Công thức xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì hay nhất - Hóa học lớp 10
Bài viết Công thức xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì hay nhất, chi tiết với bài tập minh họa có lời giải sẽ giúp học sinh nắm vững Công thức xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì từ đó biết cách làm bài tập về xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì.
Công thức xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì hay nhất
Vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn và cấu tạo nguyên tử của nó có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Làm thế nào để xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì dựa vào mối liên hệ giữa chúng? Bài viết dưới đây sẽ giúp các em làm rõ vấn đề này.
1. Công thức xác định hai nguyên tố thuộc hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì
Giả sử hai nguyên tố X, Y (ZX < ZY).
- X, Y thuộc cùng một chu kì và hai nhóm A liên tiếp thì: ZY – ZX = 1.
- Nếu X, Y lần lượt thuộc nhóm IIA và IIIA của chu kì 4 hoặc 5 thì: ZY – ZX = 11
- Nếu X, Y lần lượt thuộc nhóm IIA và IIIA của chu kì 6 thì: ZY – ZX = 25
Ví dụ: Hai nguyên tố X và Y đứng kế tiếp nhau trong một chu kì và có tổng số proton trong hai hạt nhân là 25. X và Y thuộc chu kì và nhóm nào trong bảng tuần hoàn?
A. Chu kì 3, nhóm IIA và IIIA.
B. Chu kì 2, nhóm IIIA và IVA.
C. Chu kì 3, nhóm IA và IIA.
D. Chu kì 2, nhóm IA và IIA.
Hướng dẫn giải:
Hai nguyên tố X và Y có tổng số proton trong hai hạt nhân là 25
→ ZY + ZX = 25 (1)
Hai nguyên tố X và Y đứng kế tiếp nhau trong một chu kì
→ ZY – ZX = 1 (2)
Từ (1) và (2) → ZY = 13; ZX = 12
→ Cấu hình electron của Y: 1s22s22p63s23p1
→ Y thuộc ô số 13, chu kì 3, nhóm IIIA.
Cấu hình electron của X: 1s22s22p63s2
→ X thuộc ô số 12, chu kì 3, nhóm IIA.
→ Chọn A
2. Bạn nên biết
Dựa vào số hiệu nguyên tử Z. Xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học:
Bước 1: Từ số hiệu nguyên tử Z. Điền electron vào các phân lớp theo mức năng lượng.
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d…
Bước 2: Viết cấu hình electron nguyên tử.
Bước 3: Từ cấu hình electron, xác định vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn theo các chú ý sau:
- Số hiệu nguyên tử Z = Số thứ tự nguyên tố (ô nguyên tố) = Số p = Số e
- Số electron lớp ngoài cùng = Số electron hóa trị = Số thứ tự nhóm A.
- Số lớp electron = Số thứ tự chu kì
3. Mở rộng
Đối với các nguyên tố nhóm A thuộc cùng một chu kì:
+) Đầu chu kì (IA, IIA, IIIA) có tính kim loại (trừ H nhóm IA; Bo nhóm IIIA)
+) Cuối chu kì (VA, VIA, VIIA) thường có tính phi kim
+) Kết thúc chu kì (VIIIA) là khí hiếm (khí trơ).
4. Bài tập minh họa
Câu 1: Hai nguyên tố X, Y thuộc 2 ô liên tiếp trong bảng tuần hoàn. Tổng số hạt mang điện trong cả 2 nguyên tử X và Y là 66 (biết ZX < ZY). Kết luận nào sau đây đúng:
A. X thuộc chu kì 3, Y có tính kim loại.
B. Y thuộc chu kì 3, X thuộc nhóm VIA.
C. X thuộc nhóm VA, Y có tính kim loại.
D. Y thuộc nhóm VIA, X có tính phi kim.
Hướng dẫn giải:
Tổng số hạt mang điện trong cả 2 nguyên tử X và Y là 66
→ 2ZY + 2ZX = 66
→ ZY + ZX = 33 (1)
X, Y thuộc 2 ô liên tiếp trong bảng tuần hoàn
→ ZY –ZX = 1 (2)
Từ (1) và (2) → ZY = 17; ZX = 16
Cấu hình electron của Y: 1s22s22p63s23p5
→ Y thuộc ô số 17, chu kì 3, nhóm VIIA.
→ Y có tính phi kim.
Cấu hình electron của X: 1s22s22p63s23p4
→ X thuộc ô số 16, chu kì 3, nhóm VIA.
→ X có tính phi kim.
→ Chọn B
Câu 2: Hai nguyên tố X và Y thuộc hai nhóm A kế tiếp nhau trong một chu kì có tổng số proton trong hai hạt nhân nguyên tử là 51. Số hiệu nguyên tử của X và Y lần lượt là
A. 25 và 26 B. 20 và 31 C. 21 và 30 D. 16 và 35
Hướng dẫn:
Giả sử ZY > ZX
Hai nguyên tố X và Y có tổng số proton trong hai hạt nhân nguyên tử là 51.
→ ZY + ZX = 51 (1)
Hai nguyên tố X và Y thuộc hai nhóm A kế tiếp nhau trong một chu kì
TH1: X, Y thuộc cùng một chu kì và hai nhóm A liên tiếp thì: ZY – ZX = 1 (2)
Từ (1) và (2) → ZY = 26 (Fe); ZX = 25 (Mn) (loại vì không thuộc nhóm A)
TH2: X, Y lần lượt thuộc nhóm IIA và IIIA của chu kì 4 hoặc 5 thì: ZY – ZX = 11 (3)
Từ (1) và (3)
→ ZY = 31 (Ga); ZX = 20 (Ca)
TH3: Nếu X, Y lần lượt thuộc nhóm IIA và IIIA của chu kì 6 thì: ZY – ZX = 25 (4)
Từ (1) và (3)
→ ZY = 38 (Sr); ZX = 13 (Al) ( loại )
→ Chọn B
Xem thêm các Công thức Hóa học lớp 10 quan trọng hay khác:
Ngân hàng trắc nghiệm miễn phí ôn thi THPT Quốc Gia tại khoahoc.vietjack.com
- Hơn 75.000 câu trắc nghiệm Toán có đáp án
- Hơn 50.000 câu trắc nghiệm Hóa có đáp án chi tiết
- Gần 40.000 câu trắc nghiệm Vật lý có đáp án
- Hơn 50.000 câu trắc nghiệm Tiếng Anh có đáp án
- Kho trắc nghiệm các môn khác
- Soạn Văn 12
- Soạn Văn 12 (bản ngắn nhất)
- Văn mẫu lớp 12
- Giải bài tập Toán 12
- Giải BT Toán 12 nâng cao (250 bài)
- Bài tập trắc nghiệm Giải tích 12 (100 đề)
- Bài tập trắc nghiệm Hình học 12 (100 đề)
- Giải bài tập Vật lý 12
- Giải BT Vật Lí 12 nâng cao (360 bài)
- Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Vật Lý 12 (có đáp án)
- Bài tập trắc nghiệm Vật Lí 12 (70 đề)
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn Lí (18 đề)
- Giải bài tập Hóa học 12
- Giải bài tập Hóa học 12 nâng cao
- Bài tập trắc nghiệm Hóa 12 (80 đề)
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn Hóa (18 đề)
- Giải bài tập Sinh học 12
- Giải bài tập Sinh 12 (ngắn nhất)
- Chuyên đề Sinh học 12
- Đề kiểm tra Sinh 12 (có đáp án)(hay nhất)
- Ôn thi đại học môn Sinh (theo chuyên đề)
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn Sinh (18 đề)
- Giải bài tập Địa Lí 12
- Giải bài tập Địa Lí 12 (ngắn nhất)
- Giải Tập bản đồ và bài tập thực hành Địa Lí 12
- Bài tập trắc nghiệm Địa Lí 12 (70 đề)
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn Địa (20 đề)
- Giải bài tập Tiếng anh 12
- Giải bài tập Tiếng anh 12 thí điểm
- Giải bài tập Lịch sử 12
- Giải tập bản đồ Lịch sử 12
- Bài tập trắc nghiệm Lịch Sử 12
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn Sử (20 đề)
- Giải bài tập Tin học 12
- Giải bài tập GDCD 12
- Giải bài tập GDCD 12 (ngắn nhất)
- Bài tập trắc nghiệm GDCD 12 (37 đề)
- Luyện thi đại học trắc nghiệm môn GDCD (20 đề)
- Giải bài tập Công nghệ 12