Bài tập oxide acid tác dụng với base lớp 8 và cách giải

Chuyên đề phương pháp giải bài tập oxide acid tác dụng với base lớp 8 chương trình sách mới hay, chi tiết với bài tập tự luyện đa dạng giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập oxide acid tác dụng với base.

Bài tập oxide acid tác dụng với base lớp 8 và cách giải

(199k) Xem Khóa học KHTN 8 KNTTXem Khóa học KHTN 8 CDXem Khóa học KHTN 8 CTST

A. Lý thuyết và phương pháp giải

Bài toán CO2, SO2 tác dụng với dung dịch kiềm

Với Ca(OH)2 (hoặc Ba(OH)2 làm tương tự): $C{O}_2+Ca{\left(OH\right)}_2\to CaC{O}_3+H_{2}O$ (1) $2C{O}_2+Ca{\left(OH\right)}_2\to Ca{\left(HC{O}_3\right)}_2$ (2) Đặt $T=\frac{{\text{n}}_{{\text{CO}}_{\text{2}}}}{{\text{n}}_{{\text{Ca(OH)}}_{\text{2}}}}$ T ≤ 1 $\Rightarrow$ chỉ xảy ra phản ứng (1), số mol tính theo CO2. T ≥ 2 $\Rightarrow$ chỉ xảy ra phản ứng (2), số mol tính theo Ca(OH)2. 1 < T < 2 $\Rightarrow$ xảy ra cả (1) và (2): $n_{CaC{O}_3}=2n_{Ca{\left(OH\right)}_2}-n_{C{O}_2}$ $n_{Ca{\left(HC{O}_3\right)}_2}=n_{C{O}_2}-n_{Ca{\left(OH\right)}_2}$ Với SO2 làm tương tự.

Với NaOH (hoặc KOH làm tương tự): $C{O}_2+2NaOH\to N{a}_{2}C{O}_3+H_{2}O$ (3) $C{O}_2+NaOH\to NaHC{O}_3$ (4) Đặt $T=\frac{{\text{n}}_{\text{NaOH}}}{{\text{n}}_{{\text{CO}}_{\text{2}}}}$ T $\ge$ 2 $\Rightarrow$ xảy ra phương trình (3), số mol tính theo CO2 T ≤ 1 $\Rightarrow$ xảy ra phương trình (4), số mol tính theo NaOH 1 < T < 2 $\Rightarrow$ xảy ra cả (3) và (4): ${\text{n}}_{{\text{Na}}_{\text{2}}{\text{CO}}_{\text{3}}}=n_{NaOH}-n_{C{O}_2}$ $n_{NaHC{O}_3}=2n_{C{O}_2}-n_{NaOH}$ Với SO2 làm tương tự.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Dẫn khí CO₂ từ từ qua dung dịch nước vôi trong (Ca(OH)₂). Sau khi phản ứng kết thúc, trong dung dịch vẫn còn dư Ca(OH)₂ và tạo ra 20 gam CaCO₃. Tính thể tích khí CO₂ (đkc) đã tham gia phản ứng.

Hướng dẫn giải

Số mol CaCO₃ là: $n_{CaC{O}_3}=\frac{20}{100}=0,2\left(mol\right).$

Phương trình hóa học: CO₂ + CaCO₃ → CaCO₃ ↓ + H₂O

Tỉ lệ: 1 1 1 1

Từ phương trình hóa học tính được số mol CO₂ bằng số mol CaCO₃ và bằng 0,2 mol.

Thể tích khí CO₂ đã phản ứng là: V = 0,2 .24,79 = 4,958 lít.

Ví dụ 2: Hấp thụ hoàn toàn 2,479 lít khí CO₂ (đkc) vào 1,4 lít dung dịch NaOH 0,1M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam muối. Tính m.

Hướng dẫn giải

$n_{C{O}_2}=\frac{2,479}{24,79}=0,1\text{mol;}$ $n_{NaOH}=1,4.0,1=0,14\text{mol.}$

$\Rightarrow \frac{{\text{n}}_{\text{NaOH}}}{{\text{n}}_{{\text{CO}}_{\text{2}}}}=\frac{0,14}{0,1}=1,4\Rightarrow$ xảy ra cả hai phương trình:

$C{O}_2+2NaOH\to N{a}_{2}C{O}_3+H_{2}O$

$C{O}_2+NaOH\to NaHC{O}_3$

Áp dụng công thức:

${\text{n}}_{{\text{Na}}_{\text{2}}{\text{CO}}_{\text{3}}}={\text{n}}_{\text{NaOH}}-{\text{n}}_{{\text{CO}}_{\text{2}}}$$=0,14-0,1=0,04(\text{mol)}$ $\Rightarrow {\text{m}}_{{\text{Na}}_{\text{2}}{\text{CO}}_{\text{3}}}=0,04.106=4,24\left(\text{gam}\right).$

$n_{NaHC{O}_3}=2n_{C{O}_2}-n_{NaOH}$$=2.0,1–0,14=0,06(\text{mol)}$ $\Rightarrow m_{NaHC{O}_3}=0,06.84=5,04\left(\text{gam}\right).$

Vậy m = 4,24 + 5,04 = 9,28 (gam).

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Hấp thụ hoàn toàn 2,479 lít CO₂ (đkc) vào dung dịch nước vôi trong có chứa 0,075 mol Ca(OH)₂. Sau phản ứng thu được

A. CaCO₃.

B. Ca(HCO₃)₂.

C. CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

D. CaCO₃ và Ca(OH)₂ dư.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Ta có: $n_{C{O}_2}=\frac{2,479}{24,79}=0,1mol.$

Đặt $T=\frac{n_{C{O}_2}}{n_{Ca{\left(OH\right)}_2}}=\frac{0,1}{0,075}=1,33$

Có 1 < T < 2, sau phản ứng thu được 2 muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

Câu 2: Cho 2,479 lít CO₂ (đkc) tác dụng với lượng dư dung dịch Ba(OH)₂. Khối lượng chất kết tủa thu được sau phản ứng là

A. 19,7 gam.

B. 9,85 gam.

C. 1,97 gam.

D. 17,9 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$n_{C{O}_2}=\frac{2,479}{24,79}=0,1mol$

Do Ba(OH)₂ dư nên sản phẩm thu được là muối trung hòa:

Phương trình hóa học:

CO₂ + Ba(OH)_{2 dư} → BaCO₃ ↓ + H₂O

0,1 0,1 mol

Kết tủa là BaCO₃, m_{kết tủa} = 0,1.197 = 19,7 gam.

Câu 3: Dẫn từ từ đến hết 3,7185 lít khí CO₂ ở đkc vào dung dịch chứa 7,2 gam NaOH thu được dung dịch X. Các chất tan có trong dung dịch X là

A. Na₂CO₃.

B. NaOH và Na₂CO₃.

C. NaHCO₃.

D. Na₂CO₃ và NaHCO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

$n_{C{O}_2}=\frac{3,7185}{24,79}=0,15mol;$ $n_{NaOH}=\frac{7,2}{40}=0,18mol.$

Ta có: 1< $\frac{n_{NaOH}}{n_{C{O}_2}}=\frac{0,18}{0,15}=1,2$ < 2

Vậy sau phản ứng thu được hai muối là NaHCO₃ và Na₂CO₃.

Câu 4: Cho 2,479 lít SO₂ (đkc) tác dụng hết với dung dịch chứa 0,15 mol KOH. Khối lượng muối có trong dung dịch thu được sau phản ứng là

A. 7,9 gam.

B. 6,0 gam.

C. 13,9 gam.

D. 10,5 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

$n_{S{O}_2}=\frac{2,479}{24,79}=0,1mol$

Ta có: 1< $\frac{n_{KOH}}{n_{S{O}_2}}=\frac{0,15}{0,1}=1,5$ < 2. Sau phản ứng thu được hai muối.

Cách 1:

Phương trình hóa học xảy ra:

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O

x…….. 2x……….. x mol

SO₂ + KOH → KHSO₃

y……. y………. y mol

Ta có hệ phương trình:

Khối lượng muối thu được là:

m_muối = $m_{K_{2}S{O}_3}+m_{KHS{O}_3}$= 0,05.158 + 0,05.120 = 13,9 gam.

Cách 2:

Áp dụng công thức:

${\text{n}}_{K_{\text{2}}{\text{SO}}_{\text{3}}}={\text{n}}_{\text{KOH}}-{\text{n}}_{{\text{SO}}_{\text{2}}}$$=0,15-0,1=0,05(\text{mol)}$ $\Rightarrow {\text{m}}_{K_{\text{2}}{\text{SO}}_{\text{3}}}=0,05.158=7,9\left(\text{gam}\right).$

$n_{KHS{O}_3}=2n_{S{O}_2}-n_{KOH}$$=2.0,1–0,15=0,05(\text{mol)}$ $\Rightarrow m_{KHS{O}_3}=0,05.120=6,00\left(\text{gam}\right).$

Vậy m = 7,9 + 6 = 13,9 (gam).

Câu 5: Hấp thụ 0,2479lít CO₂ (đkc) vào 2 lít Ca(OH)₂ 0,01M ta thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 1gam.

B. 1,5gam.

C. 2gam.

D. 2,5gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$n_{C{O}_2}=\frac{0,2479}{24,79}=0,01mol;$ $n_{Ca{\left(OH\right)}_2}=2.0,01=0,02mol.$

Đặt $T=\frac{n_{C{O}_2}}{n_{Ca{\left(OH\right)}_2}}=\frac{0,01}{0,02}=0,5$

Có T < 1, sau phản ứng thu được CaCO₃; Ca(OH)₂ dư

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ ↓ + H₂O

0,01..........................0,01 mol

Kết tủa là CaCO₃, m = m↓ = 0,01.100 = 1g.

Câu 6: Sục từ từ 3,7185 lít SO₂ (ở đkc) vào dung dịch chứa 11,2 gam KOH. Kết thúc phản ứng thu được dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là

A. 19,7.

B. 9,85.

C. 19,9.

D. 17,9.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

$n_{S{O}_2}$= 0,15 mol; n_KOH = 0,2 mol.

Đặt $T=\frac{n_{KOH}}{n_{S{O}_2}}=\frac{0,2}{0,15}=1,33$ → sau phản ứng thu được 2 muối.

PTHH:

SO₂ + KOH → KHSO₃

x ...........x............ x (mol)

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O

y............2y...........y (mol)

Theo bài ra có hệ phương trình:

Giải hệ được x = 0,1 và y = 0,05

$\Rightarrow m=m_{KHS{O}_3}+m_{K_{2}S{O}_3}$= 0,1.120 + 0,05.158 = 19,9 gam.

Câu 7: Dẫn từ từ 2,479 lít SO₂ (ở đkc) vào 80 mL dung dịch Ba(OH)₂ 1M. Kết thúc phản ứng thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là

A. 13,02.

B. 8,95.

C. 19,8.

D. 19,7.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$n_{S{O}_2}=0,1mol,n_{Ba{\left(OH\right)}_2}=0,08mol$

Có T = $\frac{n_{S{O}_2}}{n_{Ba{\left(OH\right)}_2}}=\frac{0,1}{0,08}=1,25\Rightarrow$ sau phản ứng tạo 2 muối Ba(HSO₃)₂ (x mol) và BaSO₃ (y mol).

Phương trình hóa học:

Ba(OH)₂ + 2SO₂ → Ba(HSO₃)₂

x…………..2x………..x (mol)

Ba(OH)₂ + SO₂ → BaSO_3↓ + H₂O

y…………..y…….y (mol)

Theo bài ra ta có hpt:

Giải hệ được x = 0,02 mol, y = 0,06 mol.

Vậy m _{kết tủa} = m_BaSO3 = 0,06. 217 = 13,02 gam.

Câu 8: Dẫn V lít (đkc) CO₂ vào 100 mL dung dịch Ca(OH)₂ 1M, thu được 6 gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa lấy dung dịch đun nóng lại có kết tủa nữa. Giá trị V là

A. 3,4706.

B. 1,4874.

C. 1,4874 hoặc 3,4706.

D. 3,7185 hoặc 1,2395.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Theo bài ra cho CO₂ vào Ca(OH)₂ thu được 2 muối: CaCO₃ (x mol) và Ca(HCO₃)₂ (y mol)

Phương trình hóa học:

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO_{3 ↓} + H₂O

x...........x.................x mol

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂

2y..........y.......................y mol

Đun nóng dung dịch có phản ứng:

Ca(HCO₃)₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ CaCO₃ ↓ + CO₂ ↑ + H₂O

Theo bài ra có x = $\frac{6}{100}=0,06mol$

$n_{Ca{\left(OH\right)}_2}=x+y=0,1\Rightarrow y=0,04mol$

$n_{C{O}_2}=x+2y=0,14mol$ $\Rightarrow V_{C{O}_2}=0,14.24,79=3,4706L.$

Câu 9: Hấp thụ hoàn toàn 2,9748 lít khí CO₂ (ở đkc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)₂ nồng độ a mol/l, thu được 15,76 gam kết tủa. Giá trị của a là

A. 0,032.

B. 0,048.

C. 0,06.

D. 0,04.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Số mol kết tủa: 0,08 mol < số mol CO₂: 0,12 mol → sau phản ứng thu được 2 muối.

CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + H₂O

0,08……0,08………..0,08 mol

2CO₂ + Ba(OH)₂ → Ba(HCO₃)₂

0,04 ……0,02 mol

a = $\frac{0,08+0,02}{2,5}=0,04M.$

Câu 10: Cho V lít CO₂ (đkc) hấp thu hoàn toàn bởi 2 lít dung dịch Ba(OH)₂ 0,015 M thu được 1,97 gam kết tủa. Giá trị lớn nhất của V là

A. 1,2395 lít.

B. 6,7185 lít.

C. 2,479 lít.

D. 0,6719 lít.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$n_{Ba{\left(OH\right)}_2}=0,015.2=0,03mol$

$n_{\downarrow }=n_{BaC{O}_3}=\frac{1,97}{197}=0,01mol$

$V_{C{O}_2}$ lớn nhất cần dùng khi CO₂ tạo kết tủa hết Ba(OH)₂ và hòa tan một phần lượng kết tủa.

Phương trình hóa học:

CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + H₂O

0,03 …0,03 ……….0,03 mol

CO₂ + H₂O + BaCO₃ → Ba(HCO₃)₂

0,02……….(0,03 – 0,01) mol

$\Rightarrow n_{C{O}_2}=0,03+0,02=0,05mol$$\Rightarrow V=0,05.24,79=1,2395L.$

(199k) Xem Khóa học KHTN 8 KNTTXem Khóa học KHTN 8 CDXem Khóa học KHTN 8 CTST

Xem thêm phương pháp giải các dạng bài tập Hóa học lớp 8 hay, chi tiết khác:

• Bài tập kim loại tác dụng với acid
• Bài tập base tác dụng với acid
• Bài tập oxide base tác dụng với acid
• Bài tập kim loại tác dụng với dung dịch muối
• Bài tập về phản ứng trao đổi
• Bài tập tính độ dinh dưỡng của phân bón

---