Tinh bột là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Tinh bột là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Tinh bột.

Tinh bột là gì (chi tiết nhất)

1. Tinh bột là gì?

- Tinh bột là polymer thiên nhiên, gồm amylose và amylopectin. Tinh bột có công thức phân tử là (C₆H₁₀O₅)_n.

+ Phân tử amylose cấu tạo từ nhiều đơn vị α-glucose liên kết với nhau qua các liên kết α-1,4-glycoside và hình thành chuỗi xoắn.

+ Phân tử amylopectin có cấu tạo phân nhánh, gồm các chuỗi chứa nhiều đơn vị α-glucose liên kết với nhau qua các liên kết α-1,4-glycoside. Các chuỗi này liên kết với nhau tạo cấu tạo mạch nhánh qua liên kết α-1,6-glycoside.

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Tính chất hóa học

a) Phản ứng thuỷ phân

Tinh bột bị thuỷ phân dưới tác dụng của enzyme hoặc acid. Khi tinh bột bị thuỷ phân không hoàn toàn tạo thành dextrin, maltose và glucose. Tinh bột bị thuỷ phân hoàn toàn tạo thành glucose.

${\left(C_6{H}_{10}{O}_5\right)}_n+n{H}_{2}O\stackrel{enzyme/H^{+}}{\to }n{C}_6{H}_{12}{O}_6$ (glucose)

(Dextrin là các hợp chất carbohydrate có phân từ khối thấp hơn tinh bột)

b) Phản ứng màu với dung dịch lodine

Trong tinh bột, các phân tử amylose có dạng xoắn, khi tương tác với iodine tạo ra màu xanh tím. Phản ứng này được dùng để nhận biết tinh bột.

Hình 6.1. Mô hình tương tác giữa tinh bột và iodine

2.2. Trạng thái tự nhiên và ứng dụng

- Tinh bột là chất rắn màu trắng, hầu như không tan trong nước lạnh. Trong nước nóng, tinh bột tan tạo dịch keo nhớt, gọi là hồ tinh bột.

Hồ tinh bột

- Sự tạo thành tinh bột trong cây xanh: Trong thực vật, tinh bột có chủ yếu trong củ, quả hay hạt. Sự hình thành tinh bột trong thực vật diễn ra qua nhiều giai đoạn, bao gồm hai quá trình chính là quá trình quang hợp thành thành glucose và quá trình kết hợp của các đơn vị glucose tạo thành tinh bột.

6nCO₂ + 5nH₂O $\underset{chatdiepluc}{\overset{anhsang}{\to }}$ (C₆H₁₀O₅)_n + 6nO₂

- Sự chuyển hóa tinh bột trong cơ thể: Khi con người sử dụng thức ăn chứa tinh bột, enzyme α-amylase có trong nước bọt thúc đẩy quá trình thủy phân tinh bột thành các phân tử nhỏ hơn bao gồm maltose và dextrin. Quá trình này tiếp tục ở ruột non, nơi phần lớn tinh bột bị thủy phân thành glucose. Glucose được hấp thụ vào máu và di chuyển đến các tế bào trong khắp cơ thể. Glucose có thể được sử dụng cho nhu cầu năng lượng hoặc có thể chuyển đổi thành glycogen lưu trữ trong gan và cơ.

- Tinh bột là nguồn lương thực chính của con người và một số động vật, đồng thời cũng được dùng nhiều trong công nghiệp thực phẩm (chất làm đặc, chất kết dính, sản xuất ethanol,...). Ngoài ra, tinh bột cũng được sử dụng làm chất kết dính trong công nghiệp giấy và công nghiệp dệt may.

3. Bài tập minh họa

Câu 1. Đun nóng tinh bột trong dung dịch acid vô cơ loãng sẽ thu được

A. cellulose.

B. glucose.

C. glycerol.

D. ethyl acetate.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Câu 2. Chất X được tạo thành trong cây xanh nhờ quá trình quang hợp, điều kiện thường, X là chất rắn vô định hình. Thủy phân X nhờ xúc tác acid hoặc enzyme, thu được chất Y có ứng dụng làm thuốc tăng lực trong y học. Chất X và Y lần lượt là

A. tinh bột và glucose.

B. tinh bột và saccharose.

C. cellulose và saccharose.

D. saccharose và glucose.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

X được tạo thành trong cây xanh nhờ quá trình quang hợp, điều kiện thường, X là chất rắn vô định hình ⟹ X là tinh bột.

X nhờ xúc tác acid hoặc enzyme, thu được chất Y có ứng dụng làm thuốc tăng lực trong y học ⟹ Y là glucose.

Câu 3. Dãy gồm các chất đều không thamgia phản ứng tráng bạc là

A. saccharose, tinh bột, cellulose.

B. fructose, tinh bột,aldehyde fomic.

C. acetaldehyde, fructose, cellulose.

D. formic acid, aldehyde fomic, glucose.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Các chất đều không tham gia phản ứng tráng bạc saccharose, tinh bột, cellulose.

Câu 4. Phát biểu nào sau đây sai?

A. Thủy phân hoàn toàn cellulose thu được glucose.

B. Amylopectin có cấu trúc mạch phân nhánh.

C. Fructose và glucose là đồng phân của nhau.

D. Fructose là sản phẩm của phản ứng thủy phân tinh bột.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Fructose không phải là sản phẩm của phản ứng thủy phân tinh bột do tinh bột được tạo thành từ các đơn vị glucose không phải các đơn vị fructose.

Câu 5. Dãy gồmcác chất đều khôngthamgia phản ứng tráng bạc là

A. saccharose, tinh bột, cellulose.

B. fructose, tinh bột,aldehyde fomic.

C. acetaldehyde, fructose, cellulose.

D. formic acid, aldehyde fomic, glucose.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Saccharose, tinh bột và cellulose đều không tham gia phản ứng tráng bạc.

Câu 6. Từ tinh bột người ta điều chế ra acetic acid theo sơ đồ như sau:

Khối lượng acetic acid điều chế được từ 4,5 tấn tinh bột là

A. 3,33 tấn.

B. 0,49 tấn.

C. 0,70 tấn.

D. 2,34 tấn.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Câu 7. Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Tinh bột bị thủy phân trong môi trường acid hoặc xúc tác enzyme.

B. Sản phẩm phản ứng thủy phân hoàn toàn tinh bột trong môi trường acid có tham gia phản ứng tráng bạc.

C. Trong quá trình tiêu hóa, tinh bột bị thủy phân không hoàn toàn bởi các enzyme tạo thành dextrin, saccharose và glucose.

D. Tinh bột có khả năng hấp phụ iodine tạo thành hợp chất có màu xanh tím.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

C. Sai vì tinh bột khi thủy phân không tạo thành saccharose.

Câu 8. Phản ứng tổng hợp glucose trong cây xanh cần được cung cấp năng lượng từ ánh sáng mặt trời:

6CO₂ + 6H₂O + 673 kcal $\underset{chatdiepluc}{\overset{anhsang}{\to }}$C₆H₁₂O₆ + 6O₂

Cứ trong một phút, mỗi cm² lá xanh nhận được 0,5 cal năng lượng mặt trời, nhưng chỉ có 10% được sử dụng vào phản ứng tổng hợp glucose. Thời gian (phút) để một cây có 1000 lá xanh (diện tích mỗi lá 10 cm²) sản sinh được 18 gam glucose là

A. 134,6.

B. 201,6

C. 234,6.

D. 197,6

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Diện tích lá xanh: 1000.10 = 10000 cm²

Năng lượng lá xanh nhận được để tổng hợp glucose trong 1 phút là:

10000.0,5.10% = 500 cal

Để sản sinh 18 gam glucose cần năng lượng là $\frac{18.673}{180}=67,3kcal=67300cal$

⟹ Thời gian $=\frac{67300}{500}=134,6\mathrm{phút}$

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Maltose là gì?

• Cellulose là gì?

• Amylose là gì?

• Amylopectin là gì?

• Amine là gì?

• Amino acid là gì?

---