Na2CO3 + HCl → NaCl + CO2 ↑ + H2O | Na2CO3 ra CO2

Phản ứng Na₂CO₃ + HCl hay Na₂CO₃ ra NaCl hoặc Na₂CO₃ ra CO₂ hoặc HCl ra NaCl hoặc HCl ra CO₂ thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về Na₂CO₃ có lời giải, mời các bạn đón xem:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ ↑ + H₂O

1. Phương trình Na₂CO₃ tác dụng HCl

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Ngoài ra, căn cứ vào đề bài thì có thể xảy ra một trong hai trường hợp sau:

TH1: Cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na₂CO₃. Hiện tượng ?

- Khi cho từ từ HCl vào Na₂CO₃ thì sau một thời gian thấy có bọt khí không màu thoát ra.

PTHH: Na₂CO₃ + HCl → NaHCO₃ + NaCl

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂ + H₂O.

TH2: Cho từ từ dung dịch Na₂CO₃ vào dung dịch HCl. Hiện tương?

- Khi cho từ từ dung dịch Na₂CO₃ vào dung dịch HCl thì thấy có bọt khí không màu thoát ra ngay.

PTHH: Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ + H₂O.

2. Điều kiện của phản ứng HCl tác dụng với Na₂CO₃

Phản ứng xảy ra ngay điều kiện thường.

3. Tính chất hóa học của Na₂CO₃

3.1.Tác dụng với axit mạnh tạo thành muối và nước giải phóng khí CO₂

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂↑

3.2. Tác dụng với bazơ tạo muối mới và bazơ mới

Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → 2NaOH + BaCO₃↓

3.3. Tác dụng với dung dịch muối tạo hai muối mới

Na₂CO₃ + BaCl₂→ 2NaCl + BaCO₃↓

- Chuyển đổi qua lại với natri bicarbonate theo phản ứng:

Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O ⇌ 2NaHCO₃

Khi tan trong nước, Na₂CO₃ bị thủy phân:

Na₂CO₃ → 2Na⁺ + CO₃²⁻

CO₃²⁻ + H₂O ⇌ HCO₃⁻ + OH⁻ ⇒ Dung dịch Na₂CO₃ có tính base yếu.

Na₂CO₃ bị thủy phân mạnh tạo môi trường bazơ, làm đổi màu các chất chỉ thị:

Chuyển dung dịch phenolphtalein không màu sang màu hồng.

Na₂CO₃ làm quỳ tím chuyển sang màu xanh.

4. Bài tập vận dụng liên quan 

Câu 1. Phản ứng sản xuất vôi: CaCO₃(r) → CaO(r) + CO₂(k); ΔH > 0 .

Biện pháp kĩ thuật tác động vào quá trình sản xuất vôi để tăng hiệu suất phản ứng là

A. giảm nhiệt độ.

B. tăng nhiệt độ và giảm áp suất khí CO₂.

C. tăng áp suất.

D. giảm nhiệt độ và tăng áp suất khí CO₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Chiều thuận (∆H > 0):phản ứng thu nhiệt → tăng nhiệt độ cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận

Giảm áp suất khí CO₂ → Cân bằng chuyển dịch theo hướng tăng áp suất của hệ tức theo chiều thuận

Câu 2. Nhóm các kim loại nào sau đây đều tác dụng được với nước tạo dung dịch kiềm:

A. Na, K, Mg, Ca.

B. Fe, Mg, Ca, Ba.

C. Ba, Na, K, Ca.

D. K, Na, Ca, Cu.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Phương trình phản ứng minh họa

Ba + 2H₂O → Ba(OH)₂ + H₂

Na + H₂O → NaOH + $\frac{1}{2}$H₂

K + H₂O → KOH + $\frac{1}{2}$H₂

Ca + 2H₂O → Ca(OH)₂ + H₂

Câu 3. Muối NaHCO₃ không thể tham gia phản ứng nào sau đây

A. Tác dụng với axit

B. Tác dụng với kiềm

C. Tác dụng nhiệt, bị nhiệt phân

D. Tác dụng với dung dịch Ba(NO₃)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

A. Tác dụng với axit

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂+ H₂O

B. Tác dụng với kiềm

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

C. Tác dụng nhiệt, bị nhiệt phân

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

D. NaHCO₃ không tác dụng với dung dịch Ba(NO₃)₂.

Câu 4. Khi cắt miếng Na kim loại, bề mặt vừa cắt có ánh kim lập tức mờ đi, đó là do có sự hình thành các sản phẩm rắn nào sau đây?

A. Na₂O, NaOH, Na₂CO₃, NaHCO₃.

B. NaOH, Na₂CO₃, NaHCO₃.

C. Na₂O, Na₂CO₃, NaHCO₃.

D. Na₂O, NaOH, Na₂CO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Do hàm lượng H₂O và CO₂ trong không khí khá nhiều:

H₂O sễ chuyển Na → NaOH từ đó tác dụng với CO₂

Na + H₂O → NaOH + 1/2H₂

2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

Na₂CO₃ + H₂O + CO₂ → 2NaHCO₃

Câu 5. Cho các dung dịch sau: KOH; KHCO₃; K₂CO₃; KHSO₄; K₂SO₄, CH₃COOK. Dung dịch làm cho quỳ tím đổi màu xanh là:

A. KOH; K₂SO₄; Na₂CO₃, CH₃COOK

B. KHSO₄; KHCO₃; K₂CO₃.

C. KOH; KHCO₃; K₂CO₃.

D. KHSO₄; KOH; KHCO₃, CH₃COOK

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Dung dịch làm cho quỳ tím đổi màu xanh là: KHSO₄; KOH; KHCO₃, CH₃COOK

Loại A vì K₂SO₄; Na₂CO₃ là muối trung tính

Loại B. KHSO₄; KHCO₃; K₂CO₃.

Loại  D. KHSO₄; KOH; KHCO₃, CH₃COOK

Câu 6. Khi cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na₂CO₃ khuấy đều, hiện tượng xảy ra là

A. xuất hiện chất khí bay ra ngay khi cho HCl vào

B. sau 1 thời gian thấy xuất hiện chất khí bay ra, dung dịch trong suốt

C. không có khí thoát ra

D. có khí thoát ra và xuất hiện kết tủa

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Khi cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na₂CO₃ khuấy đều, hiện tượng xảy ra là sau 1 thời gian thấy xuất hiện chất khí bay ra, dung dịch trong suốt

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂+ H₂O

Câu 7. Sản phẩm tạo thành có chất kết tủa khi dung dịch Na₂CO₃ tác dụng với dung dịch

A. NaCl.

B. BaCl₂.

C. KOH.

D. KNO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Sản phẩm tạo thành có chất kết tủa khi dung dịch Na₂CO₃tác dụng với dung dịch là BaCl₂

Phương trình phản ứng hóa học

Na₂CO₃ + BaCl₂ → 2NaCl + BaCO₃

BaCO₃ là kết tủa màu trắng

Câu 8. Sản phẩm tạo thành có chất kết tủa khi dung dịch Na₂CO₃ tác dụng với dung dịch

A. KCl.

B. CaCl₂.

C. KOH.

D. NaNO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Sản phẩm tạo thành có chất kết tủa khi dung dịch Na₂CO₃ tác dụng với dung dịch là CaCl₂

Phương trình phản ứng hóa học

Na₂CO₃ + CaCl₂ → 2NaCl + CaCO₃

CaCO₃ là kết tủa màu trắng

Câu 9. Cho các chất sau: Al, CO₂, FeCl₂, KHCO₃, CuSO₄, MgCl₂. Số chất phản ứng với dung dịch KOH loãng nóng là

A. 4

B. 5

C. 3

D. 6

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Các chất pư được với dung dịch KOH loãng nóng là: Al, CO₂, FeCl₂, KHCO₃, CuSO₄, MgCl₂ → cả 6 chất

Phương trình hóa học minh họa

Al + KOH + H₂O → KAlO₂ + 3/2 H₂O

CO₂ + KOH → KHCO₃ hoặc CO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O

FeCl₂ + 2KOH → Fe(OH)₂↓ + 2KCl

KHCO₃ + KOH → K₂CO₃ + H₂O

CuSO₄ + 2KOH → Cu(OH)₂↓ + K₂SO₄

MgCl₂ + 2KOH → Mg(OH)₂↓ + KCl

Câu 10. Cặp chất nào dưới đây có phản ứng

A. H₂SO₄ và KHCO₃.

B. MgCO₃ và HCl.

C. Ba(OH)₂và K₂CO₃.

D. NaCl và K₂CO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch của các chất chỉ xảy ra nếu sản phẩm tạo thành nếu có chất không tan hoặc chất khí.

Ba(OH)₂ + K₂CO₃ → BaCO₃↓ + 2KOH

MgCO₃ + HCl → MgCl₂ + CO₂ ↑ + H₂O

NaCl + K₂CO₃ không xảy ra phản ứng

H₂SO₄ + 2KHCO₃ → K₂SO₄+ 2CO₂ ↑ + 2H₂O

Vậy cặp chất không xảy ra phản ứng là: NaCl và K₂CO₃.

Câu 11. Hỗn hợp R gồm 2 kim loại X và Y thuộc phân nhóm chính nhóm II, ở 2 chu kỳ liên tiếp. Cho 3,52 gam R tan hoàn toàn trong dung dịch HCl dư thu được 2,688 lít khí H₂ (đktc). Cô cạn dung dịch sau phản ứng, khối lượng muối khan thu được là

A. 12,04 gam

B. 3,98 gam

C. 5,68 gam

D. 7,2 gam

Hướng dẫn giải

Đáp án  A

Phương trình phản ứng: R + 2HCl → RCl₂ + H₂

Ta có n_HCl = 2$n_{H_2}$ = 0,24 mol

m_muối = m_{kim loại} + m_Cl- = 3,52 + 0,24. 35,5 = 12,04 gam.

Câu 12. Hấp thụ hoàn toàn 0,784 lít CO₂ (đktc) vào 500ml dung dịch NaOH 0,08 M thu được dung dịch X. Thêm 250 ml dung dich Y gồm BaCl₂ 0,08 M và Ba(OH)₂ a mol/l vào dung dịch X thu được 1,97 gam kết tủa và dung dịch Z. Tính a?

A. 0,02 M

B. 0,04 M

C. 0,03M

D. 0,015 M

Hướng dẫn giải

Đáp án B

$n_{C{O}_2}$ = 0,035 mol; n_NaOH = 0,04 mol

⇒ $n_{N{a}_{2}C{O}_3}$ = 0,005 mol; $n_{NaHC{O}_3}$ = 0,03 mol

⇒ $n_{BaC{O}_3}$ = 0,01 mol <_{$n_{BaC{l}_2}$} = 0,02 mol ⇒ $n_{C{O_3}^{2-}}$ = $n_{BaC{O}_3}$ = 0,01 mol

OH^– + HCO₃^– → CO₃^2–

n_OH- = $n_{C{O_3}^{2-}}$= 0,01 mol ⇒ a = $\frac{\mathrm{0,005}}{\mathrm{0,125}}$= 0,04 mol

Câu 13. Nhỏ từ từ từng giọt đến hết 30 ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch chứa K₂CO₃ 0,2M và KHCO₃ 0,2M, sau phản ứng thu được số mol CO₂ là

A. 0,02.

B. 0,03.

C. 0,04.

D. 0,01.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Nhỏ từ từ HCl vào dung dịch thứ tự phản ứng:

H⁺ + CO₃^2– → HCO₃^– (1)

H⁺ + HCO₃^– → CO₂ + H₂O (2)

$n_{H^{+}}$= 0,03 mol

$n_{C{O_3}^{2-}}$ = 0,02 mol < n_H+

$n_{H^{+}\left(2\right)}$ = $n_{C{O}_2}$ = 0,03 - 0,02 = 0,01 mol

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• Na₂CO₃ + 2HBr → 2NaBr + CO₂ ↑ + H₂O
• Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂ ↑ + H₂O
• Na₂CO₃ + 2HNO₃ → 2NaNO₃ + CO₂ ↑ + H₂O
• Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → 2NaOH + BaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ → 2NaOH + CaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + CaCl₂ → 2NaCl + CaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + BaCl₂ → 2NaCl + BaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + Ba(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + BaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + Ca(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + CaCO₃( ↓)
• Na₂CO₃ + Cl₂ → NaCl + NaClO + CO₂ ↑
• Na₂CO₃ + 2AlCl₃ + 3H₂O → 6NaCl + 2Al(OH)₃ ↓ + 3CO₂ ↑
• 3Na₂CO₃ + 2FeCl₃ + 3H₂O → 6NaCl + 2Fe(OH)₃ ↓ + 3CO₂ ↑

---