3,976 lít oxi (đktc) thu được 6,38 gam CO₂. Đun lượng ester này với 50ml dd KOH 1M rồi cô cạn dd sau phản ứng thu được hỗn hợp hai ancol kế tiếp và 4,48 gam hỗn hợp chất rắn gồm 2 chất. Công thức của hai ester trong hỗn hợp đầu là

A. CH₃COOCH₃ và CH₃COOC₂H₅.

B. CH₃COOCH₃ và C₂H₅COOC₂H₅.

C. HCOOC₃H₇ và HCOOC₂H₅.

D. CH₃COOC₂H₅ và CH₃COOC₃H₇.

Lời giải:

Đáp án: A

ester đơn chức no nên n_CO2 = n_H2O = 0,145 mol.

bảo toàn nguyên tố oxi: n_ester = 1,5.0,145 - 0,1775 = 0,04 mol.

n_KOH = 0,05 mol nên chất rắn gồm 1 muối duy nhất và 0,01 mol KOH dư. ( loại được B).

m_muối = 4,48 - 0,01.56 = 3,92 gam, suy ra M = 98 là CH₃COOK ( loại C).

lại có 2 ester tạo 2 ancol đồng đẳng kế tiếp và n_C = 0,145 : 0,04 = 3,625 nên 2 ester gồm 1 ester có 3C và 1 ester có 4C

Bài 23: Hỗn hợp X gồm hai ester đồng phân của nhau. Lấy 0,3 mol X tác dụng với 400 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng hoàn toàn thu được 12,75 gam hỗn hợp hai ancol đồng đẳng kế tiếp, cô cạn dung dịch sau phản ứng được chất rắn Y. Nung Y trong không khí đến phản ứng hoàn toàn thu được 17,36 lít CO₂ (ở đktc); 10,35 gam nước và một lượng Na2CO₃. Công thức phân tử của hai ester là:

A. C₂H₃COOC₂H₅, C₃H₅COOCH₃.

B. C₂H₃COOC₃H₇, C₃H₅COOC₂H₅.

C. C₂H₅COOC₂H₅, C₃H₇COOCH₃.

D. C₂H₅COOC₃H₇, C₃H₇COOCH₃.

Lời giải:

Đáp án: A

Có M_ancol = 12,75 : 0,3 = 42, 5 mà 2 ancol đồng đẳng kế tiếp là CH₃OH : x mol và C₂H₅OH : y mol ( Loại B, D)

Ta có hệ

Bảo toàn nguyên tố Na ⇒ n_Na2CO3 = 0,5.n_NaOH = 0,2 mol

Bảo toàn nguyên tố C ⇒ n_C = 0,2 + 0,775 = 0,975 mol

Vì n_X = 0,3 mol < n_NaOH = 0,4 mol ⇒ Hỗn hợp Y gồm NaOH dư: 0,1 mol và 0,3 mol RtbCOONa

Luôn có m_Y = m_C + m_H + m_Na + m_O

⇒ 0,3.(R_tb + 67) + 0,1.40 = 0,975.12 + 2.0,575 + 23.0,4 + 16.(0,3.2 + 0,1)

⇒ R_tb = 30,5

Nhận thấy:

R_tb = 30,5 =

Vậy 2 ester là C₂H₃COOC₂H₅: 0,225 mol và C₃H₅COOCH₃: 0,075 mol.

Bài 24: Hỗn hợp X gồm 2 ester đơn chức. Cho 0,5 mol X tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ dư thu được 43,2 gam Ag. Cho 14,08 gam X tác dụng với dung dịch KOH vừa đủ thu được hỗn hợp 2 muối của 2 axit đồng đẳng liên tiếp và 8,256 gam hỗn hợp 2 ancol no đơn chức đồng đẳng liên tiếp, mạch hở. Công thức của 2 ancol là:

A. C₄H₉OH và C₅H₁₁OH.     B. CH₃OH và C₂H₅OH.

C. C₂H₅OH và C₃H₇OH.     D. C₃H₇OH và C₄H₉OH.

Lời giải:

Đáp án: C

0,5 mol X cho ra 0,4 mol Ag nên trong X có 1 ester là HCOOR ⇒ n_HCOOR = 0,4:2 = 0,2 mol

Mặt khác khi thủy phân X trong KOH cho hỗn hợp hai muối của 2 axit đồng đẳng kế tiếp nên ester còn lại là CH₃COOR₁

⇒ n_CH3COOR1 = 0,5- 0.2 = 0,3 mol ⇒ n_HCOOR : n_CH3COOR1 = 2:3

Trong 14,8 gam X gọi số mol của HCOOR là 2x, số mol của CH₃COOR₁: 3x mol

Bảo toàn khối lượng: m_X + m_KOH = m_muoi + m_ancol

14,08 + (0,2x + 0,3x). 56 = 0,2x. M_HCONa + 0,3x. M_CH3COONa + 8,256

⇒ x = 0,32 ⇒ n_ancol = (3+2).x = 0,16

⇒ M_ancol = 8,256/0,16 = 51,6

⇒ mà 2 ancol kế tiếp nhau có công thức C₂H₅OH và C₃H₇OH

Bài 25: Thuỷ phân hoàn toàn m gam ester đơn chức X bằng NaOH. Cô cạn dung dịch thu được, cho phần hơi lần lượt qua bình (1) đựng P2O₅ dư, bình (2) đựng Na dư thì thấy khối lượng bình (2) tăng 13,5 gam. Khí thoát ra khỏi bình (2) cho tác dụng với CuO dư, đun nóng thu được 9,6 gam Cu. Mặt khác, m gam ester X tác dụng vừa vừa hết với 0,3 mol H₂ (xúc tác Ni, to) thu được 93,6 gam Y. Công thức của X là

A. C17H₃5COOC₂H₃.     B. C17H₃3COOC₂H₅.

C. C18H₃5COOC₂H₅.     D. C18H₃7COOC₂H₃.

Lời giải:

Đáp án: B

+ phân tích: ester đơn chức pư với NaOH:

ester + 1.NaOH → muối + ancol

chú ý, sp phải là ancol bởi phần hơi thu được gồm nước là sản phẩm hơi thủy phân, nhưng bình (1) đã hấp thụ nước nên bình (2) tăng phải là do ancol.

sau đó: H₂ + CuO_dư → Cu + H₂O

do đó:

Khối lượng bình 2 tăng 13,5g ⇒ m_R’OH – m_H2 = 13,5

0,3. (R’ + 17) – 0,15.2 = 13,5 ⇒ R’ = 29 ( C₂H₅ -)

+ Ta có: n_X = n_ancol = 0,3 mol

Ta thấy khi X + H₂: n_X = n_H2 = 0,3mol

⇒ nên ester dạng RCOOC₂H₅ và có gốc R có 1 nối đôi C=C.

khi đó,

⇒ R + 2 = 312 - 29 - 44 = 239

⇒ R là C17H₃3

CT của X cần tìm là: C₁₇H₃₃COOC₂H₅

Bài 26: Đốt cháy 1,7 gam ester X cần 2,52 lít oxi (đktc), chỉ sinh ra CO₂ và H₂O với tỉ lệ số mol n_CO2 : n_H2O = 2 : 1. Đun nóng 0,01 mol X với dung dịch NaOH thấy 0,02 mol NaOH tham gia phản ứng. X không có chức ete, không phản ứng với Na trong điều kiện bình thường và không khử được AgNO₃ trong amonia ngay cả khi đun nóng. Biết M_X < 140 amu. Công thức cấu tạo của X là

A. HCOOC₆H₅     B. CH₃COOC₆H₅

C. C₂H₅COOC₆H₅    D. C₂H₃COOC₆H₅

Lời giải:

Đáp án: B

Phản ứng với NaOH tỉ lệ 1:2 nên X có thể là ester của phenol hoặc ester 2 chức.

Ở đây, từ 4 đáp án ta kết luận X là ester của phenol.

⇒ C₈H₈O₂

X không có phản ứng tráng gương nên CTCT là

Bài 27: (CB) Hỗn hợp X gồm axit đơn chức Y, ancol đơn chức Z và ester E được điều chế từ Y và Z. Đốt cháy 9,6 gam hỗn hợp X thu được 8,64 gam H₂O và 8,96 lít khí CO₂ (đktc). Biết trong X, ancol Z chiếm 50% về số mol. Số mol ancol Z trong 9,6 gam hỗn hợp X là

A. 0,075.     B. 0,08.

C. 0,06.     D. 0,09.

Lời giải:

Đáp án: B

n_H2O = 0,48; n_CO2 = 0,4

Chênh lệch số mol CO₂ và H₂O chính là số mol ancol có trong X

⇒ n_ancol = 0,48 - 0,4 = 0,08

Bài 28: Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam hỗn hợp X gồm C_xH_yCOOH, C_xH_yCOOCH₃, CH₃OH thu được 2,688 lít CO₂ (đktc) và 1,8 gam H₂O. Mặt khác, cho 2,76 gam X phản ứng vừa đủ với 30 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 0,96 gam CH₃OH. Công thức của C_xH_yCOOH là

A. C₂H₅COOH.    B. CH₃COOH.

C. C₂H₃COOH.    D. C₃H₅COOH.

Lời giải:

Đáp án: C

Ta có n_CO2 = 0,12mol và n_H2O = 0,1mol, n_CH3OH = 0,03 mol

Trong X có m_X = m_C + m_H + m_O ⇒ m_O = 1,12g ⇒ n_O = 0,07mol

Gọi số mol của axit, ester, ancol lần lượt là x, y, z mol

Ta có hệ

⇒ 0,01. (M_CxHy + 45) + 0,02. (M_CxHy + 44 + 15) + 0,01. 32 = 2,76

⇒ M_CxHy = 27 (C₂H₃)

Công thức axit là C₂H₃COOH.

Bài 29: Hỗn hợp X gồm 2 chất hữu cơ đơn chức. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ 0,1 mol NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được ancol Y và 7,36 gam hỗn hợp muối. Oxi hóa hoàn toàn ancol Y bằng CuO thu được anđehit. Cho toàn bộ lượng anđehit đó tác dụng với AgNO₃/NH₃ thu được 25,92 gam Ag. Công thức của 2 chất trong hỗn hợp X là:

A. CH₃COOH và HCOOCH₃.     B. CH₃COOCH₃ và CH₃COOC₃H₇.

C. HCOOH và CH₃COOCH₃.     D. CH₃COOH và HCOOC₂H₅.

Lời giải:

Đáp án: A

n_Ag = 0,24 mol

Từ 4 đáp án ⇒ Y là ancol đơn chức

Nếu Y là CH₃OH ⇒ n_CH3OH = 0,06 mol

Như vậy, 2 chất là HCOOCH₃ và CH₃COOH

Nếu Y không phải CH₃OH

⇒ n_Y = 0,12 > 0,1 ⇒ loại

Bài 30: Đốt cháy hoàn toàn 20,1 gam hỗn hợp X gồm 2 ester đơn chức, không no (có 1 nối đôi C=C), kế tiếp nhau trong cùng dãy đồng đẳng cần 146,16 lít không khí (đktc), thu được 46,2 gam CO₂. Biết rằng trong không khí oxi chiếm 20% về thể tích. Công thức phân tử của 2 ester là

A. C₄H₆O₂ và C₅H₈O₂.     B. C₅H₈O₂ và C₆H₁₀O₂.

C. C₄H₈O₂ và C₅H₁₀O₂.     D. C₅H₁₀O₂ và C₆H₁₂O₂.

Lời giải:

Đáp án: B

n_{không khí} = 6,525 mol ⇒ n_O2 = 6,525 x 0,2 = 1,305 mol.

n_CO2 = 1,05 mol.

Giả sử hỗn hợp X có CTC là C_nH_2n-2O₂

C_nH_2n-2O₂ + O₂ → nCO₂ + (n-1)H₂O

Theo BTKL: m_H2O = 20,1 + 1,305 x 32 - 1,05 x 44 = 15,66 gam

⇒ n_H2O = 0,87 mol.

n_hhX = 1,05 - 0,87 = 0,18 mol ⇒ M_CnH2n-2O2 = 20,1 : 0,18 ≈ 111,67 ⇒ n ≈ 5,83

⇒ Hỗn hợp X gồm C₅H₈O₂ và C₆H₁₀O₂

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi Tốt nghiệp THPT khác:

• Bài tập glucose cơ bản có lời giải chi tiết
• Bài tập glucose nâng cao có lời giải chi tiết
• Bài tập lipid cơ bản, nâng cao có lời giải chi tiết
• Bài tập Peptit cơ bản có lời giải chi tiết

---