Giáo án Địa Lí 10 Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững

Hoạt động 1: Tìm hiểu sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường

a. Mục tiêu

- Hiểu và trình bày được hiện trạng của tài nguyên môi trường, sự phát triển bền vững

- Đề xuất ra được các hướng giải quyết tài nguyên, môi trường

b. Phương pháp-kĩ thuật:

- Phương pháp phát ván

- Hình thức cá nhân

c. Phương tiện: máy chiếu và hình ảnh về hiện trạng môi trường

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 1: Tìm hiểu sử dụng hợp lí tài nguyên,bảo vệ môi trường (HS làm việc cả lớp: 20phút)

Bước 1: GV yêu cầu HS tìm hiểu hiện trạng môi trường và hướng giải quyết vấn đề môi trường.

Bước 2: HS trả lời, GV chuẩn kiến thức yêu cầu HS ghi nhớ

GV nêu rõ: sự phát triển bền vững

Nói qua: Hội nghị Thượng đỉnh Trái Đất ở Riô đê Gia-nê-rô(tháng 6 năm 1992)

* Hội nghị Thượng đỉnh:

Rio de faneiro(Braxin) vào năm 1992 đến nay có 113 nước trên thế giới xây dựng và thực hiện

* Tại sao phải sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên?

* TL: Sự hạn chế của tài nguyên KS, cơ sở nguyên nhiên liệu, năng lượng để phát triển công nghiệp.

* Tại sao nói việc bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển?

* TL: Khi nền KT và KH-KT có những bước tiến nhảy vọt cũng là khi môi trường bị ô nhiễm, suy thoái nghiêm trọng, nên phải sử dụng hợp lí tài nguyên và bảo vệ môi trường để phát triển bền vững

* GV giải thích thêm: Sự phát triển bền vững phải đảm bảo cho con người có đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao trong môi trường sống lành mạnh. Vì môi trường sống là môi trường chung, sự tác động xấu của con người vào một khu vực nào đó sẽ ảnh hưởng đến môi trường của toàn Trái Đất

I. Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển

* Hiện trạng của tài nguyên và môi trường:

- Các nguồn tài nguyên có hạn, đang bị cạn kiệt (khoáng sản,sinh vật)

- Môi trường sinh thái đang bị ô nhiễm, suy thoái, sự nóng lên của Trái Đất do các khí thải làm tăng hiệu ứng nhà kính.

* Sự phát triển bền vững:

- Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường để cho sự phát triển của xã hội hôm nay không làm hạn chế cho sự phát triển của ngày mai, phải tạo nền tảng cho sự phát triển tương lai.

- Mục tiêu của sự phát triển bền vững: Sự phát triển phải đảm bảo cho con người có đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao, trong môi trường sống lành mạnh

- Cơ sở của sự phát triển bền vững:

 + Giảm đến mức thấp của sự cạn kiệt TNMT. Đảm bảo sử dụng lâu dài các tài nguyên tái tạo lại được bằng cách tái chế, tránh lãng phí, tìm ra nguyên liệu mới thay thế.

 + Bảo tồn tính đa dạng sinh học, quản lí tốt phương thức và mức độ sử dụng

 + Bảo vệ, duy trì các hệ sinh thái tự nhiên, phục hồi lại các môi trường đã bị suy thoái, giữ gìn cân bằng các hệ sinh thái.

* Hướng giải quyết các vấn đề môi trường

- Phải có sự phối hợp, nỗ lực chung của các quốc gia, mọi tầng lớp trong xã hội

- Chấm dứt chạy đua vũ trang, chấm dứt chiến tranh.

- Giúp các nước đang phát triển thoát khỏi đói nghèo.

- Áp dụng các tiến bộ KH-KT để kiểm soát tình trạng môi trường, sử dụng hợp tài nguyên

- Phải thực hiện các công tác quốc tế về MT, luật MT

Hoạt động 2: Tìm hiểu vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển và các nước đang phát triển

a. Mục tiêu

- Hiểu và trình bày được các vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển và các nước đang phát triên

- Thái độ: Có trách nhiệm trước vấn đề môi trường  liên hệ thực tế

b. Phương pháp-kĩ thuật:

- Phương pháp phát ván

- Hình thức cá nhân

c. Phương tiện: máy chiếu và hình ảnh về hiện trạng môi trường

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Tìm hiểu vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển(HS làm việc cá nhân: 6phút)

Bước 1: HS trình bày những ý chính

Bước 2: GV chuẩn kiến thức, yêu cầu HS ghi nhớ; GV nhấn mạnh trách nhiệm của các nước phát triển, vấn đề ô nhiễm toàn cầu và các nước đang phát triển (chuyển ý)

II. Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển

- Sự phát triển công nghiệp, đô thị hóa nhanh, dẫn đến vấn đề môi trường toàn cầu (mưa axit,..), chủ yếu ở Hoa Kì

- Nhiều nước CN phát triển đã bảo vệ tốt hơn môi trường của nước mình, lại chuyển các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sang các nước đang phát triển.

Hoạt động 3 : Tìm hiểu vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển (HS làm việc cả lớp: 15 phút)

Bước 1: HS trình bày vấn đề môi trường ở các nước đang phát triển

Bước 2: GV chuẩn kiến thức,yêu cầu HS ghi nhớ

- Tích hợp GDMT-NLTK: Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường là điều kiện phát triển; Vấn đề môi trường ở các nước phát triển và đang phát triển; Mọi người có ý thức về mối quan hệ giữa MT và phát triển, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững; Liên hệ với Việt Nam (Nước ta môi trường đang bị khai thác quá mức, vì sự phát triển của đất nước, mà nơi thể hiện rõ nhất là ở những nơi khai thác khoáng sản, nơi đông dân cư, nơi xây dựng công trình thủy điện, GV lấy ví dụ sạt lở hầm mỏ, ô nhiễm nguồn nước, thay đổi môi trường cảnh quan,..).

III. Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển

1. Các nước đang phát triển là nơi tập trung nhiều vấn đề môi trường và phát triển

Chiếm 1/2 diện tích các lục địa, 3/4dân số thế giới, giàu tài nguyên, môi trường bị hủy hoại nghiêm trọng.

2. Khai thác và chế biến khoáng sản ở các nước đang phát triển

- Khai thác và chế biến khoáng sản: là nguồn xuất khẩu chủ yếu để thu ngoại tệ

- TLCH 165: Sự tiến bộ của KHKT làm giảm chi phí sử dụng nguyên nhiên liệu, tìm được các nguyên nhiên liệu rẻ tiền thay thế, làm cho các nước đang phát triển giảm nguồn thu ngoại tệ, nợ tăng lên.

- Việc khai thác mỏ mà không chú ý đến bảo vệ môi trường, thì môi trường rễ bị ô nhiễm.

- Các nước phát triển lợi dụng khó khăn ở các nước đang phát triển để bóc lột tài nguyên.

3. Việc khai thác tài nguyên nông, lâm nghiệp ở các nước đang phát triển.

- Tài nguyên rừng rất phong phú

- Việc đốt rừng làm nương rẫy, phá rừng lấy củi, lấy lâm sản xuất khẩu, mở rộng diện tích canh tác,...→ rừng bị suy giảm về diện tích, chất lượng, thúc đẩy quá trình hoang hoá ở vùng nhiệt đới.