Ester là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Ester là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Ester.

Ester là gì (chi tiết nhất)

1. Ester là gì?

- Khi thay thế nhóm −OH ở nhóm carboxyl (−COOH) của carboxylic acid bằng nhóm −OR' thì được ester. Trong đó R' là gốc hydrocarbon.

- Ester đơn chức có công thức chung là RCOOR', trong đó R là gốc hydrocarbon hoặc H, R' là gốc hydrocarbon.

Ví dụ: CH₃COOC₂H₅, CH₂=CHCOOCH₃, C₆H₅COOCH₃….

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Danh pháp

Tên gọi của ester đơn chức: Tên gốc R^' + Tên gốc carboxylic acid

Ví dụ:

2.2. Tính chất vật lí

- Các phân tử ester không tạo được liên kết hydrogen với nhau nên nhiệt độ sôi của các ester thấp hơn nhiều so với alcohol và carboxylic acid có phân tử khối tương đương.

- Các ester có phân tử khối thấp và trung bình thường là chất lỏng ở nhiệt độ phòng. Những ester có phân tử khối lớn thường ở dạng rắn.

- Ester thường nhẹ hơn nước và ít tan trong nước.

- Một số ester có mùi thơm của hoa, quả chín.

2.3. Tính chất hoá học

Ester bị thuỷ phân trong môi trường acid hoặc môi trường base. Sản phẩm thu được khác nhau tuỳ thuộc vào điều kiện phản ứng.

a) Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường acid

- Ester bị thuỷ phân trong môi trường acid thường tạo thành carboxylic acid và alcohol (hoặc phenol) tương ứng.

- Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường acid thường là phản ứng thuận nghịch.

b) Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường base

- Ester bị thuỷ phân trong môi trường base (như NaOH, KOH) thường thu được muối carboxylate và alcohol

Ví dụ: CH₃COOCH₃ + NaOH $\stackrel{t^{°}}{\to }$ CH₃COONa + CH₃OH

- Phản ứng thuỷ phân ester trong môi trường base là phản ứng một chiều. Phản ứng này được ứng dụng làm xà phòng nên được gọi là phản ứng xà phòng hoá.

3. Bài tập minh họa

Câu 1.Công thức của ethyl acetate là

A. CH₃COOCH₃.

B. CH₃COOC₂H₅.

C. HCOOCH₃.

D. HCOOC₂H₅.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Ethyl: −C₂H₅;

acetate: CH₃COO−

⟹ Công thức của ethyl acetate là CH₃COOC₂H₅.

Câu 2. Tên gọi của ester CH₃COOCH₃ là

A.ethyl acetate.

B.methyl propionate.

C. methyl acetate.

D.ethyl formate.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

−CH₃: methyl;

CH₃COO−: acetate

⟹ Công thức của methyl acetate là CH₃COOCH₃

Câu 3.Trong số các chất sau đây, chất nào có nhiệt độ sôi lớn nhất?

A. C₂H₅OH

B. CH₃COOH

C. C₂H₅COOH

D. HCOOCH₃

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

So sánh nhiệt độ sôi của các hợp chất có phân tử khối tương đương: CH₃COOH (carboxylic acid) > C₂H₅OH (alcohol) > HCOOCH₃ (ester)

So sánh nhiệt độ sôi giữa 2 hợp chất đều là carboxylic acid: C₂H₅COOH > CH₃COOH (do C₂H₅COOH phân tử khối lớn, nhiều C hơn nên lực Van der Waals mạnh hơn, dẫn đến nhiệt độ sôi lớn hơn)

Câu 4. Đun nóng ester HCOOC₂H₅ với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là

A. HCOONa và CH₃OH.

B. HCOOH và C₂H₅OH.

C. HCOONa và C₂H₅OH.

D. HCOOH và CH₃ONa.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

HCOOC₂H₅ + NaOH $\stackrel{t^{°}}{\to }$ HCOONa + C₂H₅OH

Câu 5. Ester nào sau đây có mùi đặc trưng của quả lê?

A. Isoamyl acetate.

B. Propyl acetate.

C. Isopropyl acetate.

D. Benzyl acetate.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Propyl acetate có mùi đặc trưng của quả lê

Câu 6. Methyl propenoatecó công thức cấu tạo thu gọn là

A. CH₃COOC₂H₅.

B. CH₂=CHCOOCH₃.

C. C₂H₅COOCH₃.

D. CH₃COOCH₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

CH₂=CHCOO−: propenoate (còn gọi là acrylate)

−CH₃: methyl

Vậy methyl propenoate có công thức cấu tạo thu gọn là CH₂=CHCOOCH₃

Câu 7. Công thức cấu tạo của triolein tạo bởi glycerol và oleic acid là

A. (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.

C. (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅.

B. (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

D. (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Olecic acid: C₁₇H₃₃COOH

Glycrol: C₃H₅OH

⟹ Triolein: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.

Câu 8. Ester X có công thức phân tử C₄H₈O₂. Thủy phân X trong dung dịch H₂SO₄ loãng, đun nóng, thu được sản phẩm gồm propionic acid và chất hữu cơ Y. Công thức của Y là

A. CH₃OH.

B. C₂H₅OH.

C. CH₃COOH.

D. HCOOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Propionic acid: C₂H₅COOH ⟹ ester X có dạng: C₂H₅COOR

Mà CTPT của X là C₄H₈O₂ ⟹ R là −CH₃

Vậy Y là CH₃OH

Câu 9. Thực hiện phản ứng ester hóa giữa HOCH₂CH₂OH với hỗn hợp CH₃COOH và C₂H₅COOH thu được tối đa bao nhiêu ester hai chức?

A. 3

B.2

C.1

D.4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Thực hiện phản ứng ester hóa giữa HOCH₂CH₂OH với hỗn hợp CH₃COOH và C₂H₅COOH thu được tối đa 3 ester hai chức: (CH₃COO)₂C₂H₄, (C₂H₅COO)₂C₂H₄, CH₃COOCH₂ – CH₂OOCC₂H₅

Câu 10. Đun nóng ester CH₃COOC₆H₅ (phenyl acetate) với lượng dư dung dịch NaOH, thu được các sản phẩm hữu cơ là

A. CH₃OH và C₆H₅ONa.

B. CH₃COOH và C₆H₅ONa.

C. CH₃COOH và C₆H₅OH.

D. CH₃COONa và C₆H₅ONa.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Phương trình phản ứng hóa học khi thủy phân phenyl acetate trong dung dịch NaOH:

CH₃COOC₆H₅ + NaOH$\stackrel{t^{°}}{\to }$ CH₃COONa + C₆H₅OH

Phenol thu được từ phản ứng thủy phân ester tiếp tục phản ứng với NaOH:

C₆H₅OH + NaOH $\stackrel{t^{°}}{\to }$ C₆H₅ONa + H₂O

Vậy sản phẩm hữu cơ thu được là CH₃COONa và C₆H₅ONa.

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Amine đơn chức là gì?

• Xà phòng là gì?

• Kim loại kiềm là gì?

• Kim loại kiềm thổ là gì?

• Lipid là gì?

• Peptide là gì?

---