NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4 hoặc NH4HSO4 (tỉ lệ 2:1 hoặc 1:1)

Phản ứng NH₃ + H₂SO₄ ra (NH₄)₂SO₄ hoặc NH₄HSO₄ (tùy vào tỉ lệ 2 : 1 hoặc 1 : 1 của các chất ban đầu) thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về NH₃ có lời giải, mời các bạn đón xem:

NH₃ + H₂SO₄ → (NH₄)₂SO₄ hoặc NH₄HSO₄ (tỉ lệ 2:1 hoặc 1:1)

 1. Phương trình phản ứng NH₃ và H₂SO₄

- Tỉ lệ 2 : 1

2NH₃ + H₂SO₄ → (NH₄)₂SO₄

- Tỉ lệ 1 : 1

NH₃ + H₂SO₄ → NH₄HSO₄

2. Điều kiện phản ứng xảy ra 

Phản ứng xảy ra ở ngay điều kiện thường.

3. Tính chất hóa học của NH₃

amonia có tính bazơ yếu

amonia do tính bazơ nên dung dịch amonia làm cho quỳ tím hóa xanh còn dung dịch phenolphlatein từ màu chuyển thành hồng.

Do đó để phát hiện amonia, người ta dùng quỳ tím ẩm để nhận biết.

Nguyên nhân tính bazơ: do cặp electron chưa tham gia liên kết ở nguyên tử N.

a) amonia phản ứng với nước

NH₃ + H₂O → NH₄⁺ + OH^-

b) amonia phản ứng với Axit → Muối amoni

Thí dụ:

NH₃ (khí) + HCl (khí) → NH₄Cl (khói trắng)

NH₃ + H₂SO₄ → NH₄HSO₄

2NH₃ + H₂SO₄ → (NH₄)₂SO₄

c) amonia tác dụng với dung dịch muối của các kim loại mà hidroxit không tan → bazơ và muối

NH₃ + Muối (dung dịch) → Bazơ + Muối mới

Thí dụ

2NH₃+ MgCl₂ + 2H₂O → Mg(OH)₂↓ + 2NH₄Cl

3NH₃ + AlCl₃+ 3H₂O →Al(OH)₃↓ + 3NH₄Cl

* Chú ý: Với muối của Cu²⁺, Ag⁺ và Zn²⁺ có kết tủa sau đó kết tủa tan do tạo phức chất tan: Cu(NH₃)₄(OH)₂; Ag(NH₃)₂OH; Zn(NH₃)₄(OH)₂.

Thí dụ:

ZnSO₄ + 2NH₃+ 2H₂O → Zn(OH)₂↓ + (NH₄)₂SO₄

Zn(OH)₂ + 4NH₃ → [Zn(NH₃)₃](OH)₂

amonia có tính khử mạnh

Nguyên nhân: do N trong NH₃ có mức oxi hóa thấp nhất -3

a) amonia tác dụng với O₂

4NH₃ + 3O₂  $\stackrel{t^o}{\to }$ 2N₂↑ + 6H₂O

4NH₃ + 5O₂ $\stackrel{{800}^{o}C,Pt}{\to }$ 4NO↑ + 6H₂O

b) amonia tác dụng với Cl₂

2NH₃ + 3Cl₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ N₂↑ + 6HCl

8NH₃ + 3Cl₂ → N₂↑ + 6NH₄Cl

c) amonia tác dụng với oxit của kim loại

Thí dụ: 3CuO + 2NH₃ $\stackrel{t^o}{\to }$Cu + 3H₂O + N₂↑

Khả năng tạo phức

Dung dịch amonia có khả năng hòa tan hiđroxit hay muối ít tan của một số kim loại, tạo thành các dung dịch phức chất.

Ví dụ:

* Với Cu(OH)₂:

Cu(OH)₂ + 4NH₃ → [Cu(NH₃)₄](OH)₂ (màu xanh thẫm)

* Với AgCl:

AgCl + 2NH₃ → [Ag(NH₃)₂]Cl

Sự tạo thành các ion phức là do sự kết hợp các phân tử NH₃ bằng các electron chưa sử dụng của nguyên tử nitơ với ion kim loại.

4. Bài tập vận dụng liên quan 

Câu 1. Có thể thu được nitơ từ phản ứng nào trong các phản ứng dưới đây?

A. Đun nóng dung dịch bão hòa natri nitrite với ammonium chloride.

B. Nhiệt phân AgCl.

C. Cho bột Cu vào dung dịch HNO₃ đặc nóng.

D. Cho muối NH₄NO₃ vào dung dịch kiềm.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Có thể thu được nitơ từ phản ứng đun nóng dung dịch bão hòa natri nitrite với ammonium chloride

2NH₄Cl + NaNO₃→ N₂ + NaCl + 2H₂O

Câu 2. Trong phòng thí nghiệm có thể điều chế nitơ bằng phương pháp nào sau đây

A. nhiệt phân atri nitrite

B. Đun hỗn hợp NaNO₂ và NH₄Cl

C. thủy phân Mg₃N₂

D. phân hủy khí amonia

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Trong phòng thí nghiệm có thể điều chế nitơ bằng phương pháp đun hỗn hợp NaNO₂ và NH₄Cl

NaNO₂ + NH₄Cl → N₂ + 2H₂O + NaCl

Câu 3. Khi nhiệt phân, nhóm các muối nitrate cho sản phẩm kim loại, khí NO₂, O₂ là

A. Cu(NO₃)₂, Pb(NO₃)₂.

B. Ca(NO₃)₂, Hg(NO₃)₂, AgNO₃.

C. Zn(NO₃)₂, AgNO₃, NaNO₃.

D. Hg(NO₃)₂, AgNO₃.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Nếu muối nitrate của kim loại sau Cu → kim loại + NO₂ + O₂

Hg(NO₃)₂ → Hg + 2NO₂ + O₂

AgNO₃ → Ag + NO₂ + $\frac{1}{2}$O₂

Câu 4. Nhiệt phân hoàn toàn AgNO₃ thu được sản phẩm là

A. Ag, NO₂, O₂

B. Ag₂O, NO₂, O₂

C. AgNO₂, O₂

D. Ag, Ag₂O, NO₂

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Nhiệt phân hoàn toàn AgNO₃ thu được sản phẩm là Ag, NO₂, O₂

Câu 5. Cặp muối nào tác dụng với dung dịch NH₃ dư đều thu được kết tủa?

A. K₂SO₄, MgCl₂.

B. AlCl₃, FeCl₃.

C. CuSO₄, FeSO₄.

D. AgNO₃, Zn(NO₃)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Cặp muối khi tác dụng với dung dịch NH₃ dư đều tạo kết tủa là AlCl₃ và FeCl₃

2NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ ↓ + 3NH₄Cl

FeCl₃ + 3 NH₃ + 3 H₂O → Fe(OH)₃ + 3 NH₄Cl

A sai vì K₂SO₄ không tạo kết tủa với NH₃

C sai vì CuSO₄ tạo kết tủa, sau đó kết tủa tan khi NH3 dư

D sai vì AgNO₃, Zn(NO₃)₂ đều tạo kết tủa, sau đó kết tủa tan khi NH3 dư

Câu 6. Nhận biết dung dịch AlCl3 và ZnCl2 người ta dùng hóa chất nào sau đây

A. NaOH.

B. H₂SO₄.

C. NH₃.

D. Ba(OH)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Để nhận biết AlCl₃ và ZnCl₂, người ta dùng dung dịch NH₃ dư

AlCl₃ tạo kết tủa và không tan trong NH₃ dư còn ZnCl₂ tạo kết tủa sau đó tan.

2NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ ↓ + 3NH₄Cl

Câu 7. Tính bazơ của NH3 là do

A. trên nguyên tử N còn cặp e tự do.

B. phân tử có 3 liên kết cộng hóa trị phân cực.

C. NH₃ tan nhiều trong nước.

D. NH₃ tác dụng với nước tạo thành NH₄OH.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Tính bazơ của NH₃ là do trên nguyên tử N còn cặp e tự do không tham gia liên kết.

Theo thuyết bronsted , bazo là chất nhận proton

Theo thuyết areniut, bazo là chất tan trong nước phân li ra ion OH-

H₂O + NH₃ ⇌ OH^– + NH₄⁺

Câu 8. Cho 17,4 gam muối FeCO₃ tác dụng vừa đủ với dung dịch HNO₃ được hỗn hợp khí CO₂, NO và dung dịch X. Khi thêm dung dịch HCl (dư) vào dung dịch X, thì dung dịch thu được hòa tan tối đa bao nhiêu bột đồng kim loại, biết rằng có khí NO bay ra?

A. 14,4 gam.

B. 48 gam.

C. 16 gam.

D. 32 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

$n_{FeC{O}_3}$ = 0,15 mol ⇒ Fe(NO₃)₃ = 0,15 mol ⇒ $n_{N{O_3}^{-}}$ = 0,45 mol

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O

n_Cu = $\frac{3}{2}$$n_{N{O_3}^{-}}$= 0,675 mol

Cu + 2Fe³⁺ → Cu²⁺ + 2Fe²⁺

n_Cu = $\frac{1}{2}$.$n_{F{e}^{3+}}$  = 0,075 mol

⇒ ∑n_Cu = 0,075 ⇒ m_Cu = 48 gam

Câu 9. Nung a gam Mg(NO₃)₂ đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 11,2 lít (đktc) hỗn hợp khí X gồm NO₂ và O₂. Giá trị của a là

A. 14,8.

B. 18,5.

C. 29,6.

D. 11,1.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Phương trình nhiệt phân Mg(NO₃)₂

2Mg(NO₃)₂ → 2MgO + 4NO₂+ O₂

Đặt số mol O₂ là x

=>$n_{N{O}_2}$ = 4x;

$n_{Mg{\left(N{O}_3\right)}_2}$ = 2x

n_{hỗn hợp khí} = 0,5 => $n_{O_2}$ + $n_{N{O}_2}$ = 5x = 0,5 => x = 0,1 => $n_{Mg{\left(N{O}_3\right)}_2}$ = 0,2

$m_{Mg{\left(N{O}_3\right)}_2}$ = 29,6 gam

Câu 10. Dẫn 4,48 lít NH₃ (đktc) đi qua ống đựng 64 gam CuO nung nóng thu được chất rắn X và khí Y. Ngâm chất rắn X trong dung dịch HCl 2M dư. Tính thể tích dung dịch axit đã tham gia phản ứng ? Coi hiệu suất quá trình phản ứng là 100%.

A. 0,5 lít

B. 0,25 lít

C. 1 lít

D. 0,15 lít

Hướng dẫn giải

Đáp án A

$n_{N{H}_3}$ = 0,2 mol,

n_CuO = 0,8 mol

Phương trình phản ứng :

2NH₃ + 3CuO → 3Cu + N₂+ 3H₂O (1)

0,2 0,8 → 0,3

=> n_{CuO dư} = 0,8 - 0,3 = 0,5 mol

X gồm Cu (0,3 mol) và CuO dư (0,5 mol)

- Phản ứng của X với dung dịch HCl :

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O (2)

0,5 → 1                                             mol

Theo (2) và giả thiết ta suy ra  V_HCl = $\frac{1}{2}$ = 0,5 lít.

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• N₂ + 3H₂ ⇄ 2NH₃
• N₂ + O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2NO
• 2NO + O₂ → 2NO₂
• NH₃ + HNO₃ → NH₄NO₃
• 8NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6NH₄Cl
• 4NH₃ + 5O₂ → 4NO + 6H₂O
• NH_{3 (k)} + HCl _(k) → NH₄Cl _(r)
• NH₃ + H₂O ⇄ NH₄OH
• 3NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄Cl
• NH₄Cl + AgNO₃ → AgCl↓ + NH₄NO₃
• NH₄Cl + NaOH → NaCl + NH₃↑ + H₂O
• 2NH₄Cl + Ca(OH)₂ → CaCl₂ + 2NH₃ ↑ + 2H₂O
• 2NH₄Cl + Ba(OH)₂ → BaCl₂ + 2NH₃ ↑+ 2H₂O
• NH₄Cl _(r) $\stackrel{t^o}{\to }$NH_{3 (k)} + HCl _(k)
• NH₄NO₃ → N₂O + 2H₂O
• NH₄NO₂ $\stackrel{t^o}{\to }$N₂ + 2H₂O
• NH₄HCO₃ $\stackrel{t^o}{\to }$NH₃ + CO₂ + H₂O
• NH₄NO₃ + NaOH → NaNO₃ + NH₃↑ + H₂O
• 2NH₄NO₃ + Ba(OH)₂ → Ba(NO₃)₂ + 2NH₃↑+ 2H₂O
• (NH₄)₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ ↓+ 2NH₄Cl
• (NH₄)₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2NH₃ ↑+ 2H₂O
• 4NO₂ + O₂ + 2H₂O → 4HNO₃

---