Lý thuyết, các dạng bài tập Phân tử Sinh học lớp 9 có lời giải

---

---

Lý thuyết, các dạng bài tập Phân tử Sinh học lớp 9 có lời giải

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức phần Phân tử Sinh học lớp 9, loạt bài này sẽ tổng hợp lý thuyết quan trọng và các dạng bài tập Phân tử chọn lọc, có lời giải. Hi vọng bộ tài liệu các dạng bài tập Sinh học lớp 9 này sẽ giúp học sinh ôn luyện và đạt điểm cao trong bài thi môn Sinh học lớp 9.

• ADN là gì ? Cấu trúc, cơ chế tự nhân đôi ADN
• Bài tập về ADN có lời giải
• Trắc nghiệm ADN có đáp án
• ARN là gì ? Cấu trúc, quá trình tổng hợp ARN
• Bài tập về ARN có lời giải
• Trắc nghiệm ARN có đáp án
• Protein là gì ? Cấu trúc, chức năng, quá trình tổng hợp Protein
• Bài tập về Protein có lời giải
• Trắc nghiệm Protein có đáp án
• Đột biến gen là gì ? Cơ chế, vai trò và hậu quả của đột biến gen
• Bài tập về Đột biến gen có lời giải
• Trắc nghiệm Đột biến gen có đáp án

ADN là gì ? Cấu trúc, cơ chế tự nhân đôi ADN

A/ Lý thuyết trọng tâm

   I. ADN

   1. Cấu trúc

   a, Cấu trúc hóa học

   - ADN (axit đêôxiribônuclêic) là một đại phân tử hữu cơ được cấu tạo bởi các nguyên tố C, H, O, N, P

   - ADN là phân tử có cấu tạo theo nguyên tắc đa phân. Đơn phân của ADN là các Nuclêôtit thuộc các loại A, T, G, X. Từ 4 loại đơn phân này tạo nên tính đa dạng và đặc thù cho ADN.

   b, Cấu trúc không gian (theo mô hình Oatxơn – Crick)

   - ADN có cấu trúc 2 mạch đơn xoắn kép với nhau theo chiều từ trái qua phải (xoắn phải) với mỗi chu kì xoắn dài 34 Å gồm 10 cặp nuclêôtit và đường kính vòng xoắn là 20

   - Các nuclêôtit trên cùng 1 mạch liên kết với nhau bằng liên kết photphodieste.

   - Các nuclêôtit giữa 2 mạch liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô theo Nguyên tắc bổ sung (NTBS) trong đó A liên kết với T bằng 2 liên kết hiđrô còn G liên kết với X bằng 3 liên kết hiđrô .

→ Khi biết trình tự một mạch đơn thì có thể suy ra trình tự sắp xếp các nuclêôtit trên mạch đơn còn lại. Cùng với đó, nhờ NTBS nên trong phân tử ADN A + G = T + X.

   Tỉ số

    là tỉ số đặc trưng cho loài.

   2. Hoạt động

   a. Cơ chế tự nhân đôi

   - Thời gian, địa điểm: Diễn ra trong nhân tế bào vào kì trung gian

   - Nguyên tắc: Quá trình tự nhân đôi của ADN dựa hoàn toàn trên NTBS và nguyên tắc bán bảo toàn (giữ lại một nửa).

   * Quá trình:

   - Bước 1: Tháo xoắn ADN mẹ

   Nhờ các enzim tháo xoắn, 2 mạch đơn của phân tử ADN mẹ tách nhau dần tạo nên chạc chữ Y và để lộ ra 2 mạch khuôn, trong đó một mạch có đâu 3’-OH, còn mạch kia có đầu 5’-P.

   - Bước 2: Enzim ADN-pôlimeraza lần lượt liên kết các nuclêôtit tự do từ môi trường nội bào với các nuclêôtit trên mỗi mạch khuôn theo nguyên tắc bổ sung. Vì enzim ADN-pôlimeraza chỉ tổng hợp mạch mới theo chiều 5’ → 3’ nên trên mạch khuôn có đầu 3’ thì mạch bổ sung được tổng hợp liên tục theo chiều 5’ → 3’cùng chiều với chiều tháo xoắn, trên mạch khuôn có đầu 5’ thì mạch bổ sung được tổng hợp ngắt quãng tạo nên các đoạn ngắn gọi là đoạn Okazaki cũng theo chiều 5’ → 3’ ngược chiều với chiều tháo xoắn, sau đó các đoạn này được nối lại với nhau nhờ enzim nối ADN - ligaza.

   - Bước 3 : Hai phân tử mới được tạo thành.

   Mạch mới tổng hợp đến đâu thì 2 mạch đơn ( một mạch được tổng hợp và một mạch cũ của phân tử ban đầu) đóng xoắn lại với nhau tạo thành hai phân tử ADN con.

   Kết thúc quá trình nhân đôi: Hai phân tử ADN con được tạo thành có cấu trúc giống hệt nhau và giống ADN mẹ ban đầu.

   3. Gen, chức năng và bản chất của gen

   - Gen là một đoạn của phân tử ADN có chức năng di truyền xác định.

   - Bản chất hóa học của gen là ADN

   - Chức năng của trọng nhất của gen cũng như ADN là lưu giữ và truyền đạt thông tin di truyền.

Các công thức thường gặp trong giải bài tập

   I. Các thành phần của ADN

   1. Công thức liên quan chiều dài ADN (L) và số lượng nuclêôtit (N):

   2. Công thức chu kì xoắn (Ck):

   3. Công thức tính tổng số nuclêôtit của gen:

   4. Công thức tính khối lượng M:

   5. Công thức tính số liên kết hiđrô: H = 2A + 3G

   6. Công thức tính số liên kết photphođieste: P = N - 2

   7. Công thức tính số liên kết đường – phôtphat:

   II. Công thức của quá trình tự sao

   1. Số ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của 1 ADN: 2^k

    Số ADN con được tạo ra sau k lần tự phân của n ADN: n x 2^k

   2. Số nuclêôtit mà môi trường nội bào cung cấp:

     N_nb = N x (2^k - 1)

     A_nb = T_nb = A x (2^k - 1) = T x (2^k - 1)

     G_nb = X_nb = G x (2^k - 1) = X x (2^k - 1)

   3. Số ADN con có 2 mạch đều mới là: 2^k - 2

   4. Số liên kết hiđrô được hình thành/phá vỡ: H_ht = H x 2^k

Bài tập về ADN có lời giải

Câu 1: Mô tả cấu trúc không gian của ADN. Hệ quả của NTBS được thể hiện ở những điểm nào?

Trả lời

   * Mô tả cấu trúc không gian của AND:

   - Phân tử ADN là một chuỗi xoắn kép, gồm 2 mạch đơn song song, xoắn đều quanh 1 trục theo chiều từ trái sang phải.

   - Các nuclêôtit giữa 2 mạch liên kết bằng các liên kết hiđro tạo thành từng cặp A-T; G-X theo nguyên tắc bổ sung.

   * Hệ quả của nguyên tắc bổ sung được thể hiện:

   - Khi biết trình tự sắp xếp các nucleotit trên mạch đơn này có thể suy ra trình tự sắp xếp các nucleotit trên mạch đơn kia.

   - Tỉ số: A + G = T + X

Câu 2: Giải thích vì sao hai ADN con được tạo ra qua quá trình nhân đôi lại giống với ADN mẹ

Trả lời

   Hai ADN con được tạo ra qua quá trình nhân đôi lại giống với ADN mẹ vì quá trình nhân đôi của AND tuân theo các nguyên tắc:

   - Nguyên tắc bổ sung: Mạch mới của ADN con được tổng hợp dựa trên mạch khuôn của AND mẹ.

   - Nguyên tắc giữ lại một nửa (bán bảo toàn): Trong ADN con có một mạch của ADN mẹ (mạch cũ), mạch còn lại được tổng hợp mới.

Câu 3: Một phân tử ADN của một tế bào có hiệu số %G với nuclêôtit không bổ sung bằng 20%. Biết số nuclêôtit loại G của phân tử ADN trên bằng 14000 nuclêôtit. Khi ADN trên nhân đôi bốn lần, hãy xác định:

a. Số nuclêôtit mỗi loại môi trường cung cấp cho cả quá trình trên.

b. Số liên kết cộng hoá trị được hình thành trong quá trình.

c. Số liên kết hiđrô bị phá huỷ trong cả quá trình trên.

Trả lời

   Theo đề bài ta có: %G - %A = 20%

   Theo nguyên tắc bổ sung: %G + %A = 50%

   Nên %G = %X = 35%; %A = %T = 15%

   Tổng số nuclêôtit của phân tử ADN là: N = 14000 : 35% = 40000 (nuclêôtit)

   Số nuclêôtit mỗi loại: G = X = 14000 (nuclêôtit)

   A = T = 6000 (nuclêôtit)

   a. Số nuclêôtit mỗi loại môi trường cung cấp cho phân tử ADN nhân đôi 4 lần:

   A = T = 6000 x (2⁴ - 1) = 90000 (nuclêôtit)

   G = X = 14000 x (2⁴ – 1)= 210000 (nuclêôtit)

   b. Số liên kết hoá trị được hình thành: (40000 – 2) x (2⁴ – 1) = 599970

   c. Số liên kết hi đrô bị phả huỷ: (2 x 6000 + 3 x 14000) x 11 = 594000

Câu 4: ADN dài 5100Å với A = 20%. Nhân đôi liên tiếp 3 lần, số liên kết hiđrô bị phá vỡ là bao nhiêu ?

Trả lời

   Tổng số nuclêôtit của gen là: (5100 x 2) : 3,4 = 3000 (nuclêôtit)

   Số nuclêôtit mỗi loại của gen là:

   A = T = 3000 x 20% = 600 (nuclêôtit)

   G = X = 3000 x 30% = 900 (nuclêôtit)

   Tổng số liên kết hiđrô ở mỗi phân tử ADN là: 2A + 3G = 2 x 600 + 3 x 900 = 3900

   Số liên kết hiđrô bị phá vỡ: 3900 x (1 + 2 + 4) = 27300 (liên kết hiđrô)

Câu 5: Một đoạn AND có cấu trúc như sau:

Mạch 1: -A-G-T-A-T-X-G-T

Mạch 2: -T-X-A-T-A-G-X-A

Viết cấu trúc của hai đoạn AND con được tạo thành sau khi đoạn AND mẹ nói trên kết thúc quá trình nhân đôi.

Trả lời

   Cấu trúc của hai đoạn AND con được tạo thành sau khi đoạn AND mẹ nói trên kết thúc quá trình nhân đôi:

   ADN 1: -A-G-T-A-T-X-G-T-

     -T-X-A-T-A-G-X-A-

   ADN 2: - T-X-A-T-A-G-X-A-

     - A-G-T-A-T-X-G-T-

Mục lục các chuyên đề Sinh học 9:

• Chuyên đề: Các qui luật di truyền
• Chuyên đề: Nhiễm sắc thể
• Chuyên đề: Phân tử
• Chuyên đề: Di truyền người
• Chuyên đề: Ứng dụng di truyền
• Chuyên đề: Sinh thái

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---

---

---