Giáo án Lịch Sử 6 Kết nối tri thức Bài 10: Hy Lạp và La Mã cổ đại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

Nhiệm vụ 1: GV treo bản đồ thế giới và bản đồ Hy Lạp (theo sách giáo khoa) yêu cầu  HS xác định vị trí của Hy Lạp cổ đại trên bản đồ thế giới.

I. Điều kiện tự nhiên

a. Hy Lạp cổ đại

- Hi Lạp cổ đại nằm ven biển Địa Trung hải, ở phía Nam bán đảo Ban-căng. Bao gồm: miền lục địa Hy Lạp, miền ven biển Tiểu Á và các đảo trên vùng biển Ê-giê.

GV yêu cầu HS theo dõi thông tin và kênh hình trong mục a, thảo luận theo cặp và trả lời các câu hỏi: ? Nêu đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên Hy Lạp cổ đại

- Điều kiện tự nhiên của Hi Lạp:

+ Nằm ven biển Địa Trung Hải, nhiều đảo, vịnh biển,...

+ Địa hình bị chia cắt mạnh bởi biển, núi đồi, cao nguyên,...

+ Đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai cằn khô.

+ Có nhiều khoáng sản: đồng, vàng, bạc…

Nhiệm vụ 2. GV treo bản đồ thế giới và bản đồ La Mã (theo sách giáo khoa) yêu cầu  HS xác định vị trí của La Mã cổ đại trên bản đồ thế giới.

b. La Mã cổ đại

- Vị trí địa lí:

+ Nơi khởi phát của La Mã cổ đại là một thành bang nhỏ nằm ở bán đảo I-ta-li-a;

+ Đến khoảng thế kỉ II, lãnh thổ La Mã mở rộng ra nhiều khu vực, bao gồm: toàn bộ các vùng đất xung quanh Địa Trung Hải, ven bờ Đại Tây Dương và quần đảo Anh

GV yêu cầu HS theo dõi thông tin và kênh hình trong mục a, thảo luận theo cặp và trả lời các câu hỏi: ? Nêu đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên La Mã cổ đại

- Điều kiện tự nhiên của La mã:

+ Có nhiều đồng bằng lớn, màu mỡ

+ Có đường bờ biển dài, nhiều vũng, vịnh kín gió, đảo và quần đảo…

+ Giàu tài nguyên khoáng sản.

Nhiệm vụ 3: GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4 với các câu hỏi: ? Điều kiện tự nhiên của Hy Lạp và La Mã cổ đại có điểm gì giống và khác nhau?

* Điểm giống nhau:

- Nằm sát Địa Trung Hải, có nhiều vũng, vịnh kín gió

- Lòng đất nhiều khoáng sản,...

* Điểm khác nhau:

- Hy Lạp cổ đại:

+ Đồng bằng nhỏ hẹp, không thuận lợi cho phát triển nông nghiệp

+ Lãnh thổ chủ yếu thuộc khu vực Tây Âu và ven bờ Tiểu Á.

- La Mã cổ đại

+ Có nhiều đồng bằng rộng lớn nên trồng trọt và chăn nuôi có điều kiện phát triển;

+ Thời kì đế chế, lãnh thổ mở rộng ra cả 3 châu lục Á - Âu - Phi

? Điều kiện tự nhiên tác động như thế nào đến sự hình thành và phát triển của nền văn minh Hy Lạp và La Mã?

- Tác động:

+ Nhà nước cổ đại hình thành muộn hơn so với phương Đông. Xu hướng hình thành các tiểu quốc nhỏ (do địa hình bị chia cắt)

+ Thuận lợi cho sự phát triển của kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp.

+ Vị trí địa lí thuận lợi cho việc giao lưu, học tập, tiếp thu văn hóa.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

II. Nhà nước thành bang và nền dân chủ cổ đại

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4 với các câu hỏi:

? Nhà nước thành bang có đặc điểm như thế nào?

- “Nhà nước thành bang”: là những nhà nước nhỏ, có một thành thị là trung tâm, xung quanh là vùng đất trống trọt.

- Trong mỗi thành bang có phố xá, lâu đài, đền thờ, sân vận động, nhà hát, bến cảng.

- Mỗi thành bang có bộ máy quyến lực riêng, luật pháp riêng và tài chính riêng.

? Vì sao ở Hy Lạp lại hình thành nhiều nhà nước thành bang?

- Nguyên nhân hình thành các nhà nước thành bang:

+ Do địa hình bị chia cắt mạnh mẽ thành nhiều bán đảo, đồng bằng…. nên không có điều kiện tập trung đông dân cư ở một nơi.

+ Mặt khác, sự phát triển của kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp, dân cư tập trung đông đúc lại không cần thiết và chỉ tập trung ở thành thị….

? Quan sát cơ đồ tổ chức nhà nước thành bang ở A-ten và cho biết: Kể tên các cơ quan chính trong tổ chức nhà nước A-ten. Cơ quan nào giữ vai trò quan trọng nhất?

- Các cơ quan chính trong bộ máy nhà nước A-ten là:

+ Đại hội nhân dân

+ Hội đồng 500 người

+ Tòa án 6000 thẩm phán

+ Hội đồng 10 tướng lĩnh

- Cơ quan có vai trò quan trọng nhất là: Đại hội nhân dân

? Ở A-ten, những ai được tham gia vào Đại hội nhân dân? Bản chất của nền dân chủ ở A-ten là gì?

- Những thành viên tham gia Đại hội nhân dân là: công dân Nam từ 18 tuổi trở lên (họ đồng thời phải là người có tài sản và có cả cha và mẹ là công dân A-ten)

- Bản chất của nền dân chủ ở A-ten là nền dân chủ chủ nô.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

III. Nhà nước đế chế La Mã cổ đại

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4 với các câu hỏi:

? Dựa vào hình 8, hãy trình bày tổ chức nhà nước đế chế ở La Mã.

- Tổ chức nhà nước đế chế ở La Mã:

+ Đứng đầu đế chế là Hoàng đế - nắm trong tay mọi quyền hành, có quyền lực tối cao. Trên lý thuyết, Hoàng đế sẽ do Viện nguyên lão bầu ra; tuy nhiên, trên thực tế, các vị hoàng đế tương lai thường do chính hoàng đế đương nhiệm lựa chọn.

+ Dưới hoàng đế là Viện nguyên lão. Viện nguyên lão gồm khoảng 300 người, thảo luận và quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước.

+ Dưới viện nguyên lão là Đại hội nhân dân gồm các công dân của La Mã. Tuy nhiên, Đại hội nhân dân chỉ là hình thức.

? Nhà nước thành bang Hy Lạp và nhà nước để chế La Mã có điểm gì khác nhau?

* Điểm khác biệt:

- Cơ quan quyền lực cao nhất:

+ Hy Lạp: Đại hội nhân dân

+ La Mã: quyền lực tập trung trong tay Hòng đế.

- Phạm vi lãnh thổ:

+ Hy Lạp: hình thành nhiều nhà nước thành bang, mỗi nhà nhà nước có thể chế chính trị khác khau

+ La Mã: phát triển thành một nhà nước đế chế rộng lớn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao NV học tập

IV. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã

Nhiệm vụ 1. GV chia nhóm cho HS trình bày từng lĩnh vực văn hoá của Hy Lạp và La Mã cổ đại

- Biết làm ra lịch (dương lịch).

- Chữ viết: sáng tạo ra hệ thống chữ cái La-tinh và chữ số La Mã

- Văn học: phong phú, đa dạng các thể loại. Trong đó nổi bật nhất là: thần thoại.

- Sử học: xuất hiện nhiều nhà sử học lớn và các tác phẩm sử học nổi tiếng.

- Khoa học tự nhiên: nhiều nhà khoa học nổi tiếng, nhiều định lí, định đề khoa học có giá trị khái quát cao.

- Kiến trúc - điêu khắc: có nhiều công trình kiến trúc đồ sộ, nguy nga và các tác phẩm điêu khắc tuyệt mĩ.

Nhiệm vụ 2: GV cho HS thảo luận câu hỏi: Những thành tựu nào còn được bảo tồn đến ngày nay?

- Một số thành tựu văn hóa của Hi Lạp và La Mã vẫn được sử dụng cho tới ngày nay:

+ Dương lịch.

+ Hệ thống chữ số La-mã; mẫu tự La-tin.

+ Các định lí, định đề khoa học. Ví dụ: Định lí Ta-lét; Định lí P-ta-go; Tiên đề Ơ-cơ-lít…

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới