Giáo án bài Khái quát văn học Việt Nam từ X đến hết thế kỉ XIX (tiếp theo) - Giáo án Ngữ văn lớp 10

Hoạt động 2: Hướng dẫn hs hình thành kiến thức mới:

*Tìm hiểu mục III SGK

III. Những đặc điểm lớn về nội dung của văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX.

-Văn học trung đại Việt Nam phát triển dưới sự tác động của những yếu tố nào?

- Những nội dung cảm hứng xuyên suốt và chủ đạo của văn học trung đại là gì và được cụ thể hóa như thế nào ?

Dự án:

- Nhóm 1: Chủ nghĩa yêu nước

1 .Chủ nghĩa yêu nước: là nội dung lớn, xuyên suốt quá trình tồn tại và phát triển của văn học trung đại Việt Nam.

-Ý thức tự cường dân tộc ( Nam quốc sơn hà )

-Khát vọng xây dựng đất nước hoà bình (Phò giá về kinh )

-Yêu nòi giống , lịch sử , nhân dân , giang sơn gấm vóc .

-Căm thù giặc , quyết chiến thắng kẻ thù , bảo vệ đất nước ( Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc )

- Nhóm 2: Chủ nghĩa nhân đạo

2. Chủ nghĩa nhân đạo: cũng là nội dung lớn, xuyên suốt văn học trung đại Việt Nam.

+Tố cáo những thế lực phi nhân, chà đạp quyền sống con người

+Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của con người, đề cao tấm lòng vì nghĩa, đề cao những quan hệ đạo đức, đạo lý tốt đẹp giữa người với người.

+Tỏ lòng thông cảm với những con người khốn khổ, tủi nhục

+Nói lên ước mơ và nguyện vọng về quyền sống của con người

( Truyền kỳ mạn lục, Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc , thơ HXH, thơ Bà huyện Thanh Quan, … )

- Nhóm 3: Cảm hứng thế sự

3.Cảm hứng thế sự: biểu hiện khá rõ nét từ văn học thời cuối Trần ( TK XIV ) cho đến sau này.

-Nỗi buồn về nhân tình thế thái ( Nguyễn Bỉnh Khiêm )

-Bức tranh về đời sống nông thôn , hiện thực xã hội ( Lê Hữu Trác, Nguyễn Khuyến,… )

Dùng thơ văn để minh họa các đặc điểm lớn về nội dung của VHVN thời kỳ này

+ GV đọc và phân tích một vài câu thơ của các tác giả tiêu biểu.

Thế nào là thế sự?

Thế sự là cuộc sống con người, là việc đời. Cảm hứng thế sự -> bày tỏ suy nghĩ tình cảm về cuộc sống con người, về việc đời.

3.Cảm hứng thế sự: biểu hiện khá rõ nét từ văn học thời cuối Trần ( TK XIV ) cho đến sau này.

-Nỗi buồn về nhân tình thế thái ( Nguyễn Bỉnh Khiêm )

-Bức tranh về đời sống nông thôn , hiện thực xã hội ( Lê Hữu Trác, Nguyễn Khuyến,… )

*Tìm hiểu mục IV SGK

-Các đặc điểm về nghệ thuật đã tác động đến văn học Việt Nam giai đoạn này như thế nào ?

Thảo luận nhóm – kĩ thuật khăn trải bàn:

IV. Những đặc điểm lớn về nghệ thuật

Nhóm 1,2

-Tính quy phạm là gì? Nội dung của nó?

1.Tính qui phạm và sự phá vỡ tính qui phạm

-Tính qui phạm : mục đích giáo huấn, sự quy định chặt chẽ theo khuôn mẫu, các thể loại có kết cấu định hình , chặt chẽ

-Thế nào là sự phá vỡ tính quy phạm?

- Dẫn chứng ?

Sáng tạo : lục bát , song thất lục bát ; ngôn ngữ dân gian

Nhóm 3,4

- Hiểu thế nào về khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị ?

2- Khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị

-Đề tài, chủ đề hướng tới cái cao cả, trang trọng

-Hình tượng nghệ thuật hướng tới vẻ tao nhã, mĩ lệ

-Dẫn chứng về khuynh hướng trang nhã và xu hướng bình dị trong văn học trung đại?

Ngôn ngữ nghệ thuật : cao quý, trau chuốt, hoa mĩ

Nhóm 5,6

- Văn học Việt Nam 10 thế kỉ này đã tiếp thu và dân tộc hoa tinh hoa văn học nước ngoài như thế nào ?

3. Tiếp thu và dân tộc hóa tinh hoa văn học nước ngoài:

-Sáng tạo ra chữ Nôm trên cơ sở chữ Hán

-Việt hóa thơ Đường

- Sáng tạo ra các thể thơ dân tộc

-Sử dụng lời ăn tiếng nói của nhân dân trong sáng tác

- Đánh giá chung về về sự phát triển của VHVN trong 10 thế kỷ qua ?

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Cách đọc văn học trung đại có điều gì khác cách đọc văn học hiện đại ?

HS thảo luận, trả lời.

GV chuẩn xác kiến thức.

Hoạt động 4: Hoạt động ứng dụng