Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại (hay, chi tiết)

---

---

Bài viết Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại với phương pháp giải chi tiết giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại.

Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại (hay, chi tiết)

Lý thuyết và Phương pháp giải

Dựa vào tính chất hoá học và các dấu hiệu nhận biết các chất (kết tủa, khí, đổi màu dung dịch…) đã được học để tiến hành nhận biết.

- Bước 1: Trích mẫu thử (có thể đánh số các ống nghiệm để tiện theo dõi).

- Bước 2: Chọn thuốc thử để nhận biết (tuỳ theo yêu cầu của đề bài: thuốc thử tuỳ chọn, hạn chế hay không dùng thuốc thử nào khác).

- Bước 3: Cho thuốc thử vào mẫu, trình bày hiện tượng quan sát, rút ra kết luận đã nhận ra hoá chất nào.

- Bước 4: Viết phương trình phản ứng minh hoạ.

Chú ý: Để giải dạng bài tập này ta cần:

+ Dựa vào màu sắc của các dung dịch.

+ Các phản ứng hóa học đặc trưng của các hóa chất cần nhận biết.

+ Lập bảng để nhận biết.

Lý thuyết cơ bản về thuốc thử hóa học lớp 9 của THCS (áp dụng để nhận biết và phân biệt kim loại)

KL, Ion	Thuốc thử	Hiện tượng	Giải thích, viết PTHH
Na, K	H2O	Tan + dd trong	Na + H2O → NaOH + 1/2 H2 K + H2O → KOH + 1/2 H2
Ca	H2O	Tan + dd đục	Ca + H2O → Ca(OH)2 + H2
Ba	H2O Axit H2SO4	Tan+dd trong ↓ trắng	Ba + H2O → Ba(OH)2 + H2 Ba + H2SO4 → BaSO4 + H2
Al Al3+	Dd kiềm Dd NH3 dư	Tan ↓ trắng, không tan	Al + H2O + NaOH → NaAlO2 + 3/2 H2 Al3+ + NH3 + H2O → Al(OH)3 + NH4+
Zn2+	Dd NH3 dư	↓ trắng sau đó tan	Zn2+ + NH3 + H2O → Zn(OH)2 + NH4+ Zn(OH)2 + NH3 → [Zn(NH3)4](OH)2
Fe Fe2+ Fe3+	Khí Clo Dd NaOH Dd NaOH, NH3	Trắng xám → nâu đỏ ↓ trắng xanh hóa đỏ nâu ↓ đỏ nâu	2Fe(trắng xám) + 3Cl2(vàng lục) → 2FeCl3(nâu đỏ) Fe2+ + 2OH- → Fe(OH)2↓ (trắng xanh) Fe(OH)2 + O2 + H2O → Fe(OH)3↓ (nâu đỏ) Fe3+ + 3OH- → Fe(OH)3↓ Fe3+ + NH3 + H2O → Fe(OH)3↓ + NH4+
Hg	HNO3 đặc	Tan, khí màu nâu	Hg + 4HNO3 → Hg(NO3)2 + 2NO2↑+ H2O
Cu Cu2+ Cu (đỏ)	HNO3 đặc Dd NH3 dư AgNO3	Tan, dd xanh, khí màu nâu ↓ xanh sau đó tan Tan, dd xanh	Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + NO2 ↑+ 2H2O Cu2+ + NH3 + H2O → Cu(OH)2 + NH4+ Cu(OH)2 + NH3 → [Cu(NH3)4](OH)2 Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag↓
Mg Mg2+	Dd HCl Dd CO32-	Tan, có khí ↓ trắng	Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 Mg2+ + CO32- → MgCO3↓
Pb Pb2+	Dd HCl Dd H2S	↓ trắng ↓ đen	Pb + 2HCl → PbCl2↓ + H2 Pb2+ + S2- → PbS↓
Na K Ca Ba	Đốt trên ngọn lửa và quan sát	- Màu vàng tươi - Màu tím (tím hồng) - Màu đỏ da cam - Màu lục (hơi vàng)

Bài tập vận dụng

Bài 1: Có 8 dung dịch chứa: NaNO₃, Mg(NO₃)₂, Fe(NO₃)₂, Cu(NO₃)₂, Na₂SO₄, MgSO₄, FeSO₄, CuSO₄. Hãy nêu các thuốc thử và trình bày phương án phân biệt 8 dung dịch nói trên.

Lời giải:

Thuốc thử để phân biệt là: dd BaCl₂, dd NaOH. Cách làm như sau:

- Trích mẫu thử và đánh số thứ tự.

- Cho dd BaCl₂ vào 8 dung dịch sẽ thấy ở 4 dung dịch có kết tủa là: Na₂SO₄, MgSO₄, FeSO₄, CuSO₄ (nhóm A) còn 4 dung dịch không có hiện tượng gì là: NaNO₃, Mg(NO₃)₂, Fe(NO₃)₂, Cu(NO₃)₂ (nhóm B).

- Trong mỗi nhóm A, B đều dùng dd NaOH để thử:

+ Nhận ra Na₂SO₄ và NaNO₃ không có hiện tượng gì

+ Nhận ra CuSO₄ và Cu(NO₃)₂ tạo kết tủa màu xanh:

CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ (Xanh) + Na₂SO₄

Nhận ra MgSO₄ và Mg(NO₃)₂ tạo kết tủa màu trắng:

Mg(NO₃)2 + 2NaOH → Mg(OH)₂↓ (Trắng) + 2NaNO₃

+ Nhận ra FeSO₄ và Fe(NO₃)₂ tạo kết tủa màu trắng hơi xanh, sau đó một lúc kết tủa sẽ chuyển thành màu nâu đỏ

FeSO₄ + 2NaOH → Fe(OH)₂↓ + Na₂SO₄

4Fe(OH)₂ + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)₃↓ (nâu đỏ)

Bài 2: Nhận biết các chất trong mỗi cặp dưới đây chỉ bằng dung dịch HCl

a) 4 dung dịch : MgSO₄, NaOH, BaCl₂, NaCl

b) 4 chất rắn : NaCl, Na₂CO₃, BaCO₃, BaSO₄

Lời giải:

a) Xét khả năng phản ứng của 4 chất, nhận được chỉ có MgSO₄ tạo được kết tủa với 2 dung dịch khác:

MgSO₄ + 2NaOH → Mg(OH)₂↓ + Na₂SO₄

MgSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + MgCl₂

Suy ra dung dịch còn lại không kết tủa là NaCl.

- Dùng axit HCl hòa tan 2 kết tủa thấy kết tủa không tan là BaSO₄ → nhận được BaCl₂, kết tủa tan là Mg(OH)₂ + 2HCl → MgCl₂ + 2H₂O thì nhận được NaOH

b) Hòa tan 4 chất rắn bằng dung dịch HCl nhận được BaSO₄ không tan, NaCl tan mà không có khí bay ra. Còn:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

BaCO₃ + 2HCl → BaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

- Thả lần lượt 2 chất rắn Na₂CO₃, BaCO₃ vào 2 dung dịch vừa tạo ra → sẽ nhận ra Na₂CO₃ có kết tủa: Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO₃↓ + 2NaCl

→ Còn lại là BaCO₃.

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 9 có đáp án, hay khác:

• Tính chất của kim loại

• Bài tập Tính chất của kim loại

• Bài tập nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại (hay, chi tiết)

• Tách, tinh chế kim loại và hợp chất của kim loại

• Bài tập Tách, tinh chế kim loại và hợp chất của kim loại

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 9
• Giải sách bài tập Hóa 9
• Đề thi Hóa học 9
• Wiki 200 Tính chất hóa học
• Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---

---

---