C6H5NH2 + HCl → C6H5NH3Cl | aniline + HCl

Phản ứng aniline + HCl hay C₆H₅NH₂ + HCl thuộc loại phản ứng hóa hợp đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về C₆H₅NH₂ có lời giải, mời các bạn đón xem:

C₆H₅NH₂ + HCl → C₆H₅NH₃Cl

1. Phương trình phản ứng C₆H₅NH₂ tác dụng với HCl

C₆H₅NH₂ + HCl → C₆H₅NH₃Cl

2. Điều kiện của phản ứng C₆H₅NH₂ tác dụng với HCl

- Phản ứng diễn ra ngay điều kiện thường.

3. Hiện tượng của phản ứng C₆H₅NH₂ tác dụng với HCl

- aniline tan dần, sau phản ứng thu được dung dịch đồng nhất.

4. Cách tiến hành phản ứng C₆H₅NH₂ tác dụng với HCl

- Cho từ từ HCl vào ống nghiệm có chứa aniline C₆H₅NH₂.

5. Mở rộng về tính chất hoá học của amin

a) Tính bazơ

- Các amin tan nhiều trong nước như methylamine, ethylamine … có khả năng làm xanh giấy quỳ tím hoặc hồng phenolphtalein, có lực bazơ mạnh hơn NH₃ nhờ ảnh hưởng của nhóm ankyl.

- aniline có tính bazơ, nhưng dung dịch của nó không làm xanh giấy quỳ tím cũng không làm hồng phenolphtalein vì lực bazơ của nó yếu và yếu hơn NH₃. Đó là do ảnh hưởng của gốc phenyl (tương tự phenol).

- Ta có thể so sánh lực bazơ như sau:

CH₃ – NH₂ > NH₃ > C₆H₅ – NH₂

v Tác dụng với axit: R–NH₂ + HCl → R–NH₃Cl

Ví dụ:

CH₃NH₂ + HCl → CH₃NH₃Cl

v Tác dụng dung dịch muối của các kim loại có hiđroxit kết tủa

Ví dụ :

3CH₃NH₂ + FeCl₃ + 3H₂O → Fe(OH)₃↓ + 3CH₃NH₃Cl

Ø Lưu ý : Khi cho muối của Cu²⁺, Zn²⁺, … vào dung dịch amin (dư) ® hiđroxit kết tủa → kết tủa tan (tạo phức chất).

b) Phản ứng thế ở nhân thơm của aniline :

Do ảnh hưởng của nhóm NH₂ (tương tự nhóm –OH ở phenol), ba nguyên tử H ở các vị trí ortho và para so với nhóm –NH₂ trong nhân thơm của aniline bị thay thế bởi ba nguyên tử brom :

Lưu ý: Phản ứng tạo ra kết tủa trắng 2, 4, 6 tribromoaniline dùng nhận biết aniline

c) Phản ứng với nitrous acid HNO₂ :

- Amin bậc một tác dụng với nitrous acid ở nhiệt độ thường cho ancol hoặc phenol và giải phóng nitơ. Ví dụ:

C₂H₅NH₂ + HONO → C₂H₅OH + N₂ ↑ + H₂O

- aniline và các amin thơm bậc một tác dụng với nitrous acid ở nhiệt độ thấp (0 - 5^oC) cho muối điazoni :

C₆H₅NH₂ + HONO + HCl $\stackrel{0-5^{o}C}{\to }$ C₆H₅N₂⁺Cl^- + 2H₂O

phenylđiazoni clorua

d) Phản ứng cháy của amin no đơn chức mạch hở :

$C_n{H}_{2n+3}N+\frac{6n+3}{4}{O}_2\stackrel{t^0}{\to }nC{O}_2+\frac{2n+3}{2}{H}_{2}O+\frac{1}{2}{N}_2$

Ví dụ: $C_2{H}_{7}N+\frac{15}{4}{O}_2\stackrel{t^0}{\to }2C{O}_2+\frac{7}{2}{H}_{2}O+\frac{1}{2}{N}_2$

6. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1:Đốt cháy hoàn toàn m gam amin X (no, đơn chức, mạch hở) thu được CO₂, H₂O và 2,24 lít khí N₂. Cho m gam X tác dụng hết với dung dịch HCl dư, số mol HCl đã phản ứng là

A. 0,1 mol.

B. 0,2 mol.

C. 0,3 mol.

D. 0,4 mol.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

$\begin{array}{c}{n}_{N_2}=\mathrm{0,1}mol\\ \to n_{HCl}=n_N=2n_{N_2}=\mathrm{0,2}mol\end{array}$

Câu 2:Ở điều kiện thường, amin X là chất lỏng, dễ bị oxi hoá khi để ngoài không khí. Dung dịch X không làm đổi màu quỳ tím nhưng tác dụng với nước brom tạo kết tủa trắng. Amin nào sau đây thoả mãn tính chất của X?

A. dimethylamine

B. benzylamin

C. methylamine

D. aniline

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

X là chất lỏng → A, C sai.

Dung dịch X không làm đổi màu quỳ tím nhưng tác dụng với nước brom tạo kết tủa trắng → X là aniline

Câu 3: Cho 5,9 gam amin đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, tạo ra 9,55 gam muối, số công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử của X là

A. 5.

B.4.

C. 3.

D.2.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Gọi công thức của amin là RNH₂

Phương trình:

$\begin{array}{c}RN{H}_2+HCl\to RN{H}_{3}Cl\\ R+16R+\mathrm{52,5}\\ \mathrm{5,9}\mathrm{9,55}\\ \Rightarrow \frac{\mathrm{5,9}}{R+16}=\frac{\mathrm{9,55}}{R+\mathrm{52,5}}\\ \Rightarrow R=43(C_3{H}_7-)\end{array}$

Các công thức cấu tạo của X là

CH₃CH₂CH₂-NH₂

(CH₃)₂CH-NH₂

CH₃CH₂-NH-CH₃

(CH₃)₃N

Câu 4: Khi đốt cháy hoàn toàn một amin đơn chức X, thu được 1,344 lít khí CO₂,

0,224 lít khí N₂ (các thể tích khí đo ở đktc) và 1,62 gam H₂O. Công thức của X là

A. C₄H₉N.

B. C₃H₇N.

C.C₂H₇N.

D. C₃H₉N.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

$n_{C{O}_2}=\mathrm{0,06}mol;n_{N_2}=\mathrm{0,01}mol;n_{H_{2}O}=\mathrm{0,09}mol$

Amin đơn chức →$n_{a\min }=2n_{N_2}=\mathrm{0,02}mol$

Số nguyên tử cacbon là: C = $\frac{n_{C{O}_2}}{n_{a\min }}=3$

Số nguyên tử hiđro là: H = $\frac{2n_{H_{2}O}}{n_{a\min }}=9$

→ Công thức phân tử của amin X là C₃H₉N

Câu 5: Cho 10 gam hỗn hợp 2 amin no đơn chức, mạch hở tác dụng vừa đủ với V ml dung dịch HC1 1M, thu được dung dịch chứa 15,84 gam hỗn hợp muối. Giá trị của V là

A. 80.

B. 320.

C. 200.

D.160.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Gọi công thức chung của hai amin đơn chức là RNH₂

RNH₂ + HCl → RNH₃Cl

Bảo toàn khối lượng ta có:

$\begin{array}{c}{m}_{HCl}=\mathrm{15,84}-10=\mathrm{5,84}gam\\ \Rightarrow n_{HCl}=\mathrm{0,16}mol\end{array}$

$\Rightarrow V_{HCl}=\frac{\mathrm{0,16}}{1}=\mathrm{0,16}$ lít = 160 ml

Câu 6: Một amin đơn chức bậc một có 23,73% nitơ về khối lượng, số đồng phân cấu tạo có thể có của amin này là

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D.1.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Gọi công thức của amin đơn chức bậc 1 có công thức dạng RNH₂

$\begin{array}{c}\Rightarrow \frac{14}{R+16}=\mathrm{0,2373}\\ \Rightarrow R=43(C_3{H}_7-)\end{array}$

→ Công thức phân tử của amin là C₃H₉N

Số đồng phân amin bậc I là:

CH₃CH₂CH₂-NH₂

(CH₃)₂CH-NH₂

Câu 7: Dãy nào sau đây gồm các chất được xếp theo thứ tự tăng dần lực bazơ?

A. aniline, methylamine, amonia

B. aniline, amonia, methylamine

C. amonia, ethylamine, aniline

D. ethylamine, aniline, amonia

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Tính bazơ giảm dần: Amin no > NH₃ > Amin thơm

→ Thứ tự tăng dần tính bazơ là: aniline, amonia, methylamine.

Câu 8: Dãy gồm tất cả các amin là

A. CH₃NH₂, CH₃COOH, C₂H₅OH, C₆H₁₂O₆.

B. C₂H₅OH, CH₃NH₂, C₂H₆O₂, HCOOH.

C. C₂H₅NH₂, (CH₃)₃N, CH₃CHO, C₆H₁₂O₆.

D. C₂H₅NH₂, (CH₃)₃N, CH₃NH₂, C₆H₅NH₂.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Khi thay thế một hay nhiều nguyên tử hiđro trong phân tử NH₃ bằng một hay nhiều gốc hydrocarbon ta được amin

→ Amin là những hợp chất chứa N

Câu 9: Thành phần phần trăm khối lượng nitơ trong phân từ aniline bằng

A. 18.67%.

B. 12,96%.

C. 15,05%.

D. 15,73%.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Công thức phân tử của aniline là C₆H₇N

$\%m_N=\frac{14}{93}.100\%=\mathrm{15,05}\%$

Câu 10: C₆H₅NH₂ tên gọi là

A. Phenol.

B. methyl amin.

C. Benzyl amin.

D. aniline.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

C₆H₅NH₂ có tên gọi là aniline.

Câu 11: Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Tất cả các amin đều làm quỳ tím ẩm chuyển màu xanh.

B. Các amin đều không độc, được sử dụng trong chế biến thực phẩm.

C. Để rửa sạch ống nghiệm có dính aniline, có thể dùng dung dịch HCl.

D. Ở nhiệt độ thường, tất cả các amin đều tan nhiều trong nước.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

A sai vì aniline và các amin thơm không làm quỳ tím ẩm chuyển màu xanh.

B sai vì các amin rất độc.

C đúng vì aniline phản ứng được với HCl

C₆H₅NH₂ + HCl → C₆H₅NH₃Cl

D sai vì ở nhiệt độ thường, các amin như metyl-, dimethyl-, trimethyl- và ethylamine mới dễ tan trong nước.

Câu 12: Cho m gam một amin đơn chức ác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch HCl 1M thu được 8,15 gam muối. Công thức phân tử của amin là

A. C­₂H₇N.

B. C₄H₉N.

C. C₂H₅N.

D. C₄H₁₁N.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Công thức của amin đơn chức là R-NH₂

$n_{HCl}=\mathrm{0,1}mol$→ n_muối = 0,1 mol

→ R + 52,5 = $\frac{\mathrm{8,15}}{\mathrm{0,1}}$→ R = 29 (C₂H₅-)

→ Công thức của amin là C₂H₇N.

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• C₆H₅NH₂ + HNO₂ + HCl → C₆H₅N₂Cl + 2H₂O
• C₆H₅NH₂ + 3Br₂ → C₆H₃Br₃NH₂ + 3HBr
• C₄H₉NH₂ + HCl → C₄H₉NH₃Cl
• C₄H₉NH₂ + HONO → C₄H₉OH + N₂ + H₂O
• C₄H₉NH₂ + CH₃I C₄H₉NHCH₃ + HI
• 3C₄H₉NH₂ + FeCl₃ + 3H₂O → Fe(OH)₃ + 3C₄H₉NH₃Cl
• 4C₄H₁₁N + 27O₂ 16CO₂ + 22H₂O + 2N₂

---